جهاد علمی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث جهاد است. جهاد علمی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جهاد علمی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردجهاد علمی و فرهنگی یکی از مصادیق جهاد است. مأموریت پیامبر (ص) در مقابل دشمنان، در پیش گرفتن «رفتار نرم» و نیز مبارزه فرهنگی بوده که از سنخ جهاد فرهنگی است.
مقدمه
جهاد علمی ـ فرهنگی از مصادیق بارز مفهوم عام جهاد است. با توجه به آیه ۵۲ سوره فرقان ﴿فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا﴾[۱] که در آن به جهاد بزرگ امر شده و نیز با عنایت به مدنی بودن جهاد نظامی و مکی بودن این آیه، جهاد نظامی نمی‌تواند مراد این آیه باشد[۲]؛ لذا برخی مفسران «جهاد کبیر» را به جهاد علمی فکری (و یا اعم از آن) تفسیر کرده[۳] و دفع شبهات از جانب متکلمان را از مهمترین مصادیق جهاد، شمرده‌اند[۴]. به نظر برخی دیگر از مفسران، مراد از جهاد کبیر، عدم اطاعت از کافران و التزام به ارزش‌ها و احکام اسلامی در برابر فشار دشمنان و تلاش آنان برای نفوذ در شئون جامعه اسلامی است[۵].
مأموریت پیامبر (ص) در مقابل دشمنان، در پیش گرفتن «رفتار نرم»[۶] و نیز مبارزه فرهنگی بوده که از سنخ جهاد فرهنگی است[۷]. در اهمیت چنین جهادی این نکته کافی است که اگر پشتوانه جهاد فرهنگی نبود، هرگز مجاهدان در مقابل دشمنان ایستادگی نمی‌کردند و زحمات ایشان در عرصه نظامی نیز هدر می‌رفت. شاهد این مدعا سقوط اندلس به دست مسیحیان است که در نتیجه ضعف مسلمانان در جبهه جهاد فرهنگی رخ داد[۸]. از این‌رو در حدیث نبوی (ص)، صدای قلم عالمان از مواردی شمرده شده که حجاب‌ها را پاره می‌کند و به پیشگاه با عظمت الهی می‌رسد[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ «پس، از کافران فرمان نبر و به (حکم) آن (قرآن) با آنان به جهادی بزرگ برخیز» سوره فرقان، آیه ۵۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۲۲.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۳؛ حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج۶، ص۲۲۷؛ مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۲۲.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۳.
- ↑ آیت الله خامنه‌ای، ۲۰/۳/۱۳۹۵.
- ↑ ﴿ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ﴾ «(مردم را) به راه پروردگارت با حکمت و پند نیکو فرا خوان و با آنان با روشی که بهتر باشد چالش ورز! بی‌گمان پروردگارت به آن کس که راه وی را گم کرده داناتر است و او به رهیافتگان داناتر است» سوره نحل، آیه ۱۲۵.
- ↑ اکبری، کمال، «جهاد فرهنگی و آگاهی رسانه‌ای»، بازتاب اندیشه (فصلنامه)، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ش۱۱۷، ۱۳۹۰ش، ص۵۴.
- ↑ آیت الله خامنه‌ای، ۲۱/۵/۱۳۷۱.
- ↑ امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۱، ص۳۰۱.
- ↑ ادرکنی، محمد جواد، مقاله «جهاد»، مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی ص ۴۳۰.