ابرار در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد'
جز (جایگزینی متن - 'خودداری' به 'خودداری')
جز (جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد')
خط ۲۰: خط ۲۰:


==[[بِرّ]] و [[تقوا]]==
==[[بِرّ]] و [[تقوا]]==
*در آیاتی از [[قرآن]]، [[بِرّ]] یا مشتقّات آن با مادّه "[[تقوا]]" با هم ذکر شده است. برخی مفسّران، این دو واژه را دارای مفهومی [[واحد]] می‌دانند<ref>قرطبی، ج‌۶‌، ص‌۳۳.</ref>. برخی نیز مفهوم این دو واژه را متفاوت، امّا مکمّل یک‌دیگر می‌شمرند؛ بدین ترتیب که [[بِرّ]] را اموری ایجابی، مانند [[عمل صالح]]، [[طاعت]]، توسّع در [[کار نیک]] و انجام دادن [[اوامر الهی]] دانسته و [[تقوا]] را اموری سلبی، مانند [[دوری از گناهان]] و [[هوای نفس]] و [[پرهیز]] از [[عذاب الهی]] شمرده‌اند<ref>مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۴۰.</ref>. [[بِرّ]] و [[تقوا]] در مفهوم تفاوت دارند؛ امّا در مصداق متساوی و متّحدند؛ زیرا مصداق [[بِرّ]]، مصداق [[تقوا]] نیز هست و به عکس، و‌آیاتی مانند{{متن قرآن|وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى}}<ref>سوره بقره، آیه:۱۸۹.</ref>، {{متن قرآن|لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَحِينَ الْبَأْسِ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ}}<ref> نیکی آن نیست که روی را سوی خاور و باختر بگردانید، بلکه نیکی (از آن) کسی است که به خداوند و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران ایمان آورد و دارایی را با دوست داشتنش به نزدیکان و یتیمان و بیچارگان و به راه‌ماندگان و کمک‌خواهان و در راه (آزادی) بردگان ببخشد و نماز برپا دارد و زکات پردازد و (نیکی از آن) آنان (است) که چون پیمان بندند وفا کنند؛ و به ویژه شکیبایان در سختی و رنج و در هنگامه کارزار، آنها راستگویند و آنانند که به راستی پرهیزگارند؛ سوره بقره، آیه:۱۷۷.</ref> نشانه [[وحدت]] مصداقی است، نه مفهومی<ref>اخلاق در قرآن، ج‌۱، ص‌۷۸ ـ ۸۲‌.</ref>. شایان ذکر است که [[تقوا]] اگر به [[تنهایی]] به کار رود، همه مصادیق و موارد [[بِرّ]] را در بر می‌گیرد؛ ولی هر گاه در کنار واژه [[بِرّ]] باشد، [[بِرّ]] به جنبه ایجابی و [[تقوا]] بر جنبه سلبی دلالت می‌کند<ref>اخلاق در قرآن، ج‌۱، ص‌۷۸ ـ ۸۲‌.</ref><ref>[[علی اسلامی|اسلامی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص۴۵۶ - ۴۷۷.</ref>
*در آیاتی از [[قرآن]]، [[بِرّ]] یا مشتقّات آن با مادّه "[[تقوا]]" با هم ذکر شده است. برخی مفسّران، این دو واژه را دارای مفهومی واحد می‌دانند<ref>قرطبی، ج‌۶‌، ص‌۳۳.</ref>. برخی نیز مفهوم این دو واژه را متفاوت، امّا مکمّل یک‌دیگر می‌شمرند؛ بدین ترتیب که [[بِرّ]] را اموری ایجابی، مانند [[عمل صالح]]، [[طاعت]]، توسّع در [[کار نیک]] و انجام دادن [[اوامر الهی]] دانسته و [[تقوا]] را اموری سلبی، مانند [[دوری از گناهان]] و [[هوای نفس]] و [[پرهیز]] از [[عذاب الهی]] شمرده‌اند<ref>مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۴۰.</ref>. [[بِرّ]] و [[تقوا]] در مفهوم تفاوت دارند؛ امّا در مصداق متساوی و متّحدند؛ زیرا مصداق [[بِرّ]]، مصداق [[تقوا]] نیز هست و به عکس، و‌آیاتی مانند{{متن قرآن|وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى}}<ref>سوره بقره، آیه:۱۸۹.</ref>، {{متن قرآن|لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَحِينَ الْبَأْسِ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ}}<ref> نیکی آن نیست که روی را سوی خاور و باختر بگردانید، بلکه نیکی (از آن) کسی است که به خداوند و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران ایمان آورد و دارایی را با دوست داشتنش به نزدیکان و یتیمان و بیچارگان و به راه‌ماندگان و کمک‌خواهان و در راه (آزادی) بردگان ببخشد و نماز برپا دارد و زکات پردازد و (نیکی از آن) آنان (است) که چون پیمان بندند وفا کنند؛ و به ویژه شکیبایان در سختی و رنج و در هنگامه کارزار، آنها راستگویند و آنانند که به راستی پرهیزگارند؛ سوره بقره، آیه:۱۷۷.</ref> نشانه [[وحدت]] مصداقی است، نه مفهومی<ref>اخلاق در قرآن، ج‌۱، ص‌۷۸ ـ ۸۲‌.</ref>. شایان ذکر است که [[تقوا]] اگر به [[تنهایی]] به کار رود، همه مصادیق و موارد [[بِرّ]] را در بر می‌گیرد؛ ولی هر گاه در کنار واژه [[بِرّ]] باشد، [[بِرّ]] به جنبه ایجابی و [[تقوا]] بر جنبه سلبی دلالت می‌کند<ref>اخلاق در قرآن، ج‌۱، ص‌۷۸ ـ ۸۲‌.</ref><ref>[[علی اسلامی|اسلامی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص۴۵۶ - ۴۷۷.</ref>


==واژه‌های مقابل بر==
==واژه‌های مقابل بر==
۲۱۸٬۸۵۱

ویرایش