استعمار: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداری
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
==مفهوم‌شناسی==
*استعمار: آباد و عمران‌ کردن [[زمین]] (تداوم [[حیات]] به کشت و زراعت و غیر آن) <ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۱۹.</ref>، ایجاد عمارت و آبادی، آبادگری. اصل آن "عمارت" به معنای آباد در مقابل خراب و [[عمر]] به [[معنای حیات]]<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۰۱. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۰۷.</ref>.
استعمار در لغت به‌معنای آباد کردن [[زمین]] (تداوم [[حیات]] به کشت و زراعت و غیر آن)<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۱۹.</ref>، ایجاد عمارت و آبادی و آبادگری است. اصل آن "عمارت" به معنای آباد در مقابل خراب است<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۰۱. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۰۷.</ref>.  
*{{متن قرآن|هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا}}<ref>«او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد» سوره هود، آیه ۶۱.</ref>.
*آبادی‌های بزرگ، [[شهرها]] و عمارت‌های [[عظیم]] همواره در سایه نظام‌ها، تمدن‌ها و قدرت‌های بزرگ به وجود آمده‌اند. نشانه‌های این [[قدرت]] و [[عظمت]] هنوز هم در [[شهرها]] و قصرها و قلعه‌های بازمانده از این تمدن‌ها مشهود است. "استعمار" در [[قرآن کریم]] صفت [[نیکو]] و پسندیده‌ای برای [[عمل]] [[انسان]] در [[آبادانی]] و [[سازندگی]] در روی [[زمین]] و انتفاع از فواید و نتایج آن است<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۰، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref>.
*"استعمار" در [[فرهنگ]] [[سیاسی]]، بهانه‌ای برای سلطه‌ طلبی و تاراج [[ثروت]] و امکانات ملت‌های ضعیف و کشورهای کوچک از سوی دولت‌های بزرگ و قدرتمند شد که به بهانه ایجاد [[عمران]] و آبادی و کمک به [[ملت‌ها]] و دولت‌های ضعیف، در سرزمین آنها استقرار یافته، سپس با تحکیم [[سلطه]] خود به [[سودجویی]] از منابع طبیعی و بهره‌کشی از [[مردم]] آن می‌پرداختند<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۶۹-۷۰.</ref>.
*امروزه این اصطلاح در [[علم]] [[سیاست]] و میان ملت‌های [[مظلوم]] و ستمدیده، از منفورترین واژه‌های [[سیاسی]] است؛ بر خلاف مفهوم مثبتی که در [[قرآن کریم]] برای استعمار آمده است<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۸۳.</ref>.


==استعمار در فرهنگ مطهر==
اما استعمار در [[فرهنگ]] [[سیاسی]]، برخلاف معنای لغوی آن بهانه‌ای برای سلطه‌ طلبی و تاراج [[ثروت]] و امکانات ملت‌های ضعیف و کشورهای کوچک از سوی دولت‌های بزرگ و قدرتمند شد که به بهانه ایجاد [[عمران]] و آبادی و کمک به [[ملت‌ها]] و دولت‌های ضعیف، در سرزمین آنها استقرار یافته، سپس با تحکیم [[سلطه]] خود به [[سودجویی]] از منابع طبیعی و بهره‌کشی از [[مردم]] آن می‌پرداختند<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۶۹-۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۸۳؛ [[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۸۷.</ref>
کلمه استعمار که در اصل لغت بسیار کلمه خوبی است، چنان‌که [[قرآن]] هم آن را به صورت معنای اصلی استعمال فرموده است: {{متن قرآن|هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ}}<ref>«او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد پس، از او آمرزش بخواهید» سوره هود، آیه ۶۱.</ref>؛ استعمار از باب استفعال است و از ماده عسران گرفته شده است. یعنی از شما طلب‌کرده [[عمران]] [[زمین]] را. شما را [[خلق]] کرده در روی زمین و مکلّف کرده است که زمین را عمران و آباد کنید. پس استعمار یعنی بدنبال آبادی‌رفتن<ref>آشنایی با قرآن، جلد اول و دوم، ص۱۵۰.</ref>. استعمار یک لغت منافقانه است، یعنی در عین اینکه معنی [[درستی]] دارد ولی به صورت واقعی به کار نمی‌رود<ref>آشنایی با قرآن، جلد اول و دوم، ص۱۵۱.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۸۷.</ref>
 
==استعمار در قرآن==
استعمار در [[قرآن کریم]] صفت [[نیکو]] و پسندیده‌ای برای [[عمل]] [[انسان]] در [[آبادانی]] و [[سازندگی]] در روی [[زمین]] و انتفاع از فواید و نتایج آن است<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۰، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref>. {{متن قرآن|هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا}}<ref>«او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد» سوره هود، آیه ۶۱.</ref>. آبادی‌های بزرگ، [[شهرها]] و عمارت‌های [[عظیم]]، همواره در سایه نظام‌ها، تمدن‌ها و قدرت‌های بزرگ به وجود آمده‌اند. نشانه‌های این [[قدرت]] و [[عظمت]] هنوز هم در [[شهرها]] و قصرها و قلعه‌های بازمانده از این تمدن‌ها مشهود است.
 
امروزه این اصطلاح در [[علم]] [[سیاست]] و میان ملت‌های [[مظلوم]] و ستمدیده، از منفورترین واژه‌های [[سیاسی]] است؛ بر خلاف مفهوم مثبتی که در [[قرآن کریم]] برای استعمار آمده است<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۸۳؛ [[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۸۷.</ref>.


==منابع==
==منابع==

نسخهٔ ‏۲۰ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۲۰

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل استعمار (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مفهوم‌شناسی

استعمار در لغت به‌معنای آباد کردن زمین (تداوم حیات به کشت و زراعت و غیر آن)[۱]، ایجاد عمارت و آبادی و آبادگری است. اصل آن "عمارت" به معنای آباد در مقابل خراب است[۲].

اما استعمار در فرهنگ سیاسی، برخلاف معنای لغوی آن بهانه‌ای برای سلطه‌ طلبی و تاراج ثروت و امکانات ملت‌های ضعیف و کشورهای کوچک از سوی دولت‌های بزرگ و قدرتمند شد که به بهانه ایجاد عمران و آبادی و کمک به ملت‌ها و دولت‌های ضعیف، در سرزمین آنها استقرار یافته، سپس با تحکیم سلطه خود به سودجویی از منابع طبیعی و بهره‌کشی از مردم آن می‌پرداختند[۳].[۴]

استعمار در قرآن

استعمار در قرآن کریم صفت نیکو و پسندیده‌ای برای عمل انسان در آبادانی و سازندگی در روی زمین و انتفاع از فواید و نتایج آن است[۵]. ﴿هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا﴾[۶]. آبادی‌های بزرگ، شهرها و عمارت‌های عظیم، همواره در سایه نظام‌ها، تمدن‌ها و قدرت‌های بزرگ به وجود آمده‌اند. نشانه‌های این قدرت و عظمت هنوز هم در شهرها و قصرها و قلعه‌های بازمانده از این تمدن‌ها مشهود است.

امروزه این اصطلاح در علم سیاست و میان ملت‌های مظلوم و ستمدیده، از منفورترین واژه‌های سیاسی است؛ بر خلاف مفهوم مثبتی که در قرآن کریم برای استعمار آمده است[۷].

منابع

  1. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم
  2. زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۱۹.
  2. ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۰۱. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۰۷.
  3. ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۶۹-۷۰.
  4. ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۸۳؛ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۸۷.
  5. ↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۰، ص۳۰۹-۳۱۰.
  6. ↑ «او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد» سوره هود، آیه ۶۱.
  7. ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۸۳؛ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۸۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=استعمار&oldid=408211»