شورش زط
مقدمه
زُط‌ها گروهی از کارگران و جاشوهای هندی بودند که از مدت‌ها پیش در بنادر عراق، خصوصاً در منطقه بصره، به کار بارگیری و تخلیه کشتی‌ها مشغول بودند؛ اما بی‌نوایی و سختی‌های زندگی، آنان را به غارت و چپاول‌گری وا داشته بود. آنان بر سر راه کاروان‌ها و کشتی‌ها کمین می‌کردند و راه رسیدن ارزاق و کالاها را به بغداد می‌بستند و با اخاذی و باج‌گیری از بازرگانان موجب گرانی و ایجاد بازار سیاه در عراق شده بودند. معتصم در آغاز، احمد بن سعید باهلی را بر سر آنان فرستاد؛ اما آشوب‌گران زط احمد بن سعید را به‌سختی شکست دادند[۱] و دستگاه خلافت را به‌شدت تهدید کردند. چندی بعد، معتصم یکی از سرداران مشهور عرب را به نام عجیف بن عنبسه با سپاهی بزرگ از ترکان و اعراب به جنگ زُط‌ها فرستاد. عُجیف برای درهم شکستن آنها در نزدیکی واسط اردو زد و آب را از نهرها و رودهایی که مسیر رفت و آمد آنها بود قطع کرد؛ سرانجام پس از نُه ماه جنگ، زط‌ها نیروی مادی و نظامی خود را از دست دادند و از عُجیف زنهار خواستند. وی آشوب‌گران را که دوازده هزار نفر بودند، با زنان و فرزندانشان دستگیر کرد و در روز عاشورای سال ۲۲۰ ق. به بغداد آورد[۲]. معتصم که از وجود زط‌ها در بغداد بیمناک بود، آنان را به آسیای صغیر تبعید کرد. به سال ۲۴۱ ق. امپراتور روم شرقی آنان را اسیر کرد و به اروپا انتقال داد که در آنجا به کولی شهرت یافتند.[۳].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۷۲.
- ↑ الکامل، ج۶، ص۴۴۶.
- ↑ خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه ص ۹۳.