شورای خلافت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{مدخل‌های وابسته}} +{{مدخل وابسته}})) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = خلافت | |||
| عنوان مدخل = شورای خلافت | |||
| مداخل مرتبط = [[شورای خلافت در نهج البلاغه]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
'''شورای خلافت''' شیوۀ [[انتخاب]] [[خلیفه]] پس از [[عمر]] به صورت "[[شورای شش نفره]]" بود که از سوی [[عمر]] [[تعیین]] شد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۴۵.</ref>. | '''شورای خلافت''' شیوۀ [[انتخاب]] [[خلیفه]] پس از [[عمر]] به صورت "[[شورای شش نفره]]" بود که از سوی [[عمر]] [[تعیین]] شد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۴۵.</ref>. | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[عمر]] پس از ضربت [[ابو لؤلؤ]] و قبل از [[مرگ]] خویش شش نفر را به عنوان اعضای [[شورا]] [[تعیین]] کرد: [[امام علی|علی]]{{ع}}، [[عثمان]]، [[عبدالرحمان بن عوف]]، [[طلحه]]، [[زبیر]] و [[سعد بن ابی وقّاص]] و [[دستور]] داد این گروه ظرف سه روز یکی را از میان خود به [[خلافت]] برگزینند. گفتگوهای زیادی میان آنان [[گذشت]] و [[عمر]] نظر خود را دربارۀ [[روحیات]] و [[اخلاق]] و ویژگی تک‌تک آنان گفت و برای هریک عیوبی برشمرد و [[عیب]] [[امام علی|علی]]{{ع}} را هم [[شوخ‌طبع]] بودن دانست، اعتراف کرد که اگر [[امام علی|علی]]{{ع}} [[خلیفه]] شود، همه را بر راه روشن و [[نورانی]] خواهد کشاند.<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱ ص ۱۸۵</ref> و در نهایت [[عبد]] [[الرحمان]] بن عوف در جمع [[مردم]] انحصار [[خلافت]] را میان [[امام علی|علی]]{{ع}} و [[عثمان]] اعلام کرد و از [[امام علی|علی]]{{ع}} خواست که بپذیرد تا براساس [[کتاب خدا]] و [[سنت پیامبر]] و [[عمل]] [[ابوبکر]] و [[عمل]] [[عمر]] کند و با او [[بیعت]] کنند. [[امام]]، [[کتاب خدا]] و [[سنت پیامبر]] را قبول داشت ولی رویّۀ [[شیخین]] را نه. امّا [[عثمان]] پذیرفت و نتیجۀ آن شورای شوم، [[خلافت]] [[عثمان]] شد، شورایی که نتیجۀ آن از قبل معلوم بود. [[امام علی|علی]]{{ع}} در [[خطبۀ شقشقیّه]] ([[خطبه]] ۳ [[نهج البلاغه]]) از [[شورا]] گله‌مندانه یاد می‌کند {{عربی|فیا للّه و للشّوری}} و از قرار گرفتن خود در کنار دیگرانی که [[لیاقت]] نداشتند، ابراز [[ناراحتی]] می‌کند. [[حضرت]] از آغاز نیز [[شورا]] و نتیجۀ آن را قبول نداشت، لکن آنگونه که در زمان [[ابوبکر]] و [[عمر]] صبری تلخ را پیش گرفت، اینجا هم برای [[حفظ وحدت]] و نداشتن [[یاور]] و [[قوی]] بودن [[توطئه]]، کوتاه آمد. اصل [[ماجرای شورا]] از خلافهای آشکار است. اگر [[خلافت]] تعیینی و [[انتصابی]] است، چرا [[تعیین]] [[پیامبر]]{{صل}} را قبول نکردند و چرا [[ابوبکر]] برای خود [[خلیفه]] [[تعیین]] کرد؟ و اگر به [[رأی]] [[آزاد]] عموم است، چرا آن را در شش نفر منحصر ساختند و [[تهدید]] کردند که یکی را از میان خود [[انتخاب]] کنند؟ ترکیب [[شورا]] نیز بگونه‌ای بود که [[اکثریت]] با [[مخالفان]] [[امام علی|علی]]{{ع}} بود و روشن بود که کسی جز [[امام علی|علی]]{{ع}} [[رأی]] خواهد آورد. [[شورا]]، نمونۀ دیگری از [[مظلومیت امیر المؤمنین]]{{ع}} بود و [[اعتراض]] برخی از [[اصحاب]] هم سودی نبخشید.<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۹ ص ۵۵. دربارۀ شورای خلافت از جمله ر. ک: «حیاة الامام الحسین بن علی»، ج ۱ ص ۳۱۱ و ۳۱۸</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۴۵.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۳: | ||
[[رده:مدخل]] | [[رده:مدخل]] | ||
[[رده:امام علی]] | |||
[[رده:خلافت اسلامی]] | [[رده:خلافت اسلامی]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ ۱۷ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث خلافت است. شورای خلافت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شورای خلافت در نهج البلاغه - پرسش مرتبط نداردشورای خلافت شیوۀ انتخاب خلیفه پس از عمر به صورت "شورای شش نفره" بود که از سوی عمر تعیین شد[۱].
مقدمه
عمر پس از ضربت ابو لؤلؤ و قبل از مرگ خویش شش نفر را به عنوان اعضای شورا تعیین کرد: علی(ع)، عثمان، عبدالرحمان بن عوف، طلحه، زبیر و سعد بن ابی وقّاص و دستور داد این گروه ظرف سه روز یکی را از میان خود به خلافت برگزینند. گفتگوهای زیادی میان آنان گذشت و عمر نظر خود را دربارۀ روحیات و اخلاق و ویژگی تک‌تک آنان گفت و برای هریک عیوبی برشمرد و عیب علی(ع) را هم شوخ‌طبع بودن دانست، اعتراف کرد که اگر علی(ع) خلیفه شود، همه را بر راه روشن و نورانی خواهد کشاند.[۲] و در نهایت عبد الرحمان بن عوف در جمع مردم انحصار خلافت را میان علی(ع) و عثمان اعلام کرد و از علی(ع) خواست که بپذیرد تا براساس کتاب خدا و سنت پیامبر و عمل ابوبکر و عمل عمر کند و با او بیعت کنند. امام، کتاب خدا و سنت پیامبر را قبول داشت ولی رویّۀ شیخین را نه. امّا عثمان پذیرفت و نتیجۀ آن شورای شوم، خلافت عثمان شد، شورایی که نتیجۀ آن از قبل معلوم بود. علی(ع) در خطبۀ شقشقیّه (خطبه ۳ نهج البلاغه) از شورا گله‌مندانه یاد می‌کند فیا للّه و للشّوری و از قرار گرفتن خود در کنار دیگرانی که لیاقت نداشتند، ابراز ناراحتی می‌کند. حضرت از آغاز نیز شورا و نتیجۀ آن را قبول نداشت، لکن آنگونه که در زمان ابوبکر و عمر صبری تلخ را پیش گرفت، اینجا هم برای حفظ وحدت و نداشتن یاور و قوی بودن توطئه، کوتاه آمد. اصل ماجرای شورا از خلافهای آشکار است. اگر خلافت تعیینی و انتصابی است، چرا تعیین پیامبر(ص) را قبول نکردند و چرا ابوبکر برای خود خلیفه تعیین کرد؟ و اگر به رأی آزاد عموم است، چرا آن را در شش نفر منحصر ساختند و تهدید کردند که یکی را از میان خود انتخاب کنند؟ ترکیب شورا نیز بگونه‌ای بود که اکثریت با مخالفان علی(ع) بود و روشن بود که کسی جز علی(ع) رأی خواهد آورد. شورا، نمونۀ دیگری از مظلومیت امیر المؤمنین(ع) بود و اعتراض برخی از اصحاب هم سودی نبخشید.[۳].[۴]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۴۵.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱ ص ۱۸۵
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۹ ص ۵۵. دربارۀ شورای خلافت از جمله ر. ک: «حیاة الامام الحسین بن علی»، ج ۱ ص ۳۱۱ و ۳۱۸
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۴۵.