سوره صف: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۰۱

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

«خداوند پیکارگرانی را دوست می‌دارد که در راه او همچون صفی فولادین و بنیانی استوار می‌جنگند». این مطلب در آیه ﴿إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيَانٌ مَرْصُوصٌ﴾^[۱] این سوره بیان شده است؛ لذا سوره را «صف» نامیده‌اند. واژه «صف» هفت بار در قرآن به‌کار رفته است.

این سوره تشویق و تحریک مسلمانان به مبارزه با دشمن و معرفی اسلام به‌عنوان فروغی الهی و فروزان و نویددهنده غلبه و حاکمیت این آیین بر ادیان دیگراست. محور آیات این سوره بر دو موضوع «عقیده» و «جهاد» است.

بدین‌سان، این سوره مؤمنان را ترغیب و تحریک می‌کند بر این که در راه خدا جهاد نموده، با دشمنان دین او کارزار نمایند. و خبر می‌دهد که این دین نوری است درخشان از جانب خدای سبحان که کفار اهل کتاب می‌خواهند آن را با دهان خود خاموش کنند، ولی خدا نور آن را تمام می‌کند، هر چند که کافران کراهت داشته باشند، و دین خود را بر تمامی ادیان غلبه می‌دهد هر چند که مشرکین نخواهند. و این پیغمبری که به وی ایمان آورده‌اند فرستاده‌ای است از طرف خدای سبحان، او را فرستاده تا هدایت باشد، و دین حق را به شما برساند، و این همان است که عیسی بن مریم(ع) بنی اسرائیل را به آمدنش بشارت داد.

پس بر مؤمنین است که کمر همت بر اطاعتش ببندند، و آنچه امر می‌کند، امتثال کنند؛ و در راه خدا جهاد نموده، خدا را در دینش یاری کنند، تا خدای تعالی به سعادت آخرتشان رسانیده، یاریشان کند، و در دنیا فتح و پیروزی نصیبشان کند، و بر دشمنانشان غالب و مسلط نماید. و نیز بر مؤمنین است که هرگز آنچه را که خود عمل نمی‌کنند، به دیگران نگویند؛ و در آنچه وعده می‌دهند، تخلف ننمایند؛ که این گونه اعمال ایشان را مستوجب خشمی از خدا نموده، رسول را آزار می‌دهد. و این خطر را هم دارد که خدا دلهایشان را منحرف سازد، همان طور که با قوم موسی(ع) چنین کرد، چون با این که می‌دانستند آن جناب رسول خدا به سوی ایشان است، مع ذلک آزارش دادند. و خدا مردم ستمکار را هدایت نمی‌کند. گفته شده: این سوره به شهادت زمینه آیاتش در مدینه نازل شده است.

ویژگی‌های سوره صف

چهارده آیه، ۲۲۱ یا ۲۲۶ کلمه و ۹۰۰ یا ۹۶۶ حرف دارد.
در ترتیب نزول یکصد و نهمین و در قرآن کریم شصت و یکمین سوره است.
پس از سوره تغابن و پیش از سوره جمعه در مدینه نازل شد و هیچ آیه مکی ندارد.
از سُوَر مفصل و از نوع طوال آن و شامل بخشی از یک حزب قرآن است.
یکی از چهارده سوره جمعی‌النزول قرآن است که به طور مجموع و یکباره نازل شد.
گفته شده است آیه ناسخ و منسوخ ندارد.

مهم‌ترین مطالب آن

دعوت به هماهنگی گفتار و کردار و توبیخ از شعارهای بدون عمل؛
دعوت به جهاد؛
بشارت حضرت مسیح(ع) به ظهور پیامبر اسلام(ص)؛
اشاره به حواریّون حضرت عیسی(ع)^[۲].^[۳]

منابع

فرهنگ‌نامه علوم قرآنی

پانویس

↑ «بی‌گمان خداوند کسانی را دوست می‌دارد که در راه او صف زده کارزار می‌کنند چنان که گویی بنیادی به هم پیوسته (و استوار) اند» سوره صف، آیه ۴.
↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۹، صفحه ۲۴۸؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۶۲و۴۶۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۴، صفحه ۵۵؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۴؛ هاشم‌زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن،صفحه ۴۳۷؛ جمعی از محققان،علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۷؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۸؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه ۱۹۵و(۴۳-۴۴).
↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۹۷۸.

[1] «بی‌گمان خداوند کسانی را دوست می‌دارد که در راه او صف زده کارزار می‌کنند چنان که گویی بنیادی به هم پیوسته (و استوار) اند» سوره صف، آیه ۴.

[2] طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۹، صفحه ۲۴۸؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۶۲و۴۶۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۴، صفحه ۵۵؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۴؛ هاشم‌زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن،صفحه ۴۳۷؛ جمعی از محققان،علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۷؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۸؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه ۱۹۵و(۴۳-۴۴).

[3] فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۹۷۸.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 پس بر [[مؤمنین]] است که کمر [[همت]] بر اطاعتش ببندند، و آنچه امر می‌کند، [[امتثال]] کنند؛ و در راه خدا جهاد نموده، [[خدا]] را در دینش [[یاری]] کنند، تا [[خدای تعالی]] به [[سعادت]] آخرتشان رسانیده، یاریشان کند، و در [[دنیا]] [[فتح]] و [[پیروزی]] نصیبشان کند، و بر دشمنانشان [[غالب]] و مسلط نماید. و نیز بر مؤمنین است که هرگز آنچه را که خود عمل نمی‌کنند، به دیگران نگویند؛ و در آنچه [[وعده]] می‌دهند، [[تخلف]] ننمایند؛ که این گونه [[اعمال]] ایشان را مستوجب خشمی از [[خدا]] نموده، [[رسول]] را [[آزار]] می‌دهد. و این خطر را هم دارد که خدا دلهایشان را [[منحرف]] سازد، همان طور که با [[قوم موسی]]{{ع}} چنین کرد، چون با این که می‌دانستند آن جناب [[رسول خدا]] به سوی ایشان است، مع ذلک آزارش دادند. و خدا [[مردم]] [[ستمکار]] را [[هدایت]] نمی‌کند. گفته شده: این [[سوره]] به [[شهادت]] زمینه آیاتش در [[مدینه]] نازل شده است.
-==ویژگی‌های [[سوره صف]]==
+==ویژگی‌های سوره صف==
 #چهارده [[آیه]]، ۲۲۱ یا ۲۲۶ کلمه و ۹۰۰ یا ۹۶۶ حرف دارد.
 #در [[ترتیب نزول]] یکصد و نهمین و در [[قرآن کریم]] شصت و یکمین سوره است.