کشف و شهود: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پرسش وابسته}} +{{پرسش وابسته}})) |
جز (جایگزینی متن - 'سید علی هاشمی ۱' به 'سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
آشکار شدن آنچه [[نهان]] است و مشاهده [[جهان غیب]] و [[ناپیدا]]. معنی این اصطلاح [[عرفانی]] آن است که [[انسان]] به مرتبه‌ای از [[ایمان]] و [[یقین]] و [[معرفت]] برسد که پرده‌ها از برابر چشمش کنار رود و حقایق را ببیند و از [[باطن]] اشخاص و اشیاء باخبر باشد. در دنیای عادی، چشم ما و [[درک]] ما [[امور غیبی]] و پشت پرده را نمی‌بیند. اما گاهی کسی در اثر صفای [[باطن]] و [[تقرب به خدا]] به مرتبه‌ای می‌‌رسد که [[عوالم غیب]] برای او [[کشف]] می‌شود. به این حالت "[[مکاشفه]]" هم گفته می‌شود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | آشکار شدن آنچه [[نهان]] است و مشاهده [[جهان غیب]] و [[ناپیدا]]. معنی این اصطلاح [[عرفانی]] آن است که [[انسان]] به مرتبه‌ای از [[ایمان]] و [[یقین]] و [[معرفت]] برسد که پرده‌ها از برابر چشمش کنار رود و حقایق را ببیند و از [[باطن]] اشخاص و اشیاء باخبر باشد. در دنیای عادی، چشم ما و [[درک]] ما [[امور غیبی]] و پشت پرده را نمی‌بیند. اما گاهی کسی در اثر صفای [[باطن]] و [[تقرب به خدا]] به مرتبه‌ای می‌‌رسد که [[عوالم غیب]] برای او [[کشف]] می‌شود. به این حالت "[[مکاشفه]]" هم گفته می‌شود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | ||
مراد از "شهود" آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از [[جهان غیب]] را با قلب خود [[مشاهده]] کنند که دیگران [[قادر]] به دیدن آنها نیستند، این مشاهده، همان چیزی است که در مباحث [[عرفانی]] از آن به شهود یاد می‌شود. برخی در تعریف شهود گفته اند: "[[علمی]] است که [[خداوند]] به [[پیامبر]]{{صل}} [[عطا]] فرموده است و بر خلاف ریاضیات و [[منطق]]، بیتحقیق و [[اجتهاد]] و قرائت و [[کتابت]] و [[صناعت]] کسب شده و به گذشت [[زمان]] [[نیازمند]] نیست. این [[علم]] بنا به [[مشیت خداوند]]، از طریق [[تزکیه]] و [[اشراق]] نفس حاصل می‌شود و با [[توفیق]] و [[حمایت]] و [[الهام]] و [[رسالات]] [[الهی]]، به [[حقیقت]] نائل می‌شود"<ref>علیرضا مسجد جامعی، پژوهشی در معارف امامیه، ج ۲، ص ۶۷۵.</ref>. [[راه]] شهود که طریقهای ربّانی و الهی است، مخصوص افرادی است که دارای [[روحی]] صاف و صیقلی یافته و [[پاک]] و [[مطهر]] میباشند. در این طریق "معلّم"، خداست و "متعلّم"، ولیِّ بر [[حقّ]] [[خدا]]؛ یعنی پیامبر یا [[امام]] و "علم" از محضر [[ربوبی]] و نزد خداوند اخذ می‌شود. از این رو، به آن "[[علم لدنّی]]" میگویند. این علم بیواسطه بشری، به انسانِ کامل اعطا می‌شود<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی | مراد از "شهود" آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از [[جهان غیب]] را با قلب خود [[مشاهده]] کنند که دیگران [[قادر]] به دیدن آنها نیستند، این مشاهده، همان چیزی است که در مباحث [[عرفانی]] از آن به شهود یاد می‌شود. برخی در تعریف شهود گفته اند: "[[علمی]] است که [[خداوند]] به [[پیامبر]]{{صل}} [[عطا]] فرموده است و بر خلاف ریاضیات و [[منطق]]، بیتحقیق و [[اجتهاد]] و قرائت و [[کتابت]] و [[صناعت]] کسب شده و به گذشت [[زمان]] [[نیازمند]] نیست. این [[علم]] بنا به [[مشیت خداوند]]، از طریق [[تزکیه]] و [[اشراق]] نفس حاصل می‌شود و با [[توفیق]] و [[حمایت]] و [[الهام]] و [[رسالات]] [[الهی]]، به [[حقیقت]] نائل می‌شود"<ref>علیرضا مسجد جامعی، پژوهشی در معارف امامیه، ج ۲، ص ۶۷۵.</ref>. [[راه]] شهود که طریقهای ربّانی و الهی است، مخصوص افرادی است که دارای [[روحی]] صاف و صیقلی یافته و [[پاک]] و [[مطهر]] میباشند. در این طریق "معلّم"، خداست و "متعلّم"، ولیِّ بر [[حقّ]] [[خدا]]؛ یعنی پیامبر یا [[امام]] و "علم" از محضر [[ربوبی]] و نزد خداوند اخذ می‌شود. از این رو، به آن "[[علم لدنّی]]" میگویند. این علم بیواسطه بشری، به انسانِ کامل اعطا می‌شود<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۷، ص ۸۸۱؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]؛ [[محمد اصغری‌نژاد|اصغری‌نژاد، محمد]]، [[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|پژوهش در علم پیامبر]]، ص ۷۱.</ref>. | ||
[[کشف]] و [[مکاشفه]]، از راه [[دل]] و غیر از راه حواس پنج‌گانه به دست می‌آید و [[حقیقت]] چنان بر او [[آشکار]] می‌شود که آنچه را دیگران با [[دلیل]] و [[برهان]] می‌پذیرند، او می‌بیند. اینکه [[حضرت علی]]{{ع}} فرموده است: اگر پرده کنار رود، چیزی بر یقینم افزوده نمی‌شود<ref>{{متن حدیث|لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً}}</ref> نشان می‌دهد که وی پیوسته در حالت کشف و شهود بوده است و آنچه برای دیگران حالتِ [[غیب]] داشته، برای او [[شهود]] و مشهود بوده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | [[کشف]] و [[مکاشفه]]، از راه [[دل]] و غیر از راه حواس پنج‌گانه به دست می‌آید و [[حقیقت]] چنان بر او [[آشکار]] می‌شود که آنچه را دیگران با [[دلیل]] و [[برهان]] می‌پذیرند، او می‌بیند. اینکه [[حضرت علی]]{{ع}} فرموده است: اگر پرده کنار رود، چیزی بر یقینم افزوده نمی‌شود<ref>{{متن حدیث|لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً}}</ref> نشان می‌دهد که وی پیوسته در حالت کشف و شهود بوده است و آنچه برای دیگران حالتِ [[غیب]] داشته، برای او [[شهود]] و مشهود بوده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[علم غیب معصوم (پرسش)|(پرسمان علم غیب معصوم)]]</small>| تراز = راست| عرض = ۱۰۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه=#F8FBF9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}} | |تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[علم غیب معصوم (پرسش)|(پرسمان علم غیب معصوم)]]</small>| تراز = راست| عرض = ۱۰۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه=#F8FBF9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}} | ||
برخی از [[روایات]] نشان می‌دهد [[امامان]]{{عم}} دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های [[علم آموزی]] و [[آگاهی از غیب]] بوده است. در روایات، تعبیر [[شاهد]] بودن بر [[مردم]] بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای [[امامیه]] نیز تصریح کرده‌اند امامان{{عم}} [[شاهد]] بر [[اعمال]] مردم هستند. باید دانست، اشتراک امامان{{عم}} با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت [[اثبات]] این شیوه برای امامان{{عم}} به معنای آن نیست که شهود [[ائمه]] با شهود عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان است؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، [[معصوم]] هستند و گرفتار [[خطا]] نمی‌شوند، ایشان تأییداتی خاص دارند که دیگران از آن بی بهره‌اند؛ بنابراین شهود [[ائمه]] در این گونه ویژگی‌ها مانند معصومانه‌بودن، با شهود عرفا متفاوت است؛ همچنین مصادیق شهود امامان{{عم}} بسیار قوی‌‌تر و روشن‌‌تر از شهود عرفاست و نسبت به برخی حقایق، مانند امور ویژه [[مقام امامت]] یا [[نیازمند]] تأییدات خاص، عرفا توان شهود ندارند<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی | برخی از [[روایات]] نشان می‌دهد [[امامان]]{{عم}} دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های [[علم آموزی]] و [[آگاهی از غیب]] بوده است. در روایات، تعبیر [[شاهد]] بودن بر [[مردم]] بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای [[امامیه]] نیز تصریح کرده‌اند امامان{{عم}} [[شاهد]] بر [[اعمال]] مردم هستند. باید دانست، اشتراک امامان{{عم}} با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت [[اثبات]] این شیوه برای امامان{{عم}} به معنای آن نیست که شهود [[ائمه]] با شهود عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان است؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، [[معصوم]] هستند و گرفتار [[خطا]] نمی‌شوند، ایشان تأییداتی خاص دارند که دیگران از آن بی بهره‌اند؛ بنابراین شهود [[ائمه]] در این گونه ویژگی‌ها مانند معصومانه‌بودن، با شهود عرفا متفاوت است؛ همچنین مصادیق شهود امامان{{عم}} بسیار قوی‌‌تر و روشن‌‌تر از شهود عرفاست و نسبت به برخی حقایق، مانند امور ویژه [[مقام امامت]] یا [[نیازمند]] تأییدات خاص، عرفا توان شهود ندارند<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۷، ص ۸۸۱؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]].</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:Tqk.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی | # [[پرونده:Tqk.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|'''شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه''']]، منتشر شده در [[تحقیقات کلامی (نشریه)|فصلنامه تحقیقات کلامی]] | ||
# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|'''علم ائمه از نظر عقل و نقل''']] | # [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|'''علم ائمه از نظر عقل و نقل''']] | ||
# [[پرونده:Fqs.jpg|22px]] [[محمد اصغری‌نژاد|اصغری‌نژاد، محمد]]، [[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|'''پژوهش در علم پیامبر''']] | # [[پرونده:Fqs.jpg|22px]] [[محمد اصغری‌نژاد|اصغری‌نژاد، محمد]]، [[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|'''پژوهش در علم پیامبر''']] | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۳۰
شهود عبارت از آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از جهان غیب را با قلب خود مشاهده کنند که دیگران قادر به دیدن آنها نیستند. براساس برخی از روایات ائمه(ع) دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های علم آموزی و آگاهی از غیب بوده است.
معناشناسی کشف و شهود
آشکار شدن آنچه نهان است و مشاهده جهان غیب و ناپیدا. معنی این اصطلاح عرفانی آن است که انسان به مرتبه‌ای از ایمان و یقین و معرفت برسد که پرده‌ها از برابر چشمش کنار رود و حقایق را ببیند و از باطن اشخاص و اشیاء باخبر باشد. در دنیای عادی، چشم ما و درک ما امور غیبی و پشت پرده را نمی‌بیند. اما گاهی کسی در اثر صفای باطن و تقرب به خدا به مرتبه‌ای می‌‌رسد که عوالم غیب برای او کشف می‌شود. به این حالت "مکاشفه" هم گفته می‌شود[۱].
مراد از "شهود" آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از جهان غیب را با قلب خود مشاهده کنند که دیگران قادر به دیدن آنها نیستند، این مشاهده، همان چیزی است که در مباحث عرفانی از آن به شهود یاد می‌شود. برخی در تعریف شهود گفته اند: "علمی است که خداوند به پیامبر(ص) عطا فرموده است و بر خلاف ریاضیات و منطق، بیتحقیق و اجتهاد و قرائت و کتابت و صناعت کسب شده و به گذشت زمان نیازمند نیست. این علم بنا به مشیت خداوند، از طریق تزکیه و اشراق نفس حاصل می‌شود و با توفیق و حمایت و الهام و رسالات الهی، به حقیقت نائل می‌شود"[۲]. راه شهود که طریقهای ربّانی و الهی است، مخصوص افرادی است که دارای روحی صاف و صیقلی یافته و پاک و مطهر میباشند. در این طریق "معلّم"، خداست و "متعلّم"، ولیِّ بر حقّ خدا؛ یعنی پیامبر یا امام و "علم" از محضر ربوبی و نزد خداوند اخذ می‌شود. از این رو، به آن "علم لدنّی" میگویند. این علم بیواسطه بشری، به انسانِ کامل اعطا می‌شود[۳].
کشف و مکاشفه، از راه دل و غیر از راه حواس پنج‌گانه به دست می‌آید و حقیقت چنان بر او آشکار می‌شود که آنچه را دیگران با دلیل و برهان می‌پذیرند، او می‌بیند. اینکه حضرت علی(ع) فرموده است: اگر پرده کنار رود، چیزی بر یقینم افزوده نمی‌شود[۴] نشان می‌دهد که وی پیوسته در حالت کشف و شهود بوده است و آنچه برای دیگران حالتِ غیب داشته، برای او شهود و مشهود بوده است[۵].
رابطۀ شهود و علم امام
برخی از روایات نشان می‌دهد امامان(ع) دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های علم آموزی و آگاهی از غیب بوده است. در روایات، تعبیر شاهد بودن بر مردم بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای امامیه نیز تصریح کرده‌اند امامان(ع) شاهد بر اعمال مردم هستند. باید دانست، اشتراک امامان(ع) با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت اثبات این شیوه برای امامان(ع) به معنای آن نیست که شهود ائمه با شهود عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان است؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، معصوم هستند و گرفتار خطا نمی‌شوند، ایشان تأییداتی خاص دارند که دیگران از آن بی بهره‌اند؛ بنابراین شهود ائمه در این گونه ویژگی‌ها مانند معصومانه‌بودن، با شهود عرفا متفاوت است؛ همچنین مصادیق شهود امامان(ع) بسیار قوی‌‌تر و روشن‌‌تر از شهود عرفاست و نسبت به برخی حقایق، مانند امور ویژه مقام امامت یا نیازمند تأییدات خاص، عرفا توان شهود ندارند[۶].
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع علم معصوم
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی.
- ↑ علیرضا مسجد جامعی، پژوهشی در معارف امامیه، ج ۲، ص ۶۷۵.
- ↑ ر.ک: هاشمی، سید علی، شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۷، ص ۸۸۱؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل؛ اصغری‌نژاد، محمد، پژوهش در علم پیامبر، ص ۷۱.
- ↑ «لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً»
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی.
- ↑ ر.ک: هاشمی، سید علی، شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۷، ص ۸۸۱؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل.