موعظه

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

موعظه در قرآن | موعظه در حدیث | موعظه در نهج البلاغه |موعظه در کلام اسلامی | موعظه در فلسفه اسلامی | موعظه در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل موعظه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• نصیحت یا موعظه به‌معنای منع همراه با بیم‌دادن و نیز یادآوری انسان نسبت به خوبی‌هاست که موجب پدیداری رقت در قلب انسان می‌شود. نتیجه نصیحت، بازداری انسان از عمل بد و ترغیب او نسبت به انجام عمل خوب است. امام (ع) نصیحت را موجب زنده ماندن دل و صیقل جان و جلای قلب آدمی می‌داند که نتیجه آن، بیداری آدمی است.
• از آن‌جا که نفس آدمی همواره در جهت غفلت و میل به شهوات نفسانی در حرکت است، از منظر امام، نصیحت سودمند آدمی را بیدار می‌کند و از اسارت غفلت حرکت است، از منظر امام، نصیحت سودمند آدمی را بیدار می‌کند و از اسارت غفلت بازمی‌دارد. از منظر امام، نصیحت و موعظه، نیازی دائمی و همیشگی است. امام (ع) در نهج البلاغه سیزده بار از واژه‌های وعظ و موعظه استفاده کرده است. امام (ع) در تبیین حرکت پیامبر اکرم با اشاره به شرایط دوران جاهلیت روش پیامبر را روش موعظه و نصیحت برمی‌شمرد و روش خود را نیز همین‌گونه تبیین می‌کند. ایشان می‌فرماید: ای مردم، من همان‌گونه که پیامبران امت‌های خویش را پند می‌دادند، شمایان را پند دادم و حقایق را از همه سو به گوشتان رساندم و آنچه را جانشینان پیامبران به بازماندگانشان گفتند، به شما گفتم. امام (ع) در فرازهایی چند مردمان را به گوش جان سپردن به نصایح قرآنی فرامی‌خواند و آنان را از سرسختی در برابر نصیحت‌های قرآنی پرهیز می‌دهد.

موعظه یکی از راه‌های اثبات نبوت

• خطابه قیاسی است که مفید تصدیق ظنی باشد. برخی از احتجاجات قولی قرآن به روش موعظه یا خطابه است. در آیه‌۴۶ سوره سبأ برای ترغیب به قیام در راه خدا، به روش مذکور تصریح شده است: ﴿ قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ﴾ . این روش احتجاج نیز مورد سفارش آیه‌۱۲۵ سوره نحل واقع شده است: ﴿ ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ ﴾ .

منابع

• آقازاده، فتاح، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲؛

پانویس