شکور (اسم الهی): تفاوت میان نسخه‌ها

در هر صورت شکر و حمد خدا زبانی نیست و از [[صفات فعل]] است، نه از [[صفات ذات]]؛ زیرا از مقام فعل او انتزاع می‌شود.<ref>تسنیم، ج۱، ص۳۴۸.</ref> شکر خدا در برابر بندگان عملی است که بر طبق [[رضایت]] مشکور انجام می‌پذیرد.<ref>شرح الاسماء الحسنی، رازی، ص۲۶۱؛ الموسوعة الذهبیه، ج۴۳، ص۲۸۵ - ۲۸۶؛ دائره‌المعارف تشیع، ج ۱۰، ص۳۷.</ref> او هیچ‌گاه کوشش عمل کنندگان را تباه نمی‌کند: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا}}<ref>«بی‌گمان این پاداش شماست و تلاشتان را سپاس می‌نهند» سوره انسان، آیه ۲۲.</ref>،  {{متن قرآن|وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ كَانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُورًا}}<ref>«و از کوشش آنانکه جهان واپسین را بخواهند و فراخور آن بکوشند و مؤمن باشند؛ سپاسگزاری خواهد شد» سوره اسراء، آیه ۱۹.</ref><ref>المنهاج الاسنی، ص۶۲۹.</ref>، بلکه [[معامله]] وی با بندگان خود، معامله شاکر در تمام دادن [[حق]] <ref> التبیان، ج۹، ص۱۵۹؛ نک: مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۶؛ ج۹، ص۴۴.</ref> است. کوشش بندگان <ref>کشف المعنی، ص۹۰.</ref> و [[اعمال]] اندکشان را پذیرفته <ref>مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۹.</ref> به آنان [[پاداش]] کامل می‌دهد و از فضل خود آن را افزون می‌کند ([[فاطر]] / ۳۵، ۳۰، ۳۴) و با فزون‌بخشی <ref> التفسیر الکبیر، ج۲۶، ص۲۷.</ref> از فضل خویش در [[حق]] [[بندگان]]: «لِیُوَفِّیَهُم اُجورَهُم ویَزیدَهُم مِن فَضلِهِ اِنَّهُ غَفورٌ [[شَکور]]» (فاطر / ۳۵، ۳۰)<ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۱۵۸ - ۱۵۹؛ مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۶؛ المیزان، ج۱۷، ص۴۴.</ref> به طاعت‌های بزرگ یا کوچک آنان پاداش می‌دهد؛<ref>الاسماء والصفات، ج۲، ص۴۳۲؛ کشف المعنی، ص۹۰.</ref> همچنین درباره کسانی که افزون بر [[اعمال]] [[واجب]]، کار [[نیکی]] کنند، حق‌شناس و داناست: «و مَن تَطَوَّعَ خَیرًا فَاِنَّ اللّهَ شَاکِرٌ [[عَلیم]]» (بقره / ۲، ۱۵۸)؛ به‌گونه‌ای که به کارهایشان [[برکت]] داده <ref> النهایه، ج۲، ص۴۹۳؛ لسان العرب، ج۴، ص۴۲۴، «شکر».</ref> و در برابر آنها پاداش فراوان <ref> اسماء الحسنی، ص۲۹۰؛ فرقان القرآن، ص۷۰؛ المنهاج الاسنی، ص۶۲۹.</ref> و کافی می‌دهد <ref>شرح الاسماء الحسنی، رازی، ص۲۶۱؛ الموسوعة الذهبیه، ج۴۳، ص۲۸۵ - ۲۸۶؛ دائره‌المعارف تشیع، ج ۱۰، ص۳۷.</ref> و در نتیجه آن اعمال <ref>نک: المنهاج الاسنی، ص۶۲۹؛ جامع البیان، ج۱۴، ص۲۷۷.</ref> و پاداششان نزد وی چند برابر می‌گردد: «... و مَن یَقتَرِف حَسَنَةً نَزِد لَهُ فیها حُسنًا اِنَّ اللّهَ غَفورٌ شَکور» ([[شوری]] / ۴۲، ۲۳)<ref>النهایه، ج۲، ص۴۹۳؛ تفسیر ابن عربی، ج۲، ص۴۳۴؛ لسان العرب، ج۴، ص۴۲۴، «شکر».</ref>، چنان‌که فراوان سپاسگزار کسانی است که خالصانه[[انفاق]] می‌کنند. (تغابن / ۶۴، ۱۷) [[خدا]] افزون بر اینکه به بندگان اِنعام و اِکرام فراوان دارد <ref>اسماء حسنی، ص۲۹۰؛ المنهاج الاسنی، ص۶۲۸ - ۶۲۹.</ref> و به آنها [[نعمت]] بسیار می‌بخشد،<ref>الفتوحات المکیه، ج۳، ص۱۲۹؛ المقام الاسنی، ص۴۲.</ref>[[شکر]] آنان را نیز بی‌پاسخ نمی‌گذارد <ref>التبیان، ج۱۰، ص۲۶.</ref> و پذیرنده [[شکر]] بندگانش بوده <ref> الفتوحات المکیه، ج۱۲، ص۵۳۴؛ نک: اسماء الحسنی، ص۲۹۰.</ref> و به شکر اندک آنان [[رضایت]] داده <ref>فرقان القرآن، ص۷۰؛ المقام الاسنی، ص۴۲.</ref> و به آن پاداش می‌دهد،<ref>التبیان، ج۹، ص۱۵۹؛ مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۵۳؛ التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۸۹.</ref> چنان‌که [[وعده]] [[قطعی]] داده است که اگر [[سپاسگزاری]] کنید، [[نعمت]] شما را افزون خواهم کرد: «و اِذ تَاَذَّنَ رَبُّکُم لَئِن شَکَرتُم لاََزیدَنَّکُم.»... ([[ابراهیم]] / ۱۴، ۷)<ref>مجمع البیان، ج۶، ص۴۶۹.</ref> بنابراین [[خداوند]] با افزودن [[اسباب شکر]] نیز بندگانش را [[یاری]] می‌کند.<ref>جامع البیان، ج۱۳، ص۲۴۴.</ref> با توجه به امور یادشده، صفت «[[شکور]]» به صورت مطلق تنها درباره وی به کار می‌رود<ref>الموسوعة الذهبیه، ج۴۳، ص۲۸۵.</ref>.<ref>[[نجمه گرگانی|گرگانی، نجمه]]، [[شکور (مقاله)|مقاله «شکور»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۶، ص ۵۲۲- ۵۲۴</ref>

شکور بودن [[خدا]] در قیامت بیشتر آشکار می‌شود و در آن هنگام مصداق [[واقعی]] خواهد یافت؛<ref>اسماء الحسنی، ص۲۹۰.</ref> آن‌گاه که به [[طاعت]] و [[عبادات]] اندک درجات بلند و پرارزش می‌دهد.<ref>نک: شرح الاسماء الحسنی، رازی، ص۲۶۱؛ اسماء الحسنی، ص۲۹۰.</ref> خداوند در برابر عمل در روزهای معدود [[دنیا]]، در [[آخرت]] نعمت‌هایی [[جاودانه]] و بی‌پایان به مطیعان می‌بخشد؛ به‌گونه‌ای که آنان از نصیبشان [[راضی]] و [[پروردگار]] نیز از آنها راضی است.<ref>نک: التفسیر الکبیر، ج۳۰، ص۲۵۶.</ref> از گفته‌های [[بندگان]] [[برگزیده خدا]] هنگام ورودشان به [[بهشت]] این است <ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۱۶۷.</ref> که پروردگارشان [[آمرزنده]] [[گناهکاران]] است <ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۱۵۸ - ۱۵۹؛ ج۲۵، ص۳۶؛ نیز نک: التبیان، ج۸، ص۴۲۸.</ref> و با فضل و [[احسان]] خویش گناهانشان را با [[توبه]] و حتی بدون آن می‌پوشاند: «و قالُوا... اِنَّ رَبَّنا لَغَفورٌ [[شَکور]]». ([[فاطر]] / ۳۵، ۳۴)<ref>التبیان، ج۹، ص۱۵۹؛ مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۹.</ref> [[بهشتیان]] او را به سبب اندوه‌زدایی از آنان به اسم «شکور» خوانده و [[ستایش]] می‌کنند. (فاطر / ۳۵، ۳۰) افزون شدن [[پاداش‌ها]] در بهشت نامحدود است، از همین رو [[نعمت‌های بهشتی]] نیز انتهایی ندارند؛ برای مثال، چنانچه [[انسانی]] ۷۰ سال بر [[کفر]] بماند و سپس [[مسلمان]] شود و در همان [[زمان]] بمیرد، بهشت جاودان را نصیبش می‌کند،<ref>الموسوعة الذهبیه، ج۴۳، ص۲۸۶.</ref> چنان‌که خداوند [[منافقان]] را مخاطب قرار داده که اگر به سوی خدا توبه کنند و به سوی حقی که بر آنان [[واجب]] کرده، بازگردند و در برابر نعمت‌هایی که به آنان و خانواده‌هایشان داده است، [[شکرگزار]] باشند، در این صورت خدا هم نیازی نمی‌بیند که آنان را به [[آتش دوزخ]] بسوزاند؛ زیرا با عذابشان سودی نبرده و از آن زیانی هم نمی‌بیند.<ref>جامع البیان، ج۵، ص۴۵۶ - ۴۵۷.</ref> [[خدا]] از آنچه در ظاهر و [[باطن]] [[اعمال]] و گفته‌هاست، [[آگاه]] است و در برابر آنها [[پاداش]] می‌دهد: «ما یَفعَلُ اللّهُ بِعَذابِکُم اِن شَکَرتُم و ءامَنتُم و کانَ اللّهُ شاکِرًا عَلیما» ([[نساء]] / ۴، ۱۴۷)<ref>مجمع البیان، ج۳، ص۲۰۰ - ۲۰۱.</ref>؛ همچنین [[طاعات]] [[بنده]] گاه به [[ریا]] آلوده‌اند؛ ولی پاداش [[خالص]] دارند <ref>شرح الاسماء الحسنی، رازی، ص۲۴۷؛ الموسوعة الذهبیه، ج۴۳، ص۲۸۶؛ دائره‌المعارف تشیع، ج۱۰، ص۳۷.</ref> و خدا کوتاهی [[کوشش]] بنده را به [[لطف]] پروردگاریش می‌بخشد،<ref>روح البیان، ج۷، ص۴۰۵ - ۴۰۶.</ref> از این‌رو [[شکر]] او در [[حق]] بندگانش [[آمرزش]] آنان نیز است.<ref> النهایه، ج۲، ص۴۹۳؛ لسان العرب، ج۴، ص۴۲۴، «شکر».</ref>

 

.<ref>[[نجمه گرگانی|گرگانی، نجمه]]، [[شکور (مقاله)|مقاله «شکور»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۶، ص ۵۲۲- ۵۲۴</ref>