تبعید در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع'
جز (جایگزینی متن - '{{یادآوری پانویس}}' به '')
جز (جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع')
خط ۴۲: خط ۴۲:
در اسلام نیز برای ارتکاب برخی جرایم [[کیفر]] تبعید مقرر شده که به برخی از جرایم مزبور و نیز برخی گروه‌هایی که به سبب ارتکاب جرایمی [[تبعید]] یا به آن [[تهدید]] شده‌اند اشاره می‌شود:
در اسلام نیز برای ارتکاب برخی جرایم [[کیفر]] تبعید مقرر شده که به برخی از جرایم مزبور و نیز برخی گروه‌هایی که به سبب ارتکاب جرایمی [[تبعید]] یا به آن [[تهدید]] شده‌اند اشاره می‌شود:
===محاربه===
===محاربه===
[[مجازات]] [[محارب]] و کسانی که به [[گسترش فساد]] در [[زمین]] می‌پردازند، کشته شدن یا [[قطع]] شدن دست و پا یا تبعید شدن است: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت» سوره مائده، آیه ۳۳.</ref>. محارب کسی است که با برگرفتن [[سلاح]] در [[شهر]] یا خارج آن [[رعب]] و [[وحشت]] ایجاد کند.<ref>التبیان، ج‌۳، ص‌۵۰۴؛ تحریر الوسیله، ج‌۲، ص‌۴۹۲؛ النفی و التغریب، ص‌۳۶۷.</ref> این [[آیه]] در مورد گروهی از [[مشرکان]] نازل شده که به [[مدینه]] آمدند و [[اسلام]] آوردند؛ ولی هنگام بیرون رفتن از شهر چند چوپان [[مسلمان]] را کشتند.<ref>جامع‌البیان، ج‌۶، ص‌۲۸۰ ـ ۲۸۱؛ مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۰؛ تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۴۸.</ref> برخی بر آن‌اند که [[نزول آیه]] درباره گروهی از [[اهل کتاب]] بود که [[پیمان]] خود با [[پیامبراکرم]] را نقض کردند و به گسترش فساد روی آوردند.<ref>جامع‌البیان، ج‌۶، ص‌۲۷۹؛ تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۴۹؛ تفسیر‌ابن کثیر، ج‌۲، ص‌۵۰.</ref> مراد از جمله {{متن قرآن|يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ}} در آیه به نظر برخی [[مفسران]] [[زندانی]] کردن محارب است؛ با این [[تفسیر]] که در آیه از دور کردن [[مجرم]] از سراسر زمین سخن به میان آمده و این امر تنها با زندانی کردن وی محقق می‌گردد؛<ref>تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۵۲ ـ ۱۵۳؛ فتح القدیر، ج‌۲، ص‌۳۶؛ المحلی، ج‌۱۱، ص‌۱۸۱.</ref> اما بیشتر آنان مقصود از این تعبیر را تبعید محارب از شهر محل اقامت خود دانسته‌اند.<ref>جامع‌البیان، ج‌۶، ص‌۲۹۸؛ مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۲؛ المیزان، ج‌۵، ص‌۳۲۷.</ref> به نظر برخی [[فقها]] مجازات‌های مذکور در [[آیه شریفه]] برای محارب به گونه تخییری است <ref>مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۲؛ ایضاح الفوائد، ج‌۴، ص‌۵۴۴؛ مسالک الافهام، ج‌۱۵، ص‌۸.</ref> و برخی دیگر برقرار شدن آن مجازات‌ها را به صورت ترتیبی و متناسب با [[اعمال]] مجرمانه محارب دانسته‌اند؛ مثلا گفته‌اند که اگر محارب صرفاً [[مالی]] را به [[سرقت]] برده یا رعب و [[وحشت]] ایجاد کرده باشد، [[تبعید]] می‌گردد.<ref> السرائر، ج‌۳، ص‌۵۰۶؛ الام، ج‌۶، ص‌۱۶۴؛ اعانة الطالبین، ج‌۴، ص‌۱۸۶.</ref>
[[مجازات]] [[محارب]] و کسانی که به [[گسترش فساد]] در [[زمین]] می‌پردازند، کشته شدن یا قطع شدن دست و پا یا تبعید شدن است: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت» سوره مائده، آیه ۳۳.</ref>. محارب کسی است که با برگرفتن [[سلاح]] در [[شهر]] یا خارج آن [[رعب]] و [[وحشت]] ایجاد کند.<ref>التبیان، ج‌۳، ص‌۵۰۴؛ تحریر الوسیله، ج‌۲، ص‌۴۹۲؛ النفی و التغریب، ص‌۳۶۷.</ref> این [[آیه]] در مورد گروهی از [[مشرکان]] نازل شده که به [[مدینه]] آمدند و [[اسلام]] آوردند؛ ولی هنگام بیرون رفتن از شهر چند چوپان [[مسلمان]] را کشتند.<ref>جامع‌البیان، ج‌۶، ص‌۲۸۰ ـ ۲۸۱؛ مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۰؛ تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۴۸.</ref> برخی بر آن‌اند که [[نزول آیه]] درباره گروهی از [[اهل کتاب]] بود که [[پیمان]] خود با [[پیامبراکرم]] را نقض کردند و به گسترش فساد روی آوردند.<ref>جامع‌البیان، ج‌۶، ص‌۲۷۹؛ تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۴۹؛ تفسیر‌ابن کثیر، ج‌۲، ص‌۵۰.</ref> مراد از جمله {{متن قرآن|يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ}} در آیه به نظر برخی [[مفسران]] [[زندانی]] کردن محارب است؛ با این [[تفسیر]] که در آیه از دور کردن [[مجرم]] از سراسر زمین سخن به میان آمده و این امر تنها با زندانی کردن وی محقق می‌گردد؛<ref>تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۵۲ ـ ۱۵۳؛ فتح القدیر، ج‌۲، ص‌۳۶؛ المحلی، ج‌۱۱، ص‌۱۸۱.</ref> اما بیشتر آنان مقصود از این تعبیر را تبعید محارب از شهر محل اقامت خود دانسته‌اند.<ref>جامع‌البیان، ج‌۶، ص‌۲۹۸؛ مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۲؛ المیزان، ج‌۵، ص‌۳۲۷.</ref> به نظر برخی [[فقها]] مجازات‌های مذکور در [[آیه شریفه]] برای محارب به گونه تخییری است <ref>مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۲؛ ایضاح الفوائد، ج‌۴، ص‌۵۴۴؛ مسالک الافهام، ج‌۱۵، ص‌۸.</ref> و برخی دیگر برقرار شدن آن مجازات‌ها را به صورت ترتیبی و متناسب با [[اعمال]] مجرمانه محارب دانسته‌اند؛ مثلا گفته‌اند که اگر محارب صرفاً [[مالی]] را به [[سرقت]] برده یا رعب و [[وحشت]] ایجاد کرده باشد، [[تبعید]] می‌گردد.<ref> السرائر، ج‌۳، ص‌۵۰۶؛ الام، ج‌۶، ص‌۱۶۴؛ اعانة الطالبین، ج‌۴، ص‌۱۸۶.</ref>


درباره چگونگی تبعید [[محارب]] نیز [[فقها]] [[اختلاف]] نظر دارند؛ بسیاری از [[فقیهان]] امامی و برخی از [[فقهای اهل سنت]] گفته‌اند که وی به طور مستمر از شهری به [[شهر]] دیگر تبعید می‌شود تا [[توبه]] کند؛<ref>مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۲؛ ر. ک: زبدة‌البیان، ص‌۸۳۶؛ المغنی، ج‌۱۰، ص‌۳۱۳.</ref> ولی عده‌ای برآن‌اند که محارب تنها از [[وطن]] خود [[اخراج]] می‌شود.<ref>التبیان، ج‌۳، ص‌۵۰۶.</ref> برخی دیگر گفته‌اند که وی از شهر خود تبعید و در شهری دیگر [[زندانی]] می‌گردد.<ref>تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۵۲؛ جواهر الکلام، ج‌۴۱، ص‌۵۹۳؛ الفقه الاسلامی، ج‌۷، ص‌۵۴۷۵.</ref> برخی از فقیهان مدت تبعید را یک سال دانسته‌اند؛<ref>الجامع للشرایع، ص‌۲۴۲؛ جواهر الکلام، ج‌۴۱، ص‌۵۹۳؛ المبدع، ج‌۷، ص‌۴۶۲.</ref> ولی بیشتر فقها آن را تا [[زمان]] توبه محارب می‌دانند.<ref> السرائر، ج‌۳، ص‌۴۵۵؛ مسالک الافهام، ج‌۱۵، ص‌۱۸؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج‌۵، ص‌۴۱۱.</ref> برخی فقها با استناد به عموم [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت» سوره مائده، آیه ۳۳.</ref> تفاوتی میان [[زن]] و مرد قائل نشده و [[کیفر]] تبعید را شامل [[زنان]] محارب نیز شمرده‌اند؛<ref> الخلاف، ج‌۵، ص‌۴۷۰؛ السرائر، ج‌۳، ص‌۵۱۰؛ شرح الازهار، ج‌۴، ص‌۳۷۶.</ref> اما به نظر شماری از [[فقهای شیعه]] و [[اهل‌سنت]] این کیفر، ویژه مردان است.<ref>الفقه علی‌المذاهب الاربعه، ج۵، ص‌۴۱۰؛ المبسوط، ج‌۹، ص‌۱۹۷؛ النفی والتغریب، ص‌۴۰۷.</ref> اگر محارب پیش از [[دستگیری]] [[توبه]] کند مجازات‌های او از جمله تبعید ساقط خواهد شد: {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«جز آن کسان که پیش از آنکه بر آنان دست یابید توبه کرده باشند، پس بدانید که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳۴.</ref> البته این [[حکم]] به نظر فقهای شیعه و [[اهل سنت]] تنها مربوط به [[حق الله]] است؛ اما در مورد [[حق‌الناس]] از جمله [[سرقت]] [[اموال]] و کشتن افراد یا مجروح کردن آنان [[مسئولیت]] محارب برطرف نمی‌شود<ref> مجمع‌الفائده، ج‌۱۳، ص‌۲۹۸؛ زبدة البیان، ص‌۸۳۶؛ الام، ج‌۶، ص‌۱۶۴.</ref>.<ref>[[جواد رقوی|رقوی، جواد]]، [[تبعید (مقاله)|مقاله «تبعید»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۷ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۷</ref>
درباره چگونگی تبعید [[محارب]] نیز [[فقها]] [[اختلاف]] نظر دارند؛ بسیاری از [[فقیهان]] امامی و برخی از [[فقهای اهل سنت]] گفته‌اند که وی به طور مستمر از شهری به [[شهر]] دیگر تبعید می‌شود تا [[توبه]] کند؛<ref>مجمع البیان، ج‌۳، ص‌۲۹۲؛ ر. ک: زبدة‌البیان، ص‌۸۳۶؛ المغنی، ج‌۱۰، ص‌۳۱۳.</ref> ولی عده‌ای برآن‌اند که محارب تنها از [[وطن]] خود [[اخراج]] می‌شود.<ref>التبیان، ج‌۳، ص‌۵۰۶.</ref> برخی دیگر گفته‌اند که وی از شهر خود تبعید و در شهری دیگر [[زندانی]] می‌گردد.<ref>تفسیر قرطبی، ج‌۶، ص‌۱۵۲؛ جواهر الکلام، ج‌۴۱، ص‌۵۹۳؛ الفقه الاسلامی، ج‌۷، ص‌۵۴۷۵.</ref> برخی از فقیهان مدت تبعید را یک سال دانسته‌اند؛<ref>الجامع للشرایع، ص‌۲۴۲؛ جواهر الکلام، ج‌۴۱، ص‌۵۹۳؛ المبدع، ج‌۷، ص‌۴۶۲.</ref> ولی بیشتر فقها آن را تا [[زمان]] توبه محارب می‌دانند.<ref> السرائر، ج‌۳، ص‌۴۵۵؛ مسالک الافهام، ج‌۱۵، ص‌۱۸؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج‌۵، ص‌۴۱۱.</ref> برخی فقها با استناد به عموم [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت» سوره مائده، آیه ۳۳.</ref> تفاوتی میان [[زن]] و مرد قائل نشده و [[کیفر]] تبعید را شامل [[زنان]] محارب نیز شمرده‌اند؛<ref> الخلاف، ج‌۵، ص‌۴۷۰؛ السرائر، ج‌۳، ص‌۵۱۰؛ شرح الازهار، ج‌۴، ص‌۳۷۶.</ref> اما به نظر شماری از [[فقهای شیعه]] و [[اهل‌سنت]] این کیفر، ویژه مردان است.<ref>الفقه علی‌المذاهب الاربعه، ج۵، ص‌۴۱۰؛ المبسوط، ج‌۹، ص‌۱۹۷؛ النفی والتغریب، ص‌۴۰۷.</ref> اگر محارب پیش از [[دستگیری]] [[توبه]] کند مجازات‌های او از جمله تبعید ساقط خواهد شد: {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«جز آن کسان که پیش از آنکه بر آنان دست یابید توبه کرده باشند، پس بدانید که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳۴.</ref> البته این [[حکم]] به نظر فقهای شیعه و [[اهل سنت]] تنها مربوط به [[حق الله]] است؛ اما در مورد [[حق‌الناس]] از جمله [[سرقت]] [[اموال]] و کشتن افراد یا مجروح کردن آنان [[مسئولیت]] محارب برطرف نمی‌شود<ref> مجمع‌الفائده، ج‌۱۳، ص‌۲۹۸؛ زبدة البیان، ص‌۸۳۶؛ الام، ج‌۶، ص‌۱۶۴.</ref>.<ref>[[جواد رقوی|رقوی، جواد]]، [[تبعید (مقاله)|مقاله «تبعید»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۷ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۷</ref>
۲۱۸٬۹۱۲

ویرایش