ابوالعاص بن منبه
ابوالعاص بن منبه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوالعاص بن منبه در قرآن - ابوالعاص بن منبه در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
عاص بن منبه بن الحجاج بن عامر[۱] پیش از هجرت پیامبر (ص)، اسلام را پذیرفت؛ امّا به جهت دنیاگرایی، از مهاجرت با ایشان خودداری کرد.[۲] برخی گفته‌اند: ابوالعاص هنگام هجرت مسلمانان، به‌وسیله بستگان و قبیله‌اش محبوس، و از مهاجرت منع شد.[۳] قبل از آغاز جنگ بدر و در پی اخطار سران قریش که هرکس در جنگ با مسلمانان شرکت نکند، خانه‌اش ویران و اموالش مصادره می‌شود،[۴] با کراهت [۵] و از روی تقیّه [۶] با آنان همراه شد. گفته‌اند: چون سپاه اسلام را ضعیف دید، در حقانیت اسلام تردید کرد؛[۷] بدین ترتیب از اسلام برگشت و در حال ارتداد، در جنگ بدر با شمشیری به نام ذوالفقار، رو در روی علی (ع) ایستاد و به‌دست ایشان کشته شد.[۸] سپس پیامبر اکرم، آن شمشیر را به امام علی بخشید.[۹] بر پایه نقل طبری، ابوالعاص از جمله منافقان بیمار دلی بود که می‌گفت: ﴿إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هَؤُلَاءِ دِينُهُمْ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾[۱۰][۱۱] خداوند در نکوهش وی و گروه هم‌کیش او می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرًا﴾[۱۲][۱۳] از زمان و مکان ولادت و زندگی اجتماعی و احوال شخصی ابن‌منبه جز موارد مذکور، مطلبی در تاریخ نقل نشده است. وی با دیگر مشرکان کشته شده در جنگ بدر، در چاه بدر مدفون شد[۱۴][۱۵].
منابع
پانویس
- ↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۶۴۱.
- ↑ جامع‌البیان، مج۴، ج۵، ص۳۱۷ـ۳۱۸.
- ↑ السیرة‌النبویه، ج۲، ص۶۴۱.
- ↑ جامع‌البیان، مج۴، ج۵، ص۳۲۰؛ الدرالمنثور، ج۲، ص۶۴۸.
- ↑ جامع‌البیان، مج۴، ج۵، ص۳۱۸.
- ↑ البدایة و النهایه، ج۳، ص۲۳۳.
- ↑ مجمع‌البیان، ج۳، ص۱۵۰.
- ↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۷۱۳؛ جامع‌البیان، مج۴، ج۵، ص۳۱۸.
- ↑ المنمّق، ص۴۱۱.
- ↑ «و (یاد کن) آنگاه را که منافقان و بیماردلان می‌گفتند: اینان را دینشان فریفته است در حالی که هر کس بر خداوند توکّل کند بی‌گمان خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره انفال، آیه ۴۹.
- ↑ مبهمات القرآن، ج۱، ص۵۱۶.
- ↑ «از کسانی که فرشتگان جانشان را در حال ستم به خویش می‌گیرند، می‌پرسند: در چه حال بوده‌اید؟ می‌گویند: ما ناتوان شمرده‌شدگان روی زمین بوده‌ایم. می‌گویند: آیا زمین خداوند (آن‌قدر) فراخ نبود که در آن هجرت کنید؟ بنابراین، سرای (پایانی) اینان دوزخ است و بد پایانه‌ای است» سوره نساء، آیه ۹۷.
- ↑ السیرة‌النبویه، ج۲، ص۶۴۱؛ جامع‌البیان، مج۴، ج۵، ص۳۱۸؛ مجمع‌البیان، ج۳، ص۱۵۰.
- ↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۶۳۸.
- ↑ پیرعباسی، یحیی، مقاله «ابوالعاص بن منبه»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲.