اجل در فقه سیاسی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اجل است. "اجل" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

اجل در قرآن - اجل در کلام اسلامی - اجل در فقه سیاسی

مقدمه

اجل: به‌ سر رسیدن، سرآمد، سر رسید^[۱]، مهلت نهایی برای مرگ^[۲]، مدت تعیین‌ شده برای چیزی^[۳].
﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُونَ﴾^[۴].
همچنان‌که برای هر انسانی، دوره‌ای برای زندگانی و زمانی برای مرگ وجود دارد، که قرآن کریم از آن به "اجل مسمی" ﴿وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾ ^[۵] یاد می‌کند، برای تمدن‌ها و امت‌ها نیز دوره و اجلی قطعی نزد خداوند در نظر گرفته شده است^[۶]
﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ﴾^[۷]؛ به این معنا که هر امتی دوره‌ای معیّن برای استخلاف بر روی زمین و اقتدار دارد که تقدم و تأخری در آن نیست^[۸]. این مسئله از سنن قطعی الهی و حاکم بر جوامع بشری است؛ امّا طول و مدت این اجل در امت‌ها و تمدن‌ها متفاوت و مختلف است و به هدایت‌پذیری یا مخالفت و دشمنی آنان در مقابل دستورهای الهی بستگی دارد که سنن و قوانین الهی متکفل بیان آنها هستند^[۹]^[۱۰].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح، ج۴، ص۱۶۲۱؛ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۶۹۹.
↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۱۷۸.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۵.
↑ «و هر امّتی را زمانه‌ای است و چون زمانه آنان سر آید نه ساعتی واپس می‌روند و نه پیش می‌افتند» سوره اعراف، آیه ۳۴.
↑ «و اوست که شبانگاه (در خواب) روان شما را می‌ستاند و می‌داند که به هنگام روز چه به دست آورده‌اید سپس در همین روز شما را (از خواب) برمی‌انگیزاند تا زمانی نام‌برده سر آید؛ آنگاه بازگشتتان به سوی اوست و سپس شما را از آنچه انجام می‌دهید آگاه می‌سازد» سوره انعام، آیه ۶۰.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۸، ص۶.
↑ «و هر امّتی را زمانه‌ای است» سوره اعراف، آیه ۳۴.
↑ سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۳، ص۱۲۸۵.
↑ محمد رشیدرضا، تفسیر المنار، ج۸، ص۴۰۲.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۴۷-۴۸.

[1] اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح، ج۴، ص۱۶۲۱؛ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۶۹۹.

[2] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۱۷۸.

[3] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۵.

[4] «و هر امّتی را زمانه‌ای است و چون زمانه آنان سر آید نه ساعتی واپس می‌روند و نه پیش می‌افتند» سوره اعراف، آیه ۳۴.

[5] «و اوست که شبانگاه (در خواب) روان شما را می‌ستاند و می‌داند که به هنگام روز چه به دست آورده‌اید سپس در همین روز شما را (از خواب) برمی‌انگیزاند تا زمانی نام‌برده سر آید؛ آنگاه بازگشتتان به سوی اوست و سپس شما را از آنچه انجام می‌دهید آگاه می‌سازد» سوره انعام، آیه ۶۰.

[6] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۸، ص۶.

[7] «و هر امّتی را زمانه‌ای است» سوره اعراف، آیه ۳۴.

[8] سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۳، ص۱۲۸۵.

[9] محمد رشیدرضا، تفسیر المنار، ج۸، ص۴۰۲.

[10] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۴۷-۴۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]