قاسم بن سلام ترکی بغدادی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوعبید قاسم بن سلام بن مسکین خراسانی هروی خزاعی او به سال ۱۵۰ یا۱۵۴هـ [۱] در شهر هرات به دنیا آمد و پس از گذراندن دروس مقدماتی، برای ادامه تحصیل رهسپار عراق شد. در زمینه ادبیات عرب از میان عالمان بصره از ابوزید انصاری، اصمعی و دیگران استفاده کرد و از شاگردان معروف و برجسته آنها به شمار می‌‌رفت. از میان دانشمندان و ادیبان کوفه از کسائی، فرّاء و برخی دیگر علومی فرا گرفت.[۲] حدیث و قرائت را از هشیم بن بشیر، عباد بن عوام کلابی و هشام بن عمار آموخت.[۳]
وی از ادیبان و فقیهان برجسته شافعی بغداد و لغت شناس بود و به علم قرائت و غرایب القرآن نیز آگاه بود.[۴] ابن ابی یعلی وی را در شمار علمای حنبلی ذکر کرده است.[۵] اسحاق بن راهویه او را عالم‌ترین و در علوم ادبی والاترین فرد زمان خویش دانسته است.[۶]
وی دارای شاگردانی نیز بود از جمله فنون علم ادب را به فرزندان هرثمه آموزش داده و افرادی چون ثابت بن عبدالعزیز بغوی، احمد بن یوسف تغلبی، حسن مکرم و دیگران از او علومی را آموخته‌اند.[۷] به گفته ابن خلکان، ابوعبید در زمان ثابت بن نصر مدت هجده سال بر کرسی قضاوت شهر طرسوس نشست.[۸] وی سرانجام به سال ۲۲۴هـ در شهر مکه درگذشت.[۹] در تاریخ وفات او اندکی اختلاف است.[۱۰]
ابوعبید دارای تألیفات بسیاری در موضوعات مختلف بود که عبارت‌اند از: غریب المصنف غریب الحدیث غریب القرآن معانی القرآن الشعراء الاموال المقصور و الممدود القرائات المذکر و المؤنث النسب الاحداث عددآی القرآن ادب القاضی الایمان و النذور الحیض الحجر و التفلیس الطهاره الامثال السائره للناسخ و المنسوخ فضائل القرآن[۱۱] المسند[۱۲] الایضاح خلق الانسان و نعوته الاضداد و الضدّ فی اللغه النعم و البهائم و الوحش و السباع و الطیر و الهوام و حشرات الارض کتاب فی الایمان و معالمه و سننه و استکماله و درجاته الخطب و المواعظ فَعَلَ و افعل رسالة فیما اشتبه فی اللفظ و اختلف فی المعنی ما خالف فیه العامه لغة العرب فضائل الفرس معانی الشعر و مقاتل الفرسان[۱۳].[۱۴]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ وفیات الاعیان ۴/۶۲.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۲/۴۰۳ و ۴۰۴.
- ↑ تاریخ الاسلام ۱۶/۳۲۱.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۱۰/۴۹۲.
- ↑ طبقات الحنابله ۱/۲۵۹.
- ↑ نزهة الالباء ۱۳۹.
- ↑ تهذیب الکمال ۲۳/۳۵۵ و ۳۶۳.
- ↑ وفیات الاعیان ۴/۶۱.
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۳۵۵.
- ↑ بغیة الوعاة ۲/۲۵۴.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۷۸.
- ↑ تاریخ الاسلام ۱۶/۳۲۵.
- ↑ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) ۲/۱۵۸ و ۱۵۹.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۶۲۴.