شورای خلافت: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{حوادث دوره خلفای نخستین}} | {{حوادث دوره خلفای نخستین}} | ||
[[:مدخل]] | [[:مدخل]] | ||
[[رده:خلافت اسلامی]] | [[رده:خلافت اسلامی]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۰۸
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
شورای خلافت در قرآن - شورای خلافت در حدیث - شورای خلافت در نهج البلاغه - شورای خلافت در معارف دعا و زیارات - شورای خلافت در کلام اسلامی - شورای خلافت در اخلاق اسلامی
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل شورای خلافت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
شورای خلافت شیوۀ انتخاب خلیفه پس از عمر به صورت "شورای شش نفره" بود که از سوی عمر تعیین شد[۱].
مقدمه
- عمر پس از ضربت ابو لؤلؤ و قبل از مرگ خویش شش نفر را به عنوان اعضای شورا تعیین کرد: علی(ع)، عثمان، عبدالرحمان بن عوف، طلحه، زبیر و سعد بن ابی وقّاص و دستور داد این گروه ظرف سه روز یکی را از میان خود به خلافت برگزینند. گفتگوهای زیادی میان آنان گذشت و عمر نظر خود را دربارۀ روحیات و اخلاق و ویژگی تک‌تک آنان گفت و برای هریک عیوبی برشمرد و عیب علی(ع) را هم شوخ‌طبع بودن دانست، اعتراف کرد که اگر علی(ع) خلیفه شود، همه را بر راه روشن و نورانی خواهد کشاند.[۲] و در نهایت عبد الرحمان بن عوف در جمع مردم انحصار خلافت را میان علی(ع) و عثمان اعلام کرد و از علی(ع) خواست که بپذیرد تا براساس کتاب خدا و سنت پیامبر و عمل ابوبکر و عمل عمر کند و با او بیعت کنند. امام، کتاب خدا و سنت پیامبر را قبول داشت ولی رویّۀ شیخین را نه. امّا عثمان پذیرفت و نتیجۀ آن شورای شوم، خلافت عثمان شد، شورایی که نتیجۀ آن از قبل معلوم بود. علی(ع) در خطبۀ شقشقیّه (خطبه ۳ نهج البلاغه) از شورا گله‌مندانه یاد می‌کند فیا للّه و للشّوری و از قرار گرفتن خود در کنار دیگرانی که لیاقت نداشتند، ابراز ناراحتی می‌کند. حضرت از آغاز نیز شورا و نتیجۀ آن را قبول نداشت، لکن آنگونه که در زمان ابوبکر و عمر صبری تلخ را پیش گرفت، اینجا هم برای حفظ وحدت و نداشتن یاور و قوی بودن توطئه، کوتاه آمد. اصل ماجرای شورا از خلافهای آشکار است. اگر خلافت تعیینی و انتصابی است، چرا تعیین پیامبر(ص) را قبول نکردند و چرا ابوبکر برای خود خلیفه تعیین کرد؟ و اگر به رأی آزاد عموم است، چرا آن را در شش نفر منحصر ساختند و تهدید کردند که یکی را از میان خود انتخاب کنند؟ ترکیب شورا نیز بگونه‌ای بود که اکثریت با مخالفان علی(ع) بود و روشن بود که کسی جز علی(ع) رأی خواهد آورد. شورا، نمونۀ دیگری از مظلومیت امیر المؤمنین(ع) بود و اعتراض برخی از اصحاب هم سودی نبخشید.[۳][۴].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۴۵.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱ ص ۱۸۵
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۹ ص ۵۵. دربارۀ شورای خلافت از جمله ر. ک: «حیاة الامام الحسین بن علی»، ج ۱ ص ۳۱۱ و ۳۱۸
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۴۵.