بهداشت در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۷: خط ۱۰۷:
==[[پاکیزگی]] و خوش‌بویی==
==[[پاکیزگی]] و خوش‌بویی==
«[[پیامبر]] به [[نظافت]] و بوی خوش علاقه شدید داشت. هم خودش رعایت می‌کرد و هم به دیگران دستور می‌داد. به [[یاران]] و [[پیروان]] خود تأکید می‌کرد که تن و [[خانه]] خویش را [[پاکیزه]] و خوش بو نگه دارند. [به ویژه] روزهای [[جمعه]] وادارشان می‌کرد [[غسل]] کنند و خود را [[معطر]] سازند که بوی بد از آنها استشمام نشود، آن گاه در [[نماز جمعه]] حضور یابند»<ref>مرتضی مطهری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، ص۲۳۷ و ۲۳۸.</ref>.<ref>[[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|سیره نبوی از نگاه استاد مطهری]] ص ۳۴.</ref>.
«[[پیامبر]] به [[نظافت]] و بوی خوش علاقه شدید داشت. هم خودش رعایت می‌کرد و هم به دیگران دستور می‌داد. به [[یاران]] و [[پیروان]] خود تأکید می‌کرد که تن و [[خانه]] خویش را [[پاکیزه]] و خوش بو نگه دارند. [به ویژه] روزهای [[جمعه]] وادارشان می‌کرد [[غسل]] کنند و خود را [[معطر]] سازند که بوی بد از آنها استشمام نشود، آن گاه در [[نماز جمعه]] حضور یابند»<ref>مرتضی مطهری، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، ص۲۳۷ و ۲۳۸.</ref>.<ref>[[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|سیره نبوی از نگاه استاد مطهری]] ص ۳۴.</ref>.
[[آراستگی]]
[[پاکیزگی]] و آراستگی نزد [[رسول خدا]]{{صل}} از اهمیت بسزایی برخوردار بود. ایشان هماره [[لباس]] سفید و [[پاکیزه]] می‌پوشید و [[مسلمانان]] را به آن سفارش می‌کرد. ژولیدگی را [[ناپسند]] می‌دانست و بر نمایاندن [[نعمت‌های الهی]] تأکید می‌ورزید. روزی [[مسلمانی]] با لباس نامرتب و ژولیده به محضر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آمد. [[حضرت]] به او فرمود: «آیا [[ثروت]] نداری؟» او گفت: [[خداوند]] همه گونه ثروت به من داده است. [[پیامبر]] فرمود: «اگر ثروت داری، پس باید اثر آن در تو دیده شود(؛ یعنی [[لباس تمیز]] و [[زیبایی]] بپوشی، نه لباس کثیف و مندرس)»<ref>آموزه‌های اخلاقی - رفتاری امامان شیعه، ص۲۲۳ و ۲۲۴.</ref>.
رسول خدا{{صل}}، آراسته‌ترین و در عین حال ساده زیست‌ترین [[مرد]] [[روزگار]] خود بود. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید:
{{متن حدیث|كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يُنْفِقُ عَلَى الطِّيبِ أَكْثَرَ مِمَّا يُنْفِقُ عَلَى الطَّعَامِ}} «هزینه‌ای که پیامبر اکرم{{صل}} برای تهیه بوی خوش و [[عطر]] [[خرج]] می‌کرد، بیش از هزینه تهیه نان بود».<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۴۸.</ref>.
باید دانست چون خداوند زیباست، زیبایی و آراستگی را برای [[بندگان]] خود می‌پسندد. به همین دلیل، آراستگی سر و صورت از نشانه‌های این تعبّد است. در [[سیره]] [[رسول الله]]{{صل}} آمده است: «رسول خدا{{صل}} در آینه نگاه می‌کرد و [[موی سر]] خود را شانه می‌زد. گاهی هم به جای آینه در ظرف آب نگاه می‌کرد و موی سر خود را مرتب می‌ساخت. علاوه بر اینکه خود را برای [[خانواده]] آراسته و مهیا می‌کرد، برای [[برادران]] دینی‌اش نیز می‌آراست».<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ يَنْظُرُ فِي الْمِرْآةِ وَ يُرَجِّلُ جُمَّتَهُ وَ يَمْتَشِطُ وَ رُبَّمَا نَظَرَ فِي الْمَاءِ وَ سَوَّى جُمَّتَهُ فِيهِ وَ لَقَدْ كَانَ يَتَجَمَّلُ لِأَصْحَابِهِ فَضْلًا عَلَى تَجَمُّلِهِ لِأَهْلِهِ}}؛ بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۴۹.</ref>.
در [[دیدار]] با [[مردم]]، موی سرش را صاف می‌کرد و آن را شانه می‌زد و خود را برابر ظرف آبی می‌دید که کار آیینه او را می‌کرد، و سر و وضعش را مرتب می‌ساخت. پیامبر می‌فرمود: «خداوند [[دوست]] دارد [[آدمی]]، خود را برای [[برادر]] مؤمنش بیاراید و [[زینت]] کند»<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۴۹.</ref>.
از این‌رو، سر و صورتش را آب می‌زد و رسیدگی می‌کرد<ref>مستدرک الوسائل، ج۱، ص۴۰۸.</ref>. آن قدر [[عطر]] و مواد خوش بوکننده بر سر و صورت خود می‌زد که گاهی جلوه و برّاقی آن در موهای سرش دیده می‌شد. خود را با [[مشک]] و عنبر و گاهی هم با عود و غالیه، خوش بو می‌ساخت<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۳۴.</ref>.
[[پیامبر اعظم]]{{صل}} به [[مسواک زدن]] اهمیت فراوانی می‌داد. دندان‌هایش پیوسته برّاق و سفید بود و [[امت]] خویش را هم به مسواک زدن دستور می‌داد: {{متن حدیث|وَ كَانَ يَسْتَاكُ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَنَامَ وَ يَأْخُذَ مَضْجَعَهُ‌...}} «هنگامی که می‌خواست بخوابد، [[مسواک]] می‌زد و بعد می‌خوابید..»..<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۵۳.</ref>.
{{متن حدیث|لَا يَنَامُ إِلَّا وَ السِّوَاكُ عِنْدَ رَأْسِهِ فَإِذَا نَهَضَ بَدَأَ بِالسِّوَاكِ‌}} «هرگاه می‌خوابید، مسواک را بالای سر خود می‌گذاشت. وقتی نیز از [[خواب]] بیدار می‌شد، مسواک می‌زد»<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۵۳.</ref>.
ایشان مسواک زدن را [[سنّت]] خویش می‌دانست و می‌فرمود:
{{متن حدیث|‌لَوْ لَاأَنْ أَشُقَ عَلى أُمَّتِي‌، لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ مَعَ كُلِّ صَلَاةٍ}} «اگر [[ترس]] از [[سخت‌گیری]] بر امتم نبود، به آنها دستور می‌دادم که با هر نمازی مسواک بزنند»<ref>اصول کافی، ج۳، ص۲۲.</ref>.
[[رسول الله]]{{صل}} به خوش‌بویی دهان بسیار اهمیت می‌داد و می‌‌فرمود: {{متن حدیث|طَهِّرُوا أَفْوَاهَكُمْ بِالسِّوَاكِ فَإِنَّهَا طُرُقُ الْقُرْآنِ‌}}؛ «دهان‌های خود را با مسواک زدن خوش بو کنید؛ زیرا دهان‌های شما گذرگاه [[قرآن]] است»<ref>میزان الحکمه، ج۶، ص۲۶۳۸.</ref>.
رسول الله{{صل}} در [[پوشش]] نیز اصولی را رعایت می‌کرد و به [[سلامت جسم]] و [[سادگی]] پارچه [[لباس]] اهمیت می‌داد و به لباس پنبه‌ای علاقه داشت. علی{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|الْبَسُوا الثِّيَابَ الْقُطْنَ فَإِنَّهَا لِبَاسُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}}}؛ «لباس‌های پنبه‌ای بپوشید؛ چراکه آن، [[لباس پیامبر]] خداست»<ref>سنن النبی، ص۱۲۶.</ref>.
رنگ سبز نیز رنگ مورد پسند [[پیامبر]] در [[انتخاب لباس]] بود<ref>سنن النبی، ص۱۲۰.</ref>. بیشتر جامه‌های پیامبر، سفید بود و می‌فرمود: {{متن حدیث|أَلْبِسُوا أَحْیَاکُمْ وَ كَفِّنُوا فِيهَا مَوْتَاكُمْ‌}}؛ «لباس سفید را بر زندگانتان بپوشانید و مردگانتان را هم با پارچه سفید [[کفن]] کنید»<ref>سنن النبی، ص۱۲۰.</ref>. در مقابل، رنگ سرخ را برای لباس نمی‌پسندید<ref>سنن النبی، ص۱۳۳.</ref> و می‌فرمود: {{متن حدیث|إِنَّ الشَّيْطانَ يُحِبُّ الحُمْرَةَ فَإِيَّاكُمْ وَ الْحُمْرَةَ وَ كُلَّ ثَوْبٍ ذِي شُهْرَةٍ}} «[[شیطان]] رنگ قرمز را [[دوست]] دارد. پس از رنگ قرمز و هر [[لباس]] انگشت‌نمایی بپرهیزید»<ref>نهج الفصاحه، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، ح۲۴۷.</ref>.
[[رسول خدا]]{{صل}} درباره [[آداب لباس]] [[پوشیدن]] فرموده است:
{{متن حدیث|مَنْ لَبِسَ ثِيَابَ شُهْرَةٍ فِي الدُّنْيَا أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثِيَابَ الذُّلِّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ}} «هر کس در [[دنیا]] لباس [[شهرت]] بپوشد (لباس غیرمعمول که به خاطر آن انگشت‌نما شود)، [[خداوند]] در [[روز قیامت]]، [[جامه]] [[خواری]] بر وی می‌پوشاند»<ref>حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، تحقیق: علاء آل جعفر، ص۱۱۶.</ref>.
[[امام صادق]]{{ع}} از [[پدران]] خویش [[روایت]] کرده است:
رسول خدا{{صل}} [[نهی]] می‌کرد که مردان در لباس پوشیدن، خود را شبیه [[زنان]] سازند و نهی می‌کرد که زنان در لباس پوشیدن شبیه مردان شوند<ref>حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، تحقیق: علاء آل جعفر، ص۱۱۸.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص۲۳.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۷۳٬۳۶۴

ویرایش