حجر بن ربیعة بن وائل
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. حجر بن ربیعة بن وائل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حجر بن ربیعة بن وائل در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
وی پدر صحابی مشهور وائل بن حجر حضرمی است. بنابراین، نسبش به حضرموت از سرزمین‌های یمن می‌رسد[۱]. پدر و پسر از بزرگان قبیله خود معرفی شده‌اند[۲]. نسبش را به گونه‌های دیگر نیز آورده‌اند[۳]. ابن عبدالبر[۴] از او یاد کرده، می‌گوید: حدیثی از وی نقل شده که در آن تردید وجود دارد. چون در سند حدیث چنین آمده؛ هشیم از حجاج، از عبدالجبار بن وائل بن حجر، از پدرش، از جدش نقل کرده است که رسول خدا (ص) را دید بر پیشانی و بینی خود سجده می‌کند. ابن عبدالبر در ادامه می‌افزاید: اگر آوردن کلمه «جده» در این روایت اشتباه نباشد، حجر صحابی است، ولی اگر اشتباه باشد، حدیث از فرزندش وائل است که اختلافی در صحابی بودن وی نیست. صحابه نگاران دیگر نیز به پیروی از ابن عبدالبر از حجر یاد کرده‌اند. ولی ابن اثیر[۵] آوردن کلمه «جده» را اشتباه دانسته (البته با تردید) و می‌گوید: مشهور است که حدیث از وائل بن حجر است. ابن حجر[۶] نیز، شرح حال حجر را در بخش چهارم الاصابه (توهمات) آورده و می‌گوید: به نظر من احتمال دارد اصل روایت چنین باشد؛ حجاج از ابن عبد الجبار بن وائل، از پدرش، از جدش، که در این صورت به طور قطع حدیث از وائل است و دلیلی بر صحابی بودن حجر وجود ندارد.
فرزندش وائل، از بزرگان حضرموت بود که به حضور پیامبر (ص) رسید و مورد مهر و التفات آن حضرت قرار گرفت و نماینده ایشان در حضرموت شد. وی در جنگ صفین همراه حضرت علی (ع)بود، سپس به معاویه پیوست[۷]، نوادگانش عبدالجبار بن وائل[۸]، علقمة بن وائل[۹]، سعید بن عبدالجبار[۱۰]، محمد بن حجر بن عبدالجبار[۱۱] در شمار راویان هستند. همچنین مورخ نامدار، عبدالرحمن بن محمد مغربی (م ۸۰۸) مشهور به ابن خلدون از نسل اوست[۱۲][۱۳].
جستارهای وابسته
- وائل بن حجر حضرمی (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، الأنساب، ج۲، ص۲۳۰.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۲۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۴۶۶.
- ↑ ر. ک: ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۶۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۴۶۶.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۸۹.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۹۶.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۱۷۴.
- ↑ ر. ک: مدخل وائلین حجر حضرمی.
- ↑ ابن حبان، مشاهیر علماء الأمصار، ص۲۵۸.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۵، ص۲۷۱۱.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۴۳.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۲۳۹.
- ↑ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۶۰؛ ابن خلدون، تاریخ، ج۷، ص۳۷۹.
- ↑ بانشی، رحمت‌الله، مقاله «حجر بن ربیعة بن وائل»، دانشنامه سیره نبوی ج۳، ص۱۱-۱۲.