صاعقه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۱۹

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل صاعقه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

صاعقه از ریشه صَعَقَ به معنای صدای بسیار شدید است جمع صاعقه، صواعق است. گاه مقصود از صاعقه مرگ و بی‌هوشی است: ﴿فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ﴾^[۱]؛ ﴿وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ﴾^[۲]؛ گاه، مقصود از صاعقه عذاب است: ﴿فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ﴾^[۳]. اما مرگ و بی‌هوشی و عذاب از آثار صاعقه به شمار می‌آیند و معنای اصلی صاعقه همان صدای بسیار شدید و مهیبی است که در فضا می‌پیچد و همراه جرقه‌های بزرگ آتش (آذرخش) است. می‌دانیم که صاعقه جرقه عظیم الکتریسیته است که در میان قطعه ابری که بار مثبت الکتریکی دارد با زمین که بار منفی دارد ایجاد می‌شود و معمولاً به هر چیزی، از درخت و حیوان و انسان، که برسد آن را تبدیل به خاکستر می‌سازد.

امام سجاد(ع) می‌فرماید: «وَ إِذَا سَبَحَتْ بِهِ حَفِيفَةُ السَّحَابِ الْتَمَعَتْ صَوَاعِقُ‏ الْبُرُوقِ‏»^[۴]؛ «و چون ابرها از آن نهیب به راه افتند آذرخش‌ها از درونشان بدرخشد». توضیح اینکه امام(ع) در نیایش سوم در مقام درود بر فرشتگان حامل عرش و دیگر فرشتگان، از فرشتگان مأمور باران و ابر و... یاد می‌فرماید و بر آنها درود می‌فرستد. فرشتگانی که وقتی ابرها را به حرکت در می‌آورند آذرخش‌ها از درون آن ابرها می‌درخشند. در جای خود با دلایل عقلی و نقلی ثابت شده است که همه حوادث طبیعی جهان به اذن خدا و تحت تدبیر فرشتگان‌اند. قرآن در این مورد می‌فرماید: ﴿فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا﴾^[۵].^[۶].^[۷]

جستارهای وابسته

منابع

شیرزاد، امیر، مقاله «صاعقه»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ «و آذرخش آنان را برای ستمشان فرا گرفت» سوره نساء، آیه ۱۵۳.
↑ «و در صور دمیده می‌شود آنگاه هر کس در آسمان‌ها و در زمین است بیهوش می‌گردد- جز آن کس که خدا بخواهد- سپس بار دیگر در آن می‌دمند که ناگاه آنان برمی‌خیزند، به انتظار می‌مانند» سوره زمر، آیه ۶۸.
↑ «پس اگر روی بگردانند بگو: شما را به آذرخشی از گونه آذرخش عاد و ثمود بیم می‌دهم» سوره فصلت، آیه ۱۳.
↑ دعای ۳.
↑ «آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۵.
↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم، المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمد حسین طباطبایی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۳۹۳؛ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، دارالکتب العلمیه، تهران، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم، قرآن حکیم ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
↑ شیرزاد، امیر، مقاله «صاعقه»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۱۲.

[1] «و آذرخش آنان را برای ستمشان فرا گرفت» سوره نساء، آیه ۱۵۳.

[2] «و در صور دمیده می‌شود آنگاه هر کس در آسمان‌ها و در زمین است بیهوش می‌گردد- جز آن کس که خدا بخواهد- سپس بار دیگر در آن می‌دمند که ناگاه آنان برمی‌خیزند، به انتظار می‌مانند» سوره زمر، آیه ۶۸.

[3] «پس اگر روی بگردانند بگو: شما را به آذرخشی از گونه آذرخش عاد و ثمود بیم می‌دهم» سوره فصلت، آیه ۱۳.

[4] دعای ۳.

[5] «آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۵.

[6] التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم، المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمد حسین طباطبایی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۳۹۳؛ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، دارالکتب العلمیه، تهران، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم، قرآن حکیم ترجمه ناصر مکارم شیرازی.

[7] شیرزاد، امیر، مقاله «صاعقه»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۱۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{خرد}}
+{{ویرایش غیرنهایی}}
-{{مهدویت}}
+{{امامت}}
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} است. "'''امام مهدی'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام مهدی در قرآن]] | [[امام مهدی در حدیث]] | [[امام مهدی در کلام اسلامی]]</div>
+: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[صاعقه در قرآن]] | [[صاعقه در حدیث]] | [[صاعقه در معارف مهدویت]] | [[صاعقه در معارف دعا و زیارات]] | [[صاعقه در معارف و سیره سجادی]] | [[صاعقه در معارف و سیره رضوی]]</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[صاعقه (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
 ==مقدمه==
-*یکی از نشانه‌های ظهور -بر طبق [[روایات]]- صاعقه است. در روایتی از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} می‌خوانیم: منتظر نشانه‌های پیاپی به‌سان دانه‌های تسبیح باشید، که نخستین آن‌ها صاعقه‌های آسمانی است<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۲۱.</ref>.
+[[صاعقه]] از ریشه صَعَقَ به معنای صدای بسیار شدید است جمع صاعقه، صواعق است. گاه مقصود از صاعقه [[مرگ]] و بی‌هوشی است: {{متن قرآن|فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ}}<ref>«و آذرخش آنان را برای ستمشان فرا گرفت» سوره نساء، آیه ۱۵۳.</ref>؛ {{متن قرآن|وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ}}<ref>«و در صور دمیده می‌شود آنگاه هر کس در آسمان‌ها و در زمین است بیهوش می‌گردد- جز آن کس که خدا بخواهد- سپس بار دیگر در آن می‌دمند که ناگاه آنان برمی‌خیزند، به انتظار می‌مانند» سوره زمر، آیه ۶۸.</ref>؛ گاه، مقصود از [[صاعقه عذاب]] است: {{متن قرآن|فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ}}<ref>«پس اگر روی بگردانند بگو: شما را به آذرخشی از گونه آذرخش عاد و ثمود بیم می‌دهم» سوره فصلت، آیه ۱۳.</ref>. اما مرگ و بی‌هوشی و [[عذاب]] از آثار صاعقه به شمار می‌آیند و معنای اصلی صاعقه همان صدای بسیار شدید و مهیبی است که در فضا می‌پیچد و همراه جرقه‌های بزرگ [[آتش]] (آذرخش) است. می‌دانیم که صاعقه جرقه [[عظیم]] الکتریسیته است که در میان قطعه ابری که بار مثبت الکتریکی دارد با [[زمین]] که بار منفی دارد ایجاد می‌شود و معمولاً به هر چیزی، از درخت و حیوان و [[انسان]]، که برسد آن را تبدیل به خاکستر می‌سازد.
-*صاعقه در لغت به دو معنی است: ۱. صاعقه آسمانی ۲. مرگ ناگهانی. در حدیث مذکور هر دو معنی صحیح است. ولی حدیث دیگری از [[رسول اکرم]] {{صل}} درباره نشانه‌های آخر الزمان وارد شده که در آن واژه "صواعق" به‌معنای مرگ ناگهانی به کار رفته است<ref>همان.</ref>. در روایتی آمده است که خرابی ترکستان در آخر الزمان، از صاعقه‌ها است<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۸ و ۴۱.</ref>. البته ممکن است کلمه "صواعق" انحصار به صاعقه‌های آسمانی نداشته باشد و به موشک‌ها و دیگر مواد آتش‌زای قابل پرتاب نیز گفته شود<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۵۰.</ref>.
-{{پرسمان القاب امام مهدی}}
+[[امام سجاد]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|وَ إِذَا سَبَحَتْ بِهِ حَفِيفَةُ السَّحَابِ الْتَمَعَتْ صَوَاعِقُ‏ الْبُرُوقِ‏}}<ref>دعای ۳.</ref>؛ «و چون ابرها از آن نهیب به [[راه]] افتند آذرخش‌ها از درونشان بدرخشد». توضیح اینکه [[امام]]{{ع}} در [[نیایش سوم]] در [[مقام]] [[درود]] بر [[فرشتگان]] حامل [[عرش]] و دیگر فرشتگان، از فرشتگان [[مأمور]] [[باران]] و [[ابر]] و... یاد می‌فرماید و بر آنها درود می‌فرستد. فرشتگانی که وقتی ابرها را به حرکت در می‌آورند آذرخش‌ها از درون آن ابرها می‌درخشند. در جای خود با [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] [[ثابت]] شده است که همه حوادث طبیعی [[جهان]] به [[اذن خدا]] و تحت [[تدبیر]] فرشتگان‌اند. [[قرآن]] در این مورد می‌فرماید: {{متن قرآن|فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا}}<ref>«آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۵.</ref>.<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم، المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمد حسین طباطبایی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۳۹۳؛ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، دارالکتب العلمیه، تهران، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم، قرآن حکیم ترجمه ناصر مکارم شیرازی.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «صاعقه»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۱۲.</ref>
+== جستارهای وابسته ==
 ==منابع==
-* [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
+# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «صاعقه»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
 ==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}
-{{امام مهدی}}
-[[رده:امام مهدی]]
 [[رده:صاعقه]]
-[[رده:مدخل موعودنامه]]
+[[رده:مدخل]]