احمد بن محمد محدو
احمد بن محمد محدو از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن محمد محدو در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردمقدمه
احمد بن محمد المحدو[۱] در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق، به نقل از سعد السعود ذکر شده است:
«حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْمَحْذُورُ قَالَ: حَدَّثَنَا اَلْحَسَنُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ اَلْكِنْدِيُّ قَالَ: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ مِسْكِينٍ قَالَ: حَدَّثَنِي خَالِدُ بْنُ اَلسَّرِيِّ اَلْأَوْدِيُّ قَالَ: حَدَّثَنِي اَلنَّضْرُ بْنُ إِلْيَاسَ قَالَ: حَدَّثَنِي عَامِرُ بْنُ وَاثِلَةَ قَالَ: خَطَبَنَا أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ عَلَى اَلْمِنْبَرِ بِالْكُوفَةِ وَ هُوَ أُجَيْرَاتٌ مُجَصَّصٌ فَحَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ ذَكَرَ اَللَّهَ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ وَ صَلَّى عَلَى نَبِيِّهِ ثُمَّ قَالَ: أَيُّهَا اَلنَّاسُ سَلُونِي فَوَ اَللَّهِ لاَ تَسْأَلُونِّي عَنْ آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اَللَّهِ إِلاَّ حَدَّثْتُكُمْ عَنْهَا مَتَى نَزَلَتْ بِلَيْلٍ أَوْ انهار[نَهَارٍ] أَوْ فِي مَقَامٍ أَوْ فِي سَفَرٍ أَمْ فِي سَهْلٍ أَمْ فِي جَبَلٍ وَ فِيمَنْ نَزَلَتْ أَ فِي مُؤْمِنٍ أَوْ مُنَافِقٍ وَ مَا عَنَى بِهَا أَ خَاصُّ أَمْ عَامَّةٌ وَ لَئِنْ فَقَدْتُمُونِي لاَ يُحَدِّثُكُمْ أَحَدٌ حَدِيثِي، فَقَامَ إِلَيْهِ اِبْنُ اَلْكَوَّا فَلَمَّا بَصُرَ بِهِ قَالَ بِتَعَنُّتٍ لاَ تَسْأَلْ تَعَلُّماً هَاتِ سَلْ: فَإِذَا سَأَلْتَ فَاعْقِلْ مَا تَسْأَلُ عَنْهُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِي عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: ﴿الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ﴾[۲] فَسَكَتَ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ فَأَعَادَهَا ثَانِيَةً اِبْنُ اَلْكَوَّا فَسَكَتَ فَأَعَادَهَا اَلثَّالِثَةَ فَقَالَ عَلِيٌّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ وَ رَفَعَ صَوْتَهُ: وَيْحَكَ يَا اِبْنَ اَلْكَوَّا أُولَئِكَ نَحْنُ وَ أَتْبَاعُنَا يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ غُرّاً مُحَجَّلِينَ رِوَاءً مَرْوِيِّينَ يُعْرَفُونَ بِسِيمَاهُمْ»[۳].[۴]
شرح حال راوی
نام راوی در منبع اصلی (سعد السعود) احمد بن محمد محدود[۵] و در بحار الأنوار به نقل از سعد السعود، احمد بن محمد محمود[۶] و در تفسیر نورالثقلین، احمد بن محمد محذور[۷] و در غایة المرام، احمد بن محمد محدور[۸] ثبت گردیده است.
عنوان مذکور در هیچ کتاب رجالی و در هیچ سند دیگری نیامده است و احتمال تصحیف در نام راوی بسیار است.
به احتمال قوی، مراد از راوی، احمد بن محمد بن سعید (ابن عقده) است، به قرینه اتحاد راوی و مروی عنه؛ زیرا ابن طاووس روایت یاد شده را در سعد السعود از کتاب محمد بن العباس معروف به ابن ماهیار نقل کرده است[۹] و ابن ماهیار فراوان از ابن عقده روایت می‌کند[۱۰] و ابن عقده از حسن بن عبید بن عبدالرحمن کندی روایت کرده است و طریق نجاشی به کتاب معاویة بن عمار نیز مؤید این احتمال است[۱۱].
نتیجه آنکه مراد از احمد بن محمد در سند روایت محل بحث، احمد بن محمد بن محمد بن سعید همدانی مولی بنی هاشم معروف به (ابن عقده) است.[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ مصحّف احمد بن محمد بن سعید است.
- ↑ بي‌گمان آنانكه ايمان آورده‌اند و كردارهايي شايسته كرده‌اند، بهترين آفريدگانند سوره بينه، آيه ۷.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۳۸۰ به نقل از سعد السعود، ص۱۰۸.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۱۴۳-۱۴۴.
- ↑ ر.ک: سعد السعود، ص۱۰۸.
- ↑ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۹۰ ذیل حدیث ۱۹۲.
- ↑ تفسیر نورالثقلین، ج۵، ص۶۴۶، ح۲۱.
- ↑ غایة المرام، ج۵، ص۲۴۲.
- ↑ "السادس عشر من هذا الجزء الثامن من كتاب محمد بن العباس بن مروان في تفسير قوله - تعالي -: ﴿أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ﴾ وأنها في مولانا علي(ع) وشيعته رواه مصنف الكتاب من نحو ستة وعشرين طريقا أكثرها رجال الجمهور ونحن نذكر منها طريقا واحدا بلفظها: حدثنا أحمد بن محمد المحدود قال: حدثنا الحسن بن عبيد بن عبدالرحمن الكندي قال:...؛ (سعد السعود، ص۱۰۸)
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۸۶ و ۳۸۸، ج۹، ص۱۱۰ و ۴۴۷، ج۱۰، ص۱۷۲، ۲۶۵ و ۳۸۴، ج۱۱، ص۳۶۰ و....
- ↑ "أخبرنا محمد بن جعفر المؤدب قال: حدثنا أحمد بن محمد بن سعيد قال: حدثنا الحسن بن عتبة بن عبدالرحمن الكندي سنة ثلاث و ستين و مائتين قال: حدثنا محمد بن سكين قال: حدثنا معاوية"؛ (رجال النجاشی، ص۴۱۱، ش۱۰۹۶).
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۱۴۴-۱۴۵.