سلمان فارسی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

در سال‌های نخستین هجرت و در پی [[نزول آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«جز این نیست که مؤمنان برادرند، پس میان برادرانتان را آشتی دهید و از خداوند پروا کنید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref>، پیامبر برای رفع برخی [[مشکلات]] [[اقتصادی]] [[مهاجران]]، میان آنان و انصار قرارداد [[برادری]] بست و بنابر آن از یکدیگر [[ارث]] می‌بردند. گفته شده است در آن هنگام، سلمان به برادری [[ابوالدرداء خزرجی]] درآمد <ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۵۰۶؛ الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۸۴.</ref>؛ لیکن سلمان در سال‌های [[بردگی]] به [[حمایت]] یا تأمین [[مسکن]] و معاش نیازی نداشت و نزد ارباب خود [[زندگی]] می‌کرد و پس از [[آزادی]] نیز ضرورتی برای برادرخواندگی وجود نداشت، زیرا [[سلمان]] در [[صُفّه]] زندگی می‌کرد و به حداقل معاش بسنده کرده بود. ([[اصحاب صُفّه]]) افزون بر این، گفته شده است که ابوالدرداء با فردی دیگر به نام [[عوف بن مالک اشجعی]] [[پیمان برادری]] بسته بود.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۲۸۰-۲۸۱.</ref> بنابر این خبر، گفت‌وگوهایی میان سلمان و ابوالدرداء در منابع [[اهل‌سنت]] [[نقل]] شده‌اند.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۸۴-۸۵.</ref> شاید گزارشگران چنین گزارشی [[گمان]] کرده‌اند [[پیوستن]] دیرهنگام سلمان به [[پیامبر]]، نشان دهنده تأخیر در [[اسلام آوردن]] اوست و چون ابوالدرداء [[خزرجی]] نیز با تأخیر، پس از [[سال سوم هجری]] [[مسلمان]] شده بود،<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۲۸-۱۲۲۹.</ref> پیامبر آنان را در آن دوره زمانی به [[برادری]] یکدیگر درآورد.

بنابر گزارشی، [[آیات]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَن يَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَى فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الأَلْبَابِ}}<ref>«و آنان را که از پرستیدن بت دوری گزیده‌اند و به درگاه خداوند بازگشته‌اند، مژده باد! پس به بندگان من مژده بده! کسانی که گفتار را می‌شنوند آنگاه از بهترین آن پیروی می‌کنند، آنانند که خداوند راهنمایی‌شان کرده است و آنانند که خردمندند» سوره زمر، آیه ۱۷-۱۸.</ref>. درباره [[سلمان فارسی]]، [[ابوذر غفاری]] و [[زید بن عمرو]] نازل شده‌اند که پیش از [[اسلام]] یکتاپرست بودند.<ref>جامع البیان، ج۲۳، ص۱۳۲؛ اسباب النزول، ص۳۸۲؛ مجمع البیان، ج۸، ص۷۷۰.</ref> [[خداوند]] در این دو [[آیه]]، به کسانی که از [[پرستش]] [[بت‌ها]] دوری گزیده و به [[خدا]] گرویده‌اند، مژده و [[بشارت]] داده و آنان را [[اهل]] [[هدایت]] و صاحب [[خرد]] شمرده است. بلنسی می‌گوید: آیه مکی نمی‌تواند درباره [[سلمان]] نازل شده باشد.<ref> مبهمات القرآن، ج۲، ص۴۳۹.</ref> این سخن درست است؛ لیکن آیه به حادثه‌ای مشخص در دوره مکی ناظر نیست و از آنجا که دایره شمول آن فراگیر است، می‌تواند بر سلمان نیز [[تطبیق]] شود.

آیه {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«بی‌گمان از کسانی که (به اسلام) ایمان آورده‌اند و یهودیان و مسیحیان و صابئان، کسانی که به خداوند و روز بازپسین باور دارند و کاری شایسته می‌کنند، پاداششان نزد پروردگارشان است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۶۲.</ref> از [[اندوهگین]] نبودن کسانی خبر می‌دهد که به [[توحید]] و [[معاد]] [[ایمان]] داشته و [[عمل صالح]] انجام می‌دهند (اعم از [[مؤمن]]، [[مسیحی]]، [[یهودی]] یا صابئی) و مزدشان را نزد پروردگارشان دانسته است. در [[تفسیر]] این آیه، گزارشی از [[سدی]] و [[مجاهد]] [[نقل]] شده است که مقصود از [[مؤمنان]] در این آیه، آن دسته از [[پیروان]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} است که به باورهای [[تحریف]] شده [[مسیحیت]] پایبند نمانده، به [[مسلمانان]] پیوستند و سلمان هم از آنها شمرده می‌شود.<ref>جامع البیان، ج۱، ص۲۵۴.</ref> [[قتاده]] در [[تفسیر آیات]] ۵۲ به بعد [[سوره قصص]] می‌گوید که این آیات، درباره عده‌ای از اهل کتاب‌اند که نخست به کتاب پیشین ایمان داشتند و سپس در برابر آیات جدید [[الهی]] [[تسلیم]] شدند: {{متن قرآن|الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ}}<ref>«کسانی که پیش از آن به آنان کتاب (آسمانی) داده بودیم به آن ایمان می‌آورند» سوره قصص، آیه ۵۲.</ref>. اینها از روزی خود [[انفاق]] می‌کنند، [[بدی]] را با خوبی جبران می‌کنند، از کنار [[لغو]] می‌گذرند و با آن درگیر نمی‌شوند و می‌گویند که هر کسی پاسخگوی [[رفتار]] خود است. این عده دوبرابر مزد خواهند گرفت. این [[آیه]] مکی است؛ لیکن معنای آن شامل [[سلمان]] نیز می‌شود.