مصداق آیه محبت چه کسی است؟ (پرسش)
| مصداق آیه محبت چه کسی است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل بالاتر | آیه محبت |
مصداق آیه محبت چه کسی است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای دکتر محمد ساعدی در کتاب «آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار» در این‌باره گفته است:
«اختصاص این آیه به امیرمؤمنان علی(ع) و پیروان ایشان - جدای از شأن نزول آیه و مباحث مربوط به آن - در مقام انطباق و بیان مصداق نیز امری مسلم و اجتناب ناپذیر است. بدین صورت که خداوند در آیه شریفه افراد مورد نظر را از طریق ذکر صفات آنان معرفی کرده است. همچنین در این زمینه اخبار و روایات متواتری از طریق فریقین نقل شده که در معنا و مضمون با آیه شریفه همسو و هماهنگ است و گواهی‌های مهم رسول خدا(ص) در حق علی(ع) مبنی بر برخورداری وی از این صفات را در می‌گیرد. این اخبار و روایات متواتر و منقول دلیلی است بر صحت شأن نزول یاد شده.
صفات مذکور در آیه شریفه، که عامل بسیاری مهمی برای شناخت بهتر مصداق آیه، عبارت‌اند از:
- ﴿يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ﴾؛
- ﴿أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ﴾؛
- ﴿يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ﴾.
بررسی صفات یاد شده از چند جهت حائز اهمیت است: اولاً: این صفات و شاخصه‌ها از مهم‌ترین عوامل و مؤلفه‌های مطرح هستند و نیز مؤثر در شناخت مصداق آیه «محبت» قلمداد می‌شوند. ثانیاً: در مقام تفسیر و تبیین اجمال آیه شریفه و تعیین مصداق واقعی آن نقش روایات تفسیری ناظر بر صفات مذبور فوق‌العاده حائز اهمیت است. و در واقع از آنجا که این دسته از روایات از حیث معنی و مضمون و همچنین بیان صفات افراد، تشابه و نزدیکی فراوانی با آیه شریفه دارند؛ لذا در شناخت مصداق آیه شریفه و صفات مذکور در آن بسیار راهگشا و مؤثر هستند.
در باب کیفیت استناد به این روایات منقول و مطرح در باب مصداق آیه شریفه باید گفت: در تأیید تفسیر ارائه شده از سوی مذهب امامیه و انطباق این آیه بر امیرمؤمنان علی(ع)، علاوه بر قرائن و شواهد انکارناپذیر، روایات متواتر و معتبر غیرقابل تردیدی نیز در منابع مشهور و معروف فریقین آمده است. این دسته از روایات - مانند «حدیث رایه» و «حدیث طیر» و ده‌ها حدیث مشابه دیگر - عمدتاً مبتنی بر دلالت آنها در تبیین صفات مطرح در آیه شریفه بوده، شامل گواهی‌های رسول خدا(ص) در حق علی(ع) مبنی بر انطباق صفات یاد شده بر ایشان هستند.»[۱]