برخی از این شروط به خود ایلاء باز می‌گردد و برخی دیگر به مُولی (ایلاء کننده) و شماری دیگر به مُولی منها (ایلاء شونده) و مستند پاره‌ای از آنها [[آیات قرآن]] است:
#ایلاء کننده باید به [[خدا]] [[سوگند]] یاد کند. بعضی، از اتصال [[آیات]] سوگند: {{متن قرآن|وَلَا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمَانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَتَتَّقُوا وَتُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«(نام) خداوند را دستاویزی برای سوگندهای خویش قرار ندهید تا (با آن) از نکوکاری و پرهیزگاری و اصلاح میان مردم شانه خالی کنید و خداوند شنوایی داناست» سوره بقره، آیه ۲۲۴.</ref>، {{متن قرآن|لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ}}<ref>«خداوند شما را در سوگندهای بیهوده بازخواست نمی‌کند امّا از آنچه با دل آگاهی است ، بازخواست می‌کند و خداوند آمرزنده‌ای بردبار است» سوره بقره، آیه ۲۲۵.</ref> به [[آیه ایلاء]] {{متن قرآن|لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«کسانی که سوگند می‌خورند با همسران خود آمیزش نکنند ، باید چهار ماه انتظار کشند، پس اگر بازگشتند خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۲۶.</ref> [[لزوم]] تحقق این شرط را نتیجه گرفته‌اند. <ref>ایضاح الفوائد، ج ۳، ص۴۲۲؛ الفقه الاسلامی، ج ۹، ص۷۰۷۸ ـ ۷۰۷۹؛ سلسله‌الینابیع، ج ۲۰، ص۴۹۲، «قواعد الاحکام».</ref>
#زوج قصد اضرار (زیان رساندن) به زوجه داشته باشد. <ref>منهاج الصالحین، ج ۲، ص۳۱۷.</ref> برخی این شرط را از مفهوم [[آیه]] {{متن قرآن| فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}} استفاده کرده‌اند، با این بیان که [[مغفرت الهی]] در جایی است که گناهی محقق شده باشد و زوج آنگاه [[گناهکار]] است که قصد زیان رساندن به زوجه را داشته باشد؛<ref>احکام القرآن، ج ۱، ص۴۸۶؛ الفقه الاسلامی، ج ۹، ص۷۰۷۹.</ref> ولی برخی دیگر این شرط را نپذیرفته و گفته‌اند: آیه عام است و شامل زوجی که بدون قصد [[ضرر]] سوگند خورده باشد نیز می‌شود، افزون بر این که در صورت بازگشت از سوگند، [[کفاره]] بر ایلاءکننده [[واجب]] است چه قصد ضرر کرده باشد یا نکرده باشد. <ref> احکام القرآن، ج ۱، ص۴۸۶.</ref>
#معدودی از [[فقها]] [[خشم]] زوج را به هنگام سوگند، در ایلاء شرط کرده‌اند؛ ولی بیشتر آنان به دلایلی از جمله عموم آیه ایلاء که حالت غیر [[غضب]] را نیز شامل است آن را نپذیرفته‌اند. <ref> الخلاف، ج ۴، ص۵۱۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۷۰ ـ ۷۱؛ الفقه الاسلامی، ج ۹، ص۷۰۸۰.</ref>
#برخی به استناد عموم آیه، ایلاء را تنها ویژه [[مسلمانان]] ندانسته و [[کافران]] [[ذمی]] را نیز مشمول آن می‌دانند؛<ref>المبسوط، ج ۵، ص۱۴۱؛ مسالک الافهام، ج ۱۰، ص۱۵۷؛ الفقه الاسلامی، ج ۹، ص۸۰۷۰. </ref> هرچند [[پیروان]] [[مذهب]] مالک با این استناد که [[کافر]] بخشوده نمی‌شود (ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«کسانی که سوگند می‌خورند با همسران خود آمیزش نکنند ، باید چهار ماه انتظار کشند، پس اگر بازگشتند خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۲۶.</ref>) [[حکم]] ایلاء را درباره وی جاری نمی‌دانند. <ref>الفقه‌الاسلامی، ج ۹، ص۸۰۷۰. </ref> عموم [[آیه ایلاء]] برده را نیز شامل می‌شود،<ref> تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۷۱؛ مسالک الافهام، ج ۱۰، ص۱۳۲.</ref> چنان که برخی به استناد همین عموم، ایلاء زوج غایب را نیز معتبر می‌دانند. <ref>المبسوط، ج ۵، ص۱۳۷.</ref>
#بیشتر [[فقها]] با این [[استدلال]] که آیه {{متن قرآن|وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«و اگر آهنگ طلاق کردند بی‌گمان خداوند شنوایی داناست» سوره بقره، آیه ۲۲۷.</ref> از طلاق سخن گفته و نیز با بهره جستن از تعبیر {{متن قرآن|نِسَائِهِمْ}} حکم ایلاء را به زوجه دائمی منحصر کرده و آن را شامل زوجه در [[عقد موقت]] و نیز [[ملک]] [[یمین]] نمی‌دانند؛<ref>تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۷۴؛ مسالک الافهام، ج ۱۰، ص۱۳۴ ـ ۱۳۵؛ کنزالعرفان، ج ۲، ص۲۹۳.</ref> ولی برخی به استناد عموم آیه و برداشت مفهومی عام از {{متن قرآن|نِسَائِهِمْ}} زوجه موقت و ملک یمین را نیز مشمول [[حکم]] ایلاء دانسته‌اند. <ref>کشف‌الرموز، ج ۲، ص۲۵۲ ـ ۲۵۳؛ مسالک‌الافهام، ج ۱۰، ص۱۳۴ ـ ۱۳۵؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۷۱.</ref>
#برخی یکی دیگر از شرایط ایلاء را آن می‌دانند که پیشتر با زوجه مباشرت شده باشد؛ زیرا بازگشت (فی‌ء) هنگامی تحقق می‌یابد که قبلاً آمیزش صورت گرفته باشد؛ ولی بسیاری با استناد به عموم آیه که از مطلق [[همسران]] یاد کرده این شرط را لازم ندانسته‌اند<ref>السرائر، ج ۲، ص۷۲۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۷۱؛ الفقه الاسلامی، ج ۹، ص۷۰۸۰.</ref>.<ref>[[حسین علی‌پور|علی‌پور، حسین]]، [[ایلاء (مقاله)|مقاله «ایلاء»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ]]، ج۵، ص ۱۸۳ - ۱۸۵.</ref>
واژه ایلاء از ریشه «ا ـ ل ـ ی» به معنای سوگند یاد کردن به طور مطلق [۱] یا سوگندی است که اقتضای مسامحه و کوتاهی درباره کار مورد سوگند داشته باشد [۲] و در اصطلاح فقه سوگند زوج بر ترک آمیزش با همسر دائمی است که با وی مباشرت کرده باشد، به طور مطلق یا مقید به زمانی بیش از ۴ ماه. [۳] پیشینه ایلاء به عصر جاهلیت باز می‌گردد که زوج برای زیان رساندن به همسر خود، بر ترک آمیزش با وی تا مدتی سوگند یاد می‌کرد و با این کار او را هم از حق استمتاع با خود و هم از حق ازدواج با دیگری محروم می‌کرد و گاه پس از پایان مدت باز سوگند را تکرار می‌کرد. [۴] این سنتناپسندجاهلی مدتی پس از اسلام نیز ادامه داشت؛ لیکن در سال ۴ هجری با نزول آیات﴿لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾[۵]، ﴿وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ﴾[۶] برداشته شد و برای حمایت از حقوق زوجه، احکام ایلاء تشریع گردید.
برخی مفسران در شأن نزول آیات﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا﴾[۷]، ﴿وَإِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْرًا عَظِيمًا﴾[۸] گفته‌اند که پیامبر اکرم(ص) در پی درخواست نفقه و وسایل زندگی از سوی برخی از همسران خود، بر ترک مباشرت یک ماهه با آنان سوگند یاد کرد؛[۹] ولی بر فرض صحت این ماجرا، با توجه به نبودن شرایط ایلای اصطلاحی در این مورد نمی‌توان آن را مصداق ایلاء دانست.[۱۰]
↑التفسیر الکبیر، ج ۶، ص۸۵؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۶۸؛ الفقه الاسلامی، ج ۹، ص۷۰۶۹.
↑«کسانی که سوگند می‌خورند با همسران خود آمیزش نکنند ، باید چهار ماه انتظار کشند، پس اگر بازگشتند خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۲۶.
↑«و اگر آهنگ طلاق کردند بی‌گمان خداوند شنوایی داناست» سوره بقره، آیه ۲۲۷.
↑«ای پیامبر! به همسرانت بگو: اگر خواستار زندگی این جهان و آرایه‌های آن هستید بیایید شما را برخوردار سازم و با شیوه‌ای نیکو رهایتان کنم» سوره احزاب، آیه ۲۸.
↑«و اگر خدا و پیامبرش و سرای واپسین را می‌خواهید، بی‌گمان خداوند برای نیکوکاران شما پاداشی سترگ آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۲۹.
↑مجمع البیان، ج ۸، ص۵۵۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص۶۸؛ الدرالمنثور، ج ۶، ص۵۹۶.
