ابرار در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۹٬۲۶۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱ فوریهٔ ۲۰۲۱
خط ۱۳۲: خط ۱۳۲:
#{{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ}}<ref>«بی‌گمان نیکان در ناز و نعمتی بی‌شمارند» سوره انفطار، آیه ۱۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۲۹.</ref>
#{{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ}}<ref>«بی‌گمان نیکان در ناز و نعمتی بی‌شمارند» سوره انفطار، آیه ۱۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۲۹.</ref>


===معنای ابرار===
راغب در مفردات در [[تبیین]] معنای بَرّ فرموده: بَرّ، خلاف بحر بوده و از آن، توسّع متصور است. [[بِرّ]] به معنای توسّع در [[کار خیر]]، از آن مشتق شده، و آن، گاه منسوب به [[خدای تعالی]] است، مانند: {{متن قرآن|إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ}}<ref>«اوست که نیکوکار بخشاینده است» سوره طور، آیه ۲۸.</ref>، و آنجا که منسوب به خدای تعالی شود، به معنای [[ثواب]] خواهد بود، و گاه هم به [[بنده]] نسبت داده می‌شود؛ مانند: {{عربی|بَرَّ العَبدُ رَبَّهُ}}. هر جا که این واژه به بنده نسبت داده شود، به معنای توسّع در [[طاعت]] بوده و بر دو نوع است: توسّع در [[اعتقاد]]، و توسّع در [[اعمال]].
درباره واژه [[ابرار]] هم فرموده: {{عربی|قال تعالی: {{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ}}، و قال: {{متن قرآن|كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ}}، و قال فی صفة المَلائِکَةِ: {{متن قرآن|كِرَامٍ بَرَرَةٍ}}<ref>«که ارجمند و نیکویند» سوره عبس، آیه ۱۶.</ref>}}. بنابراین واژه بَرَرَه در [[قرآن کریم]] اختصاص به [[ملائکه]] دارد، از آن جهت که رساتر از واژه ابرار است. بَرَرَه جمع بَرّ و ابرار جمع بارّ است و بَرّ رساتر از بارّ می‌باشد؛ چنان‌که [[عَدل]] رساتر از [[عادل]] است<ref>. مفردات، ص۳۸.</ref>.
فخرالدین در مجمع‌البحرین در این‌باره فرموده: قوله تعالی: {{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ}}، ابرار، [[اولیاء]] [[خدا]] هستند که در [[دنیا]] [[مطیع]] [[فرامین]] اویند، و قوله: {{متن قرآن|كِرَامٍ بَرَرَةٍ}}، بَرَرَه، جمع بِرّ به کسر باء، به معنای توسّع در [[احسان]] و فزون‌بخشی است<ref>. مجمع البحرین، ص۲۳۱.</ref>.
شیخ [[عبد]] اللطیف کازرانی در مصباح در این‌باره گفته است: بِرّ به کسر؛ یعنی خیر، و بَرّ به [[فتح]]؛ یعنی [[فضل]]، و بارّ؛ یعنی [[کثیر]] البِرّ، و جمع آن ابرار و بَرَرَه است. [[اخبار]]، در اطلاق ابرار بر [[ائمه]]{{عم}} فراوان بیان شده، از جمله در کنز الفوائد از [[امام باقر]]{{ع}} آمده است که ایشان فی قوله تعالی: {{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ * وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ }}<ref>«بی‌گمان نیکان در ناز و نعمتی بی‌شمارند * و به راستی گنهکاران در دوزخ‌اند» سوره انفطار، آیه ۱۳-۱۴.</ref>، فرموده: {{عربی|الابرار هم نحن و الفجّار هم أعداءنا}}؛ یعنی [[ابرار]] خود ماییم و [[فجّار]] همان [[دشمنان]] ما هستند. از ابن‌حنفیه هم [[نقل]] است که گفته: {{عربی|قال الحسن بن علی{{ع}}: کلما فی کتاب [[الله]] {{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ}}، فَوَاللّه ما أراد به إلّا عَلیّاً و فاطِمةَ و اَنا و الحسین؛ لانّا نحن ابرار؛ آبائنا و أمّهاتنا، و قلوبنا علمت بالطاعات و البِرّ}}: [[حسن بن علی]]{{ع}} فرمود: هر جا در [[کتاب خدا]] {{متن قرآن|إِنَّ الْأَبْرَارَ}} باشد، به [[خدا]] [[سوگند]]! از آن به جز [[علی]]، [[فاطمه]]، من و [[حسین]] [[اراده]] نشده است؛ زیرا ماییم ابرار؛ پدرانمان، مادرانمان، و دل‌های ما به [[طاعات]] و توسّع در [[اعمال]] [[خیر]] آگاهند<ref>. مصباح الانظار الابرار، ص۶۵.</ref>.
[[علامه طباطبایی]] در [[المیزان]] فرموده: اَبرار، جمع بَرّ به [[فتح]] باء، صفت مشبّهه از [[برّ]] به معنای [[احسان]] است. از معنای آن بر می‌آید که بَرّ، نیکویی در عمل است بدون اینکه [[انسان]] در ازای آن، [[انتظار]] نفع یا بیان تشکّری را داشته باشد؛ بدین معنا که او عمل خیر را به جهت خیر بودن آن اراده می‌کند، نه برای این که در آن نفعی است که در ازای آن به او باز می‌گردد، و اگر نفسش از آن ناخشنود باشد، پس او بر تلخیِ [[مخالفت]] نفسش در آنچه اراده نموده، [[صبر]] می‌کند و کارش را انجام می‌دهد؛ زیرا آن فی‌نفسه خیر است، مانند: وفای به [[نذر]]، و یا اینکه در آن عمل، خیری برای غیرش است، مانند [[اطعام]] طعام نسبت به مستحقین از [[بندگان خدا]]؛ چون نه در عمل، و نه در [[صلاح]]، هیچ خیری جز به واسطه [[ایمان به خدا]] و به [[رسول]] او و به [[روز قیامت]] محقّق نگردد، چنانکه فرموده: {{متن قرآن|أُولَئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ}}<ref>«آنان ایمان نیاورده‌اند و خداوند کارهای آنان را از میان برده است» سوره احزاب، آیه ۱۹.</ref>، و [[آیات]] دیگری که در این خصوص است. پس ابرار، [[مؤمنان]] به خدا و به [[پیامبر]] او و به [[روز قیامت]] هستند، و چون [[ایمان]] آنان، ایمان از روی [[رشد]] و [[بینش]] است، پس آنان خود را [[بندگان]] مملوکی در پیشگاه پروردگارشان دیده که خلقتشان برای اوست؛ [[امر]] و کار آنان برای اوست؛ خودشان را [[مالک]] هیچ نفع و ضرری نمی‌دانند. بر آنان است که به جز آنچه پروردگارشان [[اراده]] می‌کند، نخواهند و به جز آنچه پروردگارشان بدان [[خشنود]] و [[راضی]] است، انجام ندهند. پس آنان خواست [[پروردگار]] را بر خواسته خویش مقدّم داشته و برای تحقق آن، به عمل می‌پردازند؛ پس در [[مخالفت]] بر آنچه نفسشان می‌طلبد، [[صابر]] و شکیبایند و [[سختی]] [[طاعت]] را به [[جان]] می‌خرند، و آنچه آنان انجام می‌دهند، صرفاً برای رضای خداست. (سخن آخر آن که) [[بندگی]] را برای [[خدای سبحان]]، [[خالص]] گردانیده‌اند. این صفاتی است که [[خدای متعال]] [[ابرار]] را با آن صفات معرفی می‌کند؛ چنان‌که از قوله: {{متن قرآن|عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ}}<ref>«از چشمه‌ای که بندگان خداوند از آن می‌آشامند» سوره انسان، آیه ۶.</ref>، و قوله: {{متن قرآن|إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ}}<ref>«(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم» سوره انسان، آیه ۹.</ref>، و قوله: {{متن قرآن|وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا}}<ref>«و به آنان برای شکیبی که ورزیده‌اند بهشت و (پوشاک) پرنیان پاداش می‌دهد» سوره انسان، آیه ۱۲.</ref> استفاده می‌شود، و این صفات مستفاد از قول او در صفت ایشان: {{متن قرآن|لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ}}<ref>«نیکی آن نیست که روی را سوی خاور و باختر بگردانید، بلکه نیکی (از آن) کسی است که به خداوند و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران ایمان آورد» سوره بقره، آیه ۱۷۷.</ref> (نیز) است<ref>. المیزان، ج۲۰، ص۲۱۳.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۳۰.</ref>
==منابع==
==منابع==
# [[پرونده:000055.jpg|22px]] [[علی اسلامی|اسلامی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']]
# [[پرونده:000055.jpg|22px]] [[علی اسلامی|اسلامی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']]
۷۵٬۹۱۶

ویرایش