ابوخصفه
ابوخصفه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوخصفه در تراجم و رجال - ابوخصفه در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
خصفه، به معنای زنبیل ساخته شده از برگ خرماست و شاید این کنیه، اشاره به شغل او باشد. تنها اطلاع ما از او، برگرفته از روایتی است که میسرة (مغیرة، عروة بن عبدالله جعفی چنین آورده است: ما نزد ابو خفصه نشسته بودیم که گفت: روزی رسول خدا (ص) به ما فرمود: آیا می‌دانید رَقُوب کیست؟ گفتیم: آنکه فرزندی ندارد. فرمود: (در حقیقت) آن مردی است که فرزند دارد، ولی از ایشان چیزی پیش نمی‌فرستد (تا نزد خدا به حساب آید). فرمود: مسکین و بی‌نوا کیست؟ گفیم: آنکه مال ندارد. فرمود: بلکه کسی است که مال دارد، ولی نمی‌بخشد[۱].
این کنیه، به اشتباه از سوی برخی راویان ابوحفصه، ابن حفصه یا ابن ابی حفصه[۲] بیان شده است. مستغفری، ابوحفصه را به استناد روایت یاد شده، در شمار صحابه آورده است، در حالی که صحیح آن ابوخصفه است[۳]. در روایات، این کنیه به گونه‌های دیگر نیز تصحیف شده که ابن حجر بدان‌ها اشاره نکرده است؛ مانند ابو خصیفه[۴]، ابن حعبه و ابو حصبه[۵] ابوحصنه و ابن حصنه[۶] و ابوحصبه و ابن عصبه[۷]، ابن ابی حصین[۸] و خصفة بن خصفة[۹]. ابونعیم[۱۰] ابو خصفه و ابو خصیفه را یکی دانسته است، ولی ابوموسی مدینی[۱۱] و ابن اثیر[۱۲] این مسئله را رد کرده‌اند. مشکل دیگر این است که در سند این روایت که احمد بن حنبل نقل کرده، گوینده این حدیث، مردی که شاهد خطبۀ رسول خدا (ص) بوده عنوان شده و ابوحفصه راوی این مرد است. در سند بیهقی نیز روایت، با تعبیر "مردی از رسول خدا (ص)" که نامش خصفة بن خصفة است نقل شده است. ابن بشکوال[۱۳] از مردی به نام ابوحفصه نام برده که زمان عثمان، ترنجی را به قیمت سه درهم دزدید و عثمان دستش را قطع کرد.[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۷۳؛ ابن حجر، ج۷، ص۸۴.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۷۳؛ ابن حجر، ج۷، ص۸۴.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۸۴.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۸.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۵، ص۳۶۷.
- ↑ هیثمی، ج۳، ص۱۱.
- ↑ هیثمی، ج۸، ص۶۹.
- ↑ ابن کثیر، ج۱، ص۴۱۴.
- ↑ سیوطی، ج۱، ص۳۵۵.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۸.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۸۷.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۸۷.
- ↑ ابن بشکوال، ج۱۰، ص۹۷۱.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوخصفه»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۶۶.