ابومالک قرظی
ابومالک قرظی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابومالک قرظی در تراجم و رجال - ابومالک قرظی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
نام او را عبدالله بن سام[۱] گفته‌اند. او از قبیله کنده (مقر این قبیله حضرموت است) یمن و از علمای یهود بود[۲] که از یمن به مدینه آمد و با زنی از بنی قریظه ازدواج کرد و به قرظی نامدار شد[۳]. وی هم پیمان انصار بود[۴]. ابن حجر می‌گوید [۵]: یهودیت در یمن گسترش داشت؛ از این رو ابومالک با آنان ازدواج کرد. ثعلبه پسر ابو مالک نیز با دختر شعیه قرظی ازدواج کرد و با آنان هم پیمان شد؛ از این‌رو، به او نیز قرظی گفته‌اند[۶] ابومالک محضر رسول خدا (ص) را درک کرد و مسلمان شد[۷]. ابن حجر[۸] نیز او را در قسم اول - صحابه - آورده است. عمر بن خطاب از او درباره ویژگی‌های رسول خدا (ص) در تورات پرسید و ابومالک گفت: صفات آن حضرت در کتاب بنی هارون که قابل تغییر نیست چنین آمده است: نام او احمد و از فرزندان اسماعیل (ع) است که به دین حنفیه که دین ابراهیم (ع) است ظهور می‌کند و هنگام شستشو ازار می‌پوشد. او آخرین فرستاده و پیامبر خداست. عمر به هنگام فراخوانی لشکر، ابومالک را نیز فراخواند که این، نشان دهنده اهمیت او در بین لشکر است[۹]. او اخبار دیگری نیز از کتاب یهود مبنی بر خلقت زمین، بهشت و جهنم و جزای روز قیامت نقل کرده[۱۰] با این اخبار به او منسوب شده است. فرزندش ثعلبه از طریق او از رسول خدا (ص) روایت دارد[۱۱]. تاریخ درگذشت وی معلوم نیست، اما برخی در شرح حال ثعلبه فرزند ابومالک گفته‌اند: پدر ثعلبه در غزوه بنی قریظه کشته شد و ثعلبه نیز از اسیرانی بود که بلوغ ایشان وارسی گردید[۱۲] که اگر این قول درست باشد، روایت پیش گفته وی با عمر درست نخواهد بود. به نظر می‌رسد قول به کشته شدن ابومالک در غزوه بنی قریظه درست نباشد؛ زیرا اولاً: کشته شدن ابومالک در این غزوه با تردید "كانه قُتل في بني قريظه" نقل شده است. ثانیاً: ثعلبه چندین روایت از طریق پدرش از رسول خدا (ص) نقل کرده است[۱۳]. افزون بر اینکه ماجرای دیدار او با عمر بن خطاب نیز نقل شد. بنابراین، او دست کم تا خلافت عمر زنده بوده است.[۱۴]
جستارهای وابسته
- ثعلبة بن ابی‌مالک قرظی (فرزند)
- کنده (قبیله)
- زهری بن ثعلبة بن ابی‌مالک قرظی (نواده)
- ابن الهاد بن ثعلبة بن ابی‌مالک قرظی (نواده)
- محمد بن رفاعة بن ثعلبه (نواده)
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۹۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
- ↑ ابن سعد، ج۵، ص۵۸؛ ابن حجر، فتح، ج۶، ص۵۹.
- ↑ فتح، ج۶، ص۵۹.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۹۸.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۰۹؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
- ↑ یاقوت حموی، ج۵، ص۱۶۷.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۲۴.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۳؛ همو، فتح، ج۶، ص۵۹.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۵۲۳؛ ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۳۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۲.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «ابومالک قرظی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۶-۴۹۷.