اقتداء
مقدمه
مرادف کلمه اسوه، “قدوه” است. اقتدا نیز به معنای پیروی نمودن است. 
فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ
[۱]: دستور به اقتدای به آنان است. امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه می‌فرماید: «أَلَا وَ إِنَّ لِكُلِّ مَأْمُومٍ إِمَاماً يَقْتَدِي بِهِ وَ يَسْتَضِيءُ بِنُورِ عِلْمِهِ...»[۲]: آگاه باش برای هر مأمومی (و مردمی) رهبر و پیشوایی است که به او اقتدا کنند و از نور دانش وی بهره‌مند گردند.
اسوه و قدوه را به یکدیگر معنا می‌کنند. اقتدا به پیش نماز یعنی پیروی نمودن از آنچه امام جماعت انجام می‌دهد. اقتداکننده به کسی را شیعه و پیرو هم گویند. شیعه در لغت یعنی پیرو در قرآن درباره ابراهیم(ع) این کلمه آمده است[۳]. اکنون شیعه به پیروان و دوستداران علی بن ابی طالب(ع) و خاندان وی گفته می‌شود. رسول خدا(ص) از پیروان علی(ع) با نام شیعه یاد و از آنان تجلیل می‌کند و می‌فرماید: «إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»[۴]: به راستی علی(ع) و پیروان وی همان رستگاران روز رستاخیزند. در تفسیر آیه أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ[۵] از پیامبر(ص) آورده‌اند که خَيْرُ الْبَرِيَّةِ علی(ع) و شیعیان اویند[۶]. این روایات به خوبی نشان می‌دهد واژه شیعه درباره پیروان علی(ع) توسط پیامبر(ص) به کار رفته است.
در جمع صحابه در عصر پیامبر(ص) برخی افراد شیعه علی(ع) نامیده می‌شدند[۷]. ابو حاتم رازی (م ۳۲۲) اولین واژه در مذاهب اسلامی را شیعه می‌داند که بر چهار تن از صحابۀ پیرو علی(ع) اطلاق شده: عمار، ابوذر، مقداد و سلمان[۸]. شیعه امامیه امامت را یکی از اصول دین دانسته و معتقد به عصمت پیامبر(ص)، فاطمه زهرا(س) و دوازده امام جانشین پیامبر هستند و پیروی و اقتدا به آنان را لازم می‌شمرند[۹]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «پس، از رهنمود آنان پیروی کن!» سوره انعام، آیه ۹۰.
- ↑ نهج البلاغه، ص۴۱۷، ن۴۵.
- ↑
وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ
«و از پیروان وی ابراهیم بود» سوره صافات، آیه ۸۳.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۳۳؛ محمدحسین مظفر، تاریخ شیعه، ص۳۴.
- ↑ «آنان بهترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۷.
- ↑ جلال الدین عبدالرحمان سیوطی، در المنثور، ج۶، ص۳۷۹ (چ مرعشی)؛ ابوجعفر محمد بن جریر طبری، تفسیر طبری، ج۳۰، ص۱۷۱.
- ↑ صبحی صالح، النظم الإسلامیه، ص۹۶.
- ↑ ابوحاتم رازی، الزینة فی کلمات الاسلامیه العربیه، ج۳، ص۱۰: إن اوّل اسم ظهر لمذهب في الاسلام هو الشيعة و كان هذا لقب اربعة من الصحابة: ابوذر، عمار، مقداد و سلمان.
- ↑ اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ۸۸.