ساقی کوثر

مقدمه

امام علی(ع)، نخستین کسی است که در قیامت بر حوض کوثر وارد می‌شود. پیامبر به او می‌فرمود: [ای علی] در آخرت، تو نزدیک‌ترین فرد به من هستی، و نخستین کسی هستی که در کنار حوض کوثر نزدم می‌آیی و نخستین فرد از امتم خواهی بود که به بهشت وارد می‌شوی^[۱]. این منصب را پیامبر برای علی(ع) درخواست کرد و مستجاب شد^[۲].

پیامبر خطاب به علی(ع) فرمود: «علی جانم! تو در دو جهان پرچمدار و صاحب حوض منی. دوستدار تو، به من محبت کرده و هر که با تو دشمنی ورزد، با من دشمنی کرده است»^[۳].

همچنین از پیامبر نقل است که فرمود: «يَا عَلِيُّ أَنْتَ صَاحِبِي عَلَى الْحَوْضِ غَداً وَ أَنْتَ صَاحِبِي فِي الْمَقَامِ الْمَحْمُودِ»^[۴]؛ «تو فردای قیامت بر سر حوض کوثر یاورم هستی و در مقام محمودْ یار و همراه منی».

در صحیح بخاری درباره حوض کوثر روایاتی وجود دارد با این مضمون که پیامبر در قیامت، کنار حوض کوثر بر سینه اصحاب دستِ رد می‌زند و جز اندکی را به این دلیل که پس از پیامبر مرتد شدند، آب نمی‌دهد. اهمیت این حدیث آن‌گاه روشن می‌شود که با روایاتی مانند روایات زیر، مقایسه شود: هنگامی که اصحاب به سوی حوض می‌آیند، آنان را طرد می‌کنند. پیامبر به پیشگاه خدا عرض می‌کند: «يَا رَبِّ أَصْحَابِي‌؟» «پروردگارا، اینان در زمره اصحابم بودند؟» پاسخ می‌آید که نمی‌دانی پس از رحلت تو چه کردند. چه بدعت‌ها پدید آوردند. اینان بی‌درنگ مرتد شدند و به جاهلیت و کفر بازگشتند^[۵].

نکته دیگر در اهمیت این موضوع، هشدارهای پیامبر گرامی اسلامی(ص) است که می‌فرماید: «به خوش‌رفتاری با عترتم سفارش می‌کنم، و وعده‌گاه من و شما، حوض کوثر است»^[۶].^[۷]

↑ تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۴، ص۲۸۹ – ۲۹۰؛ ج۱۵، ص۴۳۳؛ ج۲۰، ص۴۹۱ - ۴۹۲؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ ری‌شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، ج۸، ص۱۵۳ – ۱۵۷.
↑ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۲۹۴، ح۲۸۰؛ احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ج۲، ص۶۶۱، ح۱۱۲۷؛ طبری، محب الدین ذخائر العقبی، ص۱۵۵.
↑ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۱۶، ح۱۰۱؛ همو، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۹۴، ح۴۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۱۹، ح۵؛ ج۳۹، ص۲۱۱، ح۱؛ ج۴۰، ص۴، ح۷؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۳۱۰، ح۳۰۸؛ تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۱۵، ص۳۰۹؛ ج۴، ص۱۰۱، ۱۰۷، ۲۷۰ – ۲۷۱.
↑ شیخ صدوق، الامالی، ص۴۱۱، ح۵۳۳؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۹، ص۹۳، ح۳.
↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ص۱۲۵۸ – ۱۲۶۰؛ مسلم نیشابوری، ابوالحسین، صحیح مسلم، ح۱۳۹۱، ۲۲۹۰، ۲۲۹۳، ۲۲۹۶، ۲۲۹۷.
↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۴۲ - ۳۴۳؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۴۳۸.
↑ مختاری، علی، مقاله «نام‌ها و لقب‌های امام علی»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۳۶۶.

[1] تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۴، ص۲۸۹ – ۲۹۰؛ ج۱۵، ص۴۳۳؛ ج۲۰، ص۴۹۱ - ۴۹۲؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ ری‌شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، ج۸، ص۱۵۳ – ۱۵۷.

[2] خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۲۹۴، ح۲۸۰؛ احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ج۲، ص۶۶۱، ح۱۱۲۷؛ طبری، محب الدین ذخائر العقبی، ص۱۵۵.

[3] شیخ صدوق، الامالی، ص۱۱۶، ح۱۰۱؛ همو، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۹۴، ح۴۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۱۹، ح۵؛ ج۳۹، ص۲۱۱، ح۱؛ ج۴۰، ص۴، ح۷؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۳۱۰، ح۳۰۸؛ تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۱۵، ص۳۰۹؛ ج۴، ص۱۰۱، ۱۰۷، ۲۷۰ – ۲۷۱.

[4] شیخ صدوق، الامالی، ص۴۱۱، ح۵۳۳؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۹، ص۹۳، ح۳.

[5] بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ص۱۲۵۸ – ۱۲۶۰؛ مسلم نیشابوری، ابوالحسین، صحیح مسلم، ح۱۳۹۱، ۲۲۹۰، ۲۲۹۳، ۲۲۹۶، ۲۲۹۷.

[6] ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۴۲ - ۳۴۳؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۴۳۸.

[7] مختاری، علی، مقاله «نام‌ها و لقب‌های امام علی»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۳۶۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]