اعجاز علمی قرآن

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث جهت اعجاز قرآن است. "اعجاز علمی قرآن" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

اعجاز علمی قرآن در قرآن | اعجاز علمی قرآن در حدیث | اعجاز علمی قرآن در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اعجاز علمی قرآن (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

اعجاز قرآن به معنای خارق العاده بودن قرآن و ناتوانی دیگران از آوردن مثل آن است..

اعجاز علمی قرآن

• هرچند قرآن یک کتاب علوم طبیعی یا طب، روانشناسی و علوم ریاضی نیست، بلکه قرآن کتاب هدایت و انسان‌سازی است، و آنچه را در این راه ضروری باشد فروگذار نمی‌کند، ولی قرآن گاه برای رسیدن به این هدف اشاراتی به پاره‌ای از مسائل علوم طبیعی و اسرار آفرینش و شگفتی‌های جهان هستی دارد؛ مخصوصاً در بحث‌های توحیدی، پرده از روی اسراری از جهان آفرینش برداشته، و مسائلی را فاش کرده که در آن عصر و در آن محیط، برای دانشمندان هم ناشناخته بود. این‌گونه بیانات قرآن، مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهد که آن را "معجزات علمی قرآن" می‌نامند..

برخی از نمونه های علمی مطرح شده در قرآن

1. قرآن و قانون جاذبه: قرآن مجید بیش از هزار سال قبل از کشف قانون جاذبه توسط نیوتون، این واقعیت را بیان کرده بود:﴿﴿ اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ﴾﴾. در حدیثی که ذیل همین آیه از امام علی بن موسی الرضا(ع) نقل شده چنین می‌خوانیم:"آیا خدا نمی‌گوید بدون ستونی که آن را مشاهده کنید؟ راوی می‌گوید: عرض کردم، آری، فرمود: بنابراین ستونی وجود دارد اما شما آن را نمی‌بینید". آیا تعبیری روشن‌تر و ساده‌تر در افق ادبیات عربی برای بیان نیروی جاذبه در سطح توده مردم از "ستون نامرئی" پیدا می‌شود؟.
2. کشف حرکت زمین به دور خود و خورشید: معروف است اولین کسی که حرکت زمین را به دور خود کشف کرد، گالیله ایتالیایی بود که تقریباً چهار قرن قبل می‌زیست، و تا پیش از آن دانشمندان جهان نسبت به هیئت بطلمیوس و فرضیه آن وفادار بودند که می‌گفت: زمین مرکز جهان است و تمام کرات دیگر به دور آن می‌چرخند. ولی هنگامی‌که به آیات قرآن مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که در قرآن، حرکت زمین به‌روشنی آمده است:﴿﴿ وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ﴾﴾. آیه فوق با صراحت از حرکت کوه‌ها سخن می‌گوید در حالی که ما همه آنها را ساکن می‌پنداریم، و تشبیه حرکت آن به حرت ابرها، هم اشاره به سرعت است و هم نرمش و آرامش و بی سروصدا بودن و اگر می‌بینیم به جای حرکت زمین تعبیر به حرکت کوه‌ها می‌کند برای این است که عظمت مطلب آشکار شود؛ زیرا مسلم است کوه‌ها بدون زمین‌های اطراف خود حرکتی ندارند و حرکت آنها عین حرکت زمین است. اکنون فکر کنید در عصر و زمانی که تمام محافل علمی جهان و مردم عادی نظریه سکون زمین و حرکت خورشید و تمامی کواکب آسمان را به دور آن به رسمیت شناخته بودند، خبر دادن از حرکت زمین با این صراحت یک معجزه علمی محسوب نمی‌شود؟ آن‌هم از ناحیه کسی که مطلقاً درسی نخوانده، و اصولاً از محیطی برخاسته که در آنجا نظام آموزشی وجود نداشته و ازنظر علم و فرهنگ از عقب‌افتاده‌ترین محیط‌ها محسوب می‌شده است. شایان توجه است که تطبیق برخی آیات قرآن کریم با پاره‌ای از دستاوردهای علوم بشری به معنای تأیید همه نظریه‌های علمی نیست؛ زیرا این نظریه‌ها ممکن است در فرآیند رشد علمی دستخوش تغییر یا تکامل شوند. بنابراین به دلیل عدم کفایت نظریه‌های علوم بشری، نمی‌توان به تبیین آیات قرآن بر اساس این نظریه‌ها پرداخت. بایسته است دانشمندان مسلمان با پژوهش دقیق در مضامین قرآن کریم، به‌صورت مستقل در کشف دانش‌های نهفته در این کتاب آسمانی تلاش کنند.
3. کروی بودن زمین:﴿﴿وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ﴾﴾ اگر زمین مسطح باشد، تنها یک مشرق و یک مغرب خواهد داشت و تنها در صورت کروی بودن، هر نقطه از زمین، نسبت به نقاط غربی، مشرق است و نسبت به مناطق شرقی آن، مغرب خواهد بود .
4. حرکت ستارگان و سیارگان در مدارهای خود﴿﴿لا الشَّمْسُ يَنبَغِي لَهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ﴾﴾. همچنین قرآن، اشاراتی به متحرک بودن زمین دارد. از جمله در سوره ﴿﴿الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَكَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى﴾﴾، زمین به گهواره تشبیه شده است.
5. تأثیر بادها و لقاح گیاهان﴿﴿وَأَرْسَلْنَا الرِّيَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ وَمَا أَنتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ﴾﴾
6. زوجیت نباتات و دیگر موجودات﴿﴿وَهُوَ الَّذِي مَدَّ الأَرْضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْهَارًا وَمِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴾﴾

جستارهای وابسته

• ارضای خواص به قرآن
• ارضای عاطفی به قرآن
• ارضای عقل به قرآن
• ارضای عوام به قرآن
• اعجاز آسان‌حفظی قرآن
• اعجاز آسان‌فهمی قرآن
• اعجاز تأثیری قرآن
• اعجاز تصویری قرآن
• اعجاز تناسب آیات
• اعجاز تناسب سوره ها
• اعجاز جامعیت قرآن
• اعجاز جاودانگی قرآن
• اعجاز صوتی قرآن
• اعجاز عدم تحریف قرآن
• اعجاز محتوایی قرآن:
  • اعجاز اخلاقی قرآن
  • اعجاز استدلالی قرآن
  • اعجاز تشریعی قرآن
  • اعجاز جدلی قرآن
  • اعجاز عددی قرآن
• اعجاز نزولی قرآن
• بلاغت قرآن:
  • اعجاز بدایع قرآن
  • اعجاز بیانی قرآن:
    • اعجاز نظم قرآن
    • الهی بودن الفاظ قرآن
    • تاخیر ما اصله التقدیم
    • فصاحت قرآن:
      • فصاحت لفظی
      • فصاحت معنوی
    • نقض عادات ادبی
• ترتیب قرآن:
  • ترتیب آیات:
    • ترتیب تدوین آیات
    • ترتیب تلاوت آیات
  • ترتیب سوره ها:
    • ترتیب تدوین سوره ها
    • ترتیب تلاوت سوره ها
  • ترتیب فعلی قرآن
  • ترتیب نزول قرآن:
    • ترتیب نزول آیات
    • ترتیب نزول سوره ها
• رفع نیاز بشری به قرآن
• هدایت قرآن

منابع

• مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقاید؛
• بهدار، محمد رضا، دانشنامه کلام اسلامی ج۱؛
• امینی، علی رضا؛ جوادی، محسن، معارف اسلامی ج۲؛
• سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱؛
• خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲؛
• سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی ج۲؛
• الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: