اساطیر

اساطیر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اساطیر در قرآن - اساطیر در حدیث - اساطیر در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• کلمه اساطیر الاولین در قرآن در نُه مورد بکار رفته است. این واژه به صورت جمع از کلمه اسطوره بکار رفته و در نخستین سوره‌های مکی سخن از نسبت اسطوره به پیامبر می‌کند. ﴿إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾ چون آیات ما بر او خوانده شود، گوید: «افسانه‌های پیشینیان است». این واژه "اساطیر" به معنای داستان‌هایی است که هیچ ریشه و اساسی ندارند، یا آمیخته به غلو و خرافه‌اند، و گویی ورد زبان مخالفان بوده که هرگاه پاسخی به استدلال نداشته و از تاریخ و گذشته انسان‌ها سخن می‌رفته، آن را اسطوره می‌دانسته‌اند.

1. ﴿حَتَّى إِذَا جَاءُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
2. ﴿وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا قَالُوا قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
3. ﴿وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
4. ﴿لَقَدْ وُعِدْنَا نَحْنُ وَآبَاؤُنَا هَذَا مِنْ قَبْلُ إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
5. ﴿وَقَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا فَهِيَ تُمْلَى عَلَيْهِ بُكْرَةً وَأَصِيلًا﴾
6. ﴿لَقَدْ وُعِدْنَا هَذَا نَحْنُ وَآبَاؤُنَا مِنْ قَبْلُ إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
7. ﴿وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
8. ﴿إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾
9. ﴿إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾.

نکات

دلیل این شیوه از برخورد مخالفان چه بوده است‌؟ انتساب معارف قرآن و پیام به اسطوره چه انگی می‌توانسته ایجاد کند که این همه اصرار به آن داشته‌اند. در میان عرب این واژه کلمه مناسبی برای بیان اموری بوده که واقعی و حقیقی و جدی نبوده است، لذا از این آیات نکات زیر استفاده می‌شود: #از مجموع این آیات استفاده می‌شود که شیوه بیان و عبارتها و اسلوب قرآن، مورد اعجاب آنان واقع شده که گاهی گفته‌اند قرآن سحر است، و گاهی اساطیر و نوشته‌های گذشتگان. پس هرگاه عجز آنها مستند به تعجیز خدا بود نبایستی بگویند قرآن اسطوره است. تهمت اسطوره پردازی و جعل داستان‌های خیالی به پیامبر از سوی کافران زده شده است.

1. کافران خواستند بگویند آن‌چه را پیامبر تلاوت می‌کند از روی کتاب‌های رایج پیشین اقتباس، و نگارش یافته است، و به همین جهت وحی نیست. این عمل آنان از روحیه استکباری و روش کفار است که برای اینکه حرف حق را کم بها جلوه دهند و تخطئه کنند، فورا بر چسب «اساطیر الاولین» می‌زنند.
2. پیامبر مأمور به دفاع از خویش، در برابر این تهمت قرار گرفته و تأکید شده که آنچه او می‌گوید وحی، و از سوی خداوند است.
3. از روی استهزاء گفتار پیامبر خدا را افسانه‌های گذشتگان می‌خواندند، اگر هم کتبی بدین نام‌ها وجود داشت، آن را نمی‌توانستند به عنوان وحی تلقی کنند.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم