اسلام در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[اعتدال]] مورد نظر این [[آیه]] نقطۀ تلاقی [[هدایت]] و [[فطرت]] [[الهی]] در [[حق]] [[انسان]] است. سرّ اینکه [[قرآن کریم]]، [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} را حنیفِ [[مسلمان]] می‌داند و او را از [[یهودی]] و [[مسیحی]] و [[مشرک]] بودن مبرا می‌داند {{متن قرآن|مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلَا نَصْرَانِيًّا وَلَكِنْ كَانَ حَنِيفًا مُسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} <ref>«ابراهیم نه یهودی بود و نه مسیحی ولی درست‌آیینی فرمانبردار بود و از مشرکان نبود» سوره آل عمران، آیه ۶۷.</ref> همین مطلب است. جالب توجه این است که [[اهل]] لغت معتقدند تعبیر "حنیف" که در [[قرآن]] مکرر برای اشاره به [[آیین]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} استفاده شده است {{متن قرآن|وَقَالُوا كُونُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref> «و گفتند: یهودی یا مسیحی باشید تا راه یابید؛ بگو: (خیر) بلکه ما بر آیین ابراهیم درست‌آیین هستیم و او از مشرکان نبود» سوره بقره، آیه ۱۳۵.</ref>؛ {{متن قرآن|مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلَا نَصْرَانِيًّا وَلَكِنْ كَانَ حَنِيفًا مُسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«ابراهیم نه یهودی بود و نه مسیحی ولی درست‌آیینی فرمانبردار بود و از مشرکان نبود» سوره آل عمران، آیه ۶۷</ref>؛ {{متن قرآن|قُلْ صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«بگو خداوند راست فرموده است؛ بنابراین از آیین ابراهیم درست‌آیین پیروی کنید و او از مشرکان نبود» سوره آل عمران، آیه ۹۵</ref>؛ {{متن قرآن|وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا}}<ref>«و بهدین‌تر از آن کس که روی (دل) خویش به (سوی) خداوند نهد در حالی که نکوکار باشد و از آیین ابراهیم درست‌آیین پیروی کند، کیست؟ و خداوند، ابراهیم را دوست (خود) گرفت» سوره نساء، آیه ۱۲۵</ref>؛ {{متن قرآن|إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«من با درستی آیین روی خویش به سوی کسی آورده‌ام که آسمان‌ها و زمین را آفریده است و من از مشرکان نیستم» سوره انعام، آیه ۷۹.</ref>، به معنای [[اعتدال]] است و [[دین]] ایشان را از آن رو "حنیف" نامیده‌اند که در [[مقام عمل]]، مشی [[اعتدالی]] داشته و از هر [[افراط]] و تفریطی [[پرهیز]] می‌کرده است<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۲۹۵.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[اسلام - کمپانی زارع (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]]، ج۲، ص ۲۰۲.</ref>

مطلب دیگری که در [[سخنان امام رضا]]{{ع}} در باب [[اسلام]] مورد توجه است، موضوع [[غربت]] [[اسلام]] است.[[امام]] ضمن [[حدیثی]] که از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند به [[غربت]] [[اسلام]] در بدایت و نهایت کار اشاره می‌کند و می‌فرماید: [[اسلام]] با غریبی شروع شد و به زودی است که به [[غربت]] باز گردد، و خوشا به حال [[غریبان]]، و در نهایت [[حق]] به صاحبش باز خواهد گشت. مراد [[امام]] از [[غربت]] [[اسلام]] پس از [[پیامبر]]{{صل}}، تحریف‌های لفظی و معنوی‌ای است که از [[وفات]] ایشان در [[دین]] واقع شد و موجب آن شد که [[اسلام]] از آنچه مورد نظر [[شارع]] بود خارج شود. به ویژه که اسلام‌شناسان [[راستین]]، یعنی همان [[اهل‌بیت]]{{عم}}، از مواجهه با [[خلق]] و [[تعلیم]] و [[تهذیب]] آنان منع شدند و کار [[دین]] به دست جماعت‌هایی افتاد که اگر [[جاهل]] و [[خائن]] نبودند، دست‌کم ژرفای [[اسلام]] را [[درک]] نمی‌کردند و تنها به ابعادی می‌پرداختند که در حوزۀ [[دانش]] و علاقۀ خودشان بود. [[غربت]] اولیۀ [[اسلام]] نیز اشاره‌ای است به سال‌های پر [[رنج]] و حادثۀ [[مکه]] و به ویژه ایام حضور در [[شعب]] [[ابوطالب]] که سخن از [[اسلام]] تنها در محافل خصوصی کوچکی امکان داشت که جمع اندکی از اطرافیان [[پیامبر]]{{صل}} در آن حاضر بودند. [[اسلام]] تنها آن زمان از [[غربت]] خود بیرون می‌آید که [[جاهلان]] و خائنان، [[فهم]] و اجرای آن را در حد [[دانش]] اندک خود منحصر نکنند و این آب را از سرچشمۀ آن، یعنی [[خاندان عصمت]]، بردارند<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[اسلام - کمپانی زارع (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]]، ج۲، ص ۲۰۲.</ref>.