جز
جایگزینی متن - '\: \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به ': $1 '
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ') |
جز (جایگزینی متن - '\: \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به ': $1 ') |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[پرونده:600.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[مرتضی مطهری]]]] | [[پرونده:600.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[مرتضی مطهری]]]] | ||
::::::[[آیتالله]] [[مرتضی مطهری]] در کتاب ''«[[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ]]»'' در اين باره گفته است: | ::::::[[آیتالله]] [[مرتضی مطهری]] در کتاب ''«[[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ]]»'' در اين باره گفته است: | ||
«[[امید]] و آرزوی تحقق این نوید کلی جهانی انسانی، در زبان [[روایات اسلامی]] "[[انتظار فرج]]" خوانده شده و [[عبادت]]، بلکه [[افضل عبادات]] شمرده شده است. اصل "[[انتظار فرج]]" از یک اصل کلی [[اسلامی]] و [[قرآنی]] دیگر [[استنتاج]] میشود و آن اصل "[[حرمت یأس از رَوح اللَّه]]" است. [[مردم]] [[مؤمن]] به [[عنایات الهی]]، هرگز و در هیچ شرایطی [[امید]] خویش را از دست نمیدهند و [[تسلیم]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] و بیهودهگرایی نمیگردند. چیزی که هست این "[[انتظار فرج]]" و این "[[عدم یأس از روح اللَّه]]" در مورد یک [[عنایت]] عمومی و بشری است نه شخصی یا گروهی، و بعلاوه توأم است با نویدهای خاص و مشخص که به آن قطعیت داده است»<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ (کتاب)|قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ]]، ص ۱۴.</ref>. | |||
== پاسخها و دیدگاههای متفرقه == | == پاسخها و دیدگاههای متفرقه == | ||
خط ۲۶: | خط ۲۷: | ||
| پاسخدهنده = سید اسدالله هاشمی شهیدی | | پاسخدهنده = سید اسدالله هاشمی شهیدی | ||
| پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]'''، در کتاب ''«[[ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان (کتاب)|ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]'''، در کتاب ''«[[ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان (کتاب)|ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان]]»'' در اینباره گفته است: | ||
«اصل [[انتظار فرج]]، از یک اصل کلّی [[اسلامی]] و [[آیات]] کریمه [[قرآن مجید]] مایه میگیرد، و آن اصل [[حرمت]] [[یأس]] و [[نومیدی]] از [[لطف]] و [[رحمت]] [[خداوند]] است. | |||
::::::[[مسلمانان]] بر اثر نویدهای [[قرآن کریم]] و [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} و [[جانشینان]] [[معصوم]] آن [[حضرت]] [[عقیده]] دارند که در پایان روزگار، [[خداوند]] مردی را از دودمان [[پیامبر اسلام]]{{صل}} برمیانگیزاند که به وسیله او "[[دین اسلام]]" را آشکار میسازد. | ::::::[[مسلمانان]] بر اثر نویدهای [[قرآن کریم]] و [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} و [[جانشینان]] [[معصوم]] آن [[حضرت]] [[عقیده]] دارند که در پایان روزگار، [[خداوند]] مردی را از دودمان [[پیامبر اسلام]]{{صل}} برمیانگیزاند که به وسیله او "[[دین اسلام]]" را آشکار میسازد. | ||
::::::این [[موعود]] [[عزیز]]، براساس صحیحترین و استوارترین مصادر [[اسلامی]] و بشارتهای [[انبیای الهی]]، و نویدهای کتب مذهبی اهل [[ادیان]]، دوازدهمین [[جانشین رسول خدا]]{{صل}} و از [[فرزندان]] [[پاک]] و [[معصوم]] [[علی]] و [[حضرت زهرا|زهرا]]{{عم}} و همنام و همکنیه [[پیامبر خدا]]{{صل}} است که در بین [[مسلمانان]] به عناوین مختلفی چون: "[[مهدی]]"، "[[قائم]]"، "[[منتظر]]"، "[[صاحب الامر]]"، "[[صاحب الزمان]]"، "[[حجة الله]]"، "[[بقیه الله]]" و "[[خلف صالح]]" شهرت دارد»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان (کتاب)|ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان]]، ص۱۹۸.</ref>. | ::::::این [[موعود]] [[عزیز]]، براساس صحیحترین و استوارترین مصادر [[اسلامی]] و بشارتهای [[انبیای الهی]]، و نویدهای کتب مذهبی اهل [[ادیان]]، دوازدهمین [[جانشین رسول خدا]]{{صل}} و از [[فرزندان]] [[پاک]] و [[معصوم]] [[علی]] و [[حضرت زهرا|زهرا]]{{عم}} و همنام و همکنیه [[پیامبر خدا]]{{صل}} است که در بین [[مسلمانان]] به عناوین مختلفی چون: "[[مهدی]]"، "[[قائم]]"، "[[منتظر]]"، "[[صاحب الامر]]"، "[[صاحب الزمان]]"، "[[حجة الله]]"، "[[بقیه الله]]" و "[[خلف صالح]]" شهرت دارد»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان (کتاب)|ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان]]، ص۱۹۸.</ref>. | ||
خط ۳۵: | خط ۳۷: | ||
| پاسخدهنده = روحالله شاکری زواردهی | | پاسخدهنده = روحالله شاکری زواردهی | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[روحالله شاکری زواردهی]]''' و '''[[علی خانی]]'''، در مقاله ''«[[بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روحالله (مقاله)|بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روحالله]]»'' در اینباره گفتهاند: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[روحالله شاکری زواردهی]]''' و '''[[علی خانی]]'''، در مقاله ''«[[بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روحالله (مقاله)|بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یأس از روحالله]]»'' در اینباره گفتهاند: | ||
«ارتباط آموزه "[[انتظار فرج]]" با اصل قرآنیِ "[[حرمت یأس از رَوح الله]]"، از بیان [[نورانی]] [[امام علی|امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} که میفرماید: {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۱۰۶؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج۲، ص۶۱۶.</ref> قابل [[فهم]] و دریافت است. تقارن و [[همنشینی]] دو تعبیر {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ}} و {{متن حدیث|وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ}} در [[کلام]] [[حضرت]]، گویای آن است که مسئله [[انتظار فرج]] با [[پرهیز از یأس]] و [[ناامیدی]] [[امید]]، و نقطه مقابل آن یعنی [[امید به رحمت]] و [[فرج]] [[الهی]] ارتباط دارد، به این معنا که [[انتظار حقیقی]] و واقعی بر مبنای [[پرهیز از یأس]]، و [[امید به رحمت]] و [[گشایش]] [[خداوند]] بنا گردیده است و مؤلّفههایی که آموزه [[امید]] را در [[فرهنگ دینی]] و [[قرآنی]] توصیف میکنند، شرط اساسی در تحقق معنای [[حقیقی]] و صحیحِ [[انتظار فرج]]، خواهد بود. به بیان دیگر، باید دید آموزه [[امید]] با توجه به [[تعالیم دینی]]، دارای چه ویژگیها و آثاری است و چنانچه آن ویژگیها و آثار در [[اعمال]] [[منتظران]] قابل مشاهده بود، میتوان [[انتظار]] آنها را [[انتظار حقیقی]] و مبتنی بر [[آموزههای دینی]] دانست. | |||
بنابراین، برای [[تبیین]] پیوند مبنایی و معنایی [[انتظار فرج]] و اصل قرآنیِ [[حرمت]] [[یأس از رَوح الله]] لازم است: | بنابراین، برای [[تبیین]] پیوند مبنایی و معنایی [[انتظار فرج]] و اصل قرآنیِ [[حرمت]] [[یأس از رَوح الله]] لازم است: | ||
خط ۴۲: | خط ۴۵: | ||
این مهم در دو عنوان زیر پیگیری میشود: | این مهم در دو عنوان زیر پیگیری میشود: | ||
'''۱. حرکت و [[پویایی]] مهمترین مؤلّفه [[امید]]:''' در [[تعالیم اسلامی]]، آموزه "[[امید]]" با حرکت، تلاش و [[پویایی]]، قرین و همنشین است. [[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«بیگمان کسانی که ایمان آوردند و در راه خداوند هجرت و جهاد کردند، به بخشایش خداوند امید دارند و خداوند آمرزندهای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۱۸.</ref>. | |||
در این [[آیه]] [[امید]] به [[لطف]] و [[رحمت]] [[پروردگار]]، مشروط به "[[ایمان]]، [[هجرت]] و [[جهاد]]" است، یعنی کسانی [[امید به رحمت خداوند]] دارند که اهل [[ایمان]] و عمل باشند، بنابراین افرادی که اهل حرکت، تلاش و [[عمل صالح]] نیستند نمیتوانند به [[رحمت خدا]] [[امیدوار]] باشند. "[[رجاء]]" آن امیدی است که [[انسان]] مقدّمات آن را فراهم سازد، و اساساً امیدِ بدون عمل، آرزویی بیش نیست. در [[آیه]] دیگری این [[حقیقت]] چنین بیان شده است: {{متن قرآن|فَمَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا}}<ref>«پس هر کس به لقای پروردگارش امید دارد باید کاری شایسته کند و در پرستش پروردگارش هیچ کس را شریک نسازد» سوره کهف، آیه ۱۱۰.</ref>. | در این [[آیه]] [[امید]] به [[لطف]] و [[رحمت]] [[پروردگار]]، مشروط به "[[ایمان]]، [[هجرت]] و [[جهاد]]" است، یعنی کسانی [[امید به رحمت خداوند]] دارند که اهل [[ایمان]] و عمل باشند، بنابراین افرادی که اهل حرکت، تلاش و [[عمل صالح]] نیستند نمیتوانند به [[رحمت خدا]] [[امیدوار]] باشند. "[[رجاء]]" آن امیدی است که [[انسان]] مقدّمات آن را فراهم سازد، و اساساً امیدِ بدون عمل، آرزویی بیش نیست. در [[آیه]] دیگری این [[حقیقت]] چنین بیان شده است: {{متن قرآن|فَمَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا}}<ref>«پس هر کس به لقای پروردگارش امید دارد باید کاری شایسته کند و در پرستش پروردگارش هیچ کس را شریک نسازد» سوره کهف، آیه ۱۱۰.</ref>. | ||
خط ۶۶: | خط ۷۰: | ||
در پاسخ به [[شبهه]] مطرح شده در صدر این بحث باید گفت: | در پاسخ به [[شبهه]] مطرح شده در صدر این بحث باید گفت: | ||
'''اولاً''': مهمترین پاسخی که به این [[شبهه]] میتوان داد این است که [[روایات]] محل بحث را میتوان نظیر آن دسته از روایاتی دانست که [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را در زمان [[فراگیر شدن ظلم]] و [[ستم]] در [[جهان]]، معرفی نمودهاند، مانند: {{متن حدیث|... يَخْرُجُ فَيَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً}}<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۹۳.</ref>. بنابراین، هر پاسخی به آن دسته از [[روایات]] داده شود، میتواند در مورد [[روایات]] محل بحث نیز مورد قبول باشد. [[روایت]] امتلاء به [[ظهور]] [[علائم]] و [[نشانهها]] از جمله گسترش [[بیعدالتی]]، [[گناه]] و [[منکرات]] در [[آخرالزمان]] اشاره دارد و این هرگز به معنای جواز [[ارتکاب ظلم]] و [[گناه]] نمیباشد. پس همانگونه که این [[روایات]] به معنای جواز [[ارتکاب ظلم]] و [[گناه]] نمیباشد، [[روایات]] محل بحث نیز که هنگامه [[ظهور]] را مقارن با [[غلبه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] بر [[انسانها]] دانسته است، دلالت بر مطلوبیّت آن نمیکند و هرگز به معنای جواز [[یأس]] و [[ناامیدی]] و در پی آن سکون و [[مسئولیتگریزی]] نیست، زیرا همانگونه که [[ظلم و ستم]] در [[قرآن کریم]] و [[روایات]] [[اهلبیت]]: مورد [[نهی]] قرار گرفته، [[یأس]] و [[ناامیدی]] نیز مورد [[انکار]] [[شرع]] [[مقدس]] است. اثر عملیِ این [[احادیث]] برای [[مؤمنان]] این است که اگر زمانی [[زمین]] را پر از [[ظلم و جور]] دیدند و سایه [[ناامیدی]] و [[یأس]] را هم بر سرِ [[انسانها]] گسترده یافتند، خودشان [[مأیوس]] نشوند و در آن شرایط بیش از هر زمانِ دیگری [[انتظار فرج]] مولای خود را داشته باشند. | |||
'''ثانیاً''': ممکن است این [[روایات]] در [[مقام]] [[تذکر]] و تنبّه به این نکته باشند که تا [[بشریت]] چشم [[امید]] به قدرتهای غیر [[الهی]] داشته باشد، نمیتواند آنگونه که [[شایسته]] و بایسته است خود را برای [[ظهور]] [[حضرت]] آماده سازد. بنابراین، [[ظهور]] [[حضرت]] زمانی خواهد بود که [[مردم]] از همه [[حکومتها]] و [[سیاستها]] برای [[اجرای کامل عدالت]] [[ناامید]] شوند و به این اندازه از [[رشد معرفتی]] و [[فکری]] برسند که [[درک]] کنند تنها [[حکومت حضرت مهدی]]{{ع}} میتواند تأمینکننده [[عدالت حقیقی]] باشد. این معنا، نه تنها نافی تلاش و حرکت و [[پویایی]] نیست، بلکه توجه به این نکته میتواند انگیزهای برای تلاش بیشتر جهت فراهم آوردن [[زمینه ظهور]] [[حضرت]] گردد. | '''ثانیاً''': ممکن است این [[روایات]] در [[مقام]] [[تذکر]] و تنبّه به این نکته باشند که تا [[بشریت]] چشم [[امید]] به قدرتهای غیر [[الهی]] داشته باشد، نمیتواند آنگونه که [[شایسته]] و بایسته است خود را برای [[ظهور]] [[حضرت]] آماده سازد. بنابراین، [[ظهور]] [[حضرت]] زمانی خواهد بود که [[مردم]] از همه [[حکومتها]] و [[سیاستها]] برای [[اجرای کامل عدالت]] [[ناامید]] شوند و به این اندازه از [[رشد معرفتی]] و [[فکری]] برسند که [[درک]] کنند تنها [[حکومت حضرت مهدی]]{{ع}} میتواند تأمینکننده [[عدالت حقیقی]] باشد. این معنا، نه تنها نافی تلاش و حرکت و [[پویایی]] نیست، بلکه توجه به این نکته میتواند انگیزهای برای تلاش بیشتر جهت فراهم آوردن [[زمینه ظهور]] [[حضرت]] گردد. |