علم دفعی معصوم چیست؟ (پرسش)

پاسخ

علاوه بر سید مرتضی، ابن میثم و فیض کاشانی؛ مجلسی پدر نیز اولویت تبیینی خود از روایات الف باب را آگاهی اجمالی در عین امکان کشف تفصیلی خصوصیات و جزئیات می‌داند. (مجلسی اول، بی تا، ج 1، ص186‑187) که این دانش به صورت دفعی و نه به گونه تدریجی تحقق یافته است. (همو، ج2، ص226) وی با اشاره به گزارش‌های گوناگون از تعلیم هزار باب یا هزار کلمه یا هزار حرف می‌نویسد: «امکان دریافت این دانش تنها به صورت رمزی یا علم مکاشفی ممکن است که مخصوص امام است و درک حقیقت آن برای ما سنگین است». (همو، ج 13، ص273) همچنین به روایت موسی بن بکر از امام صادق(ع) در استدلال بر این مطلب اشاره شده است.[14] (ن.ک: فیض کاشانی، 1406، ج 2، ص 322)

اما در نگاهی دیگر با تصریح به اینکه حقیقت علوم این ابواب، یعنی هزار باب و حقیقت تفصیل آن و تفصیل جزئیات مندرج در آن را تنها خدا، پیامبر(ص) و اوصیاء او می‌دانند، گفته شده است: «اما این تحدیث و تعلیم و تعلم در صور جزئی نبوده آنچنان که مشهور است بلکه به دلیل صفای نفس پاک و قدسی حضرت امیر بوده است که آن هم در طول همراهی ایشان از کودکی با پیامبر(ص) ایجاد شده است[15] به گونه‌ای که مستعد و آماده برای دریافت و نقش بستن علوم الهی و امور غیبی و صور کلی و جزئی به صورت دفعی و یک به اره برای ایشان فراهم شده است». (ملاصالح مازندرانی، 1421، ج 12، ص152)

https://www.farsnews.com/news/13951109002115/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%B5-%D9%85%D8%A8%D8%AF%D8%A3-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9-

پاسخ

بحث "دفعی یا تدریجی بودن" در این کتاب http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D9%88_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)

پاسخ

عظمت یک موجود به میزان کمال اوست ؛ چه آن کمال از راه اکتساب باشد و چه از جانب خدا داده شود. هر کمالی از جانب خدا داده می شود ، لکن برخی کمالات را دفعی می دهد و برخی را تدریجی و در پی اعمال ما. هر اکتسابی نیز اعطایی و موهبتی است. امّا اگر گفته شود که عظمت و بزرگی هر موجودی فقط به کمالات اکتسابی اوست ،مي گوییم: آیا خداوند متعال که عظیم بالذّات می باشد ، کسب کمالات کرده؟ آیا حضرت جبرئیل (ع) که صاحب آن شأن و جلالت فوق تصوّر ماست ، کسب کمال نموده؟ آیا حضرت عیسی (ع) که در لحظه اوّل تولّدش اعلام نبوّت کرد ، کسب کمالات کرده بود؟ آن بزرگوار فرمود:« إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتانِيَ الْكِتابَ وَ جَعَلَني‏ نَبِيًّا؛ بنده خدايم؛ او كتاب(آسمانى) به من داده ؛ مرا پيامبر قرار داده است»(1) کمال حقیقی عین عظمت و فضیلت است، از هر راه که می خواهد حاصل شود. عالم ، برتر از جاهل است ، چه آن علم را کسب کرده باشد و چه از طریق وحی دریافت کند. صاحب علم لدنی نیز برتر از عالم به علوم کسبی است. چون علم لدنی ، علم مفهومی نیست ، بلکه عین وجود خود شخص می باشد. در علم لدنی ، نادرستی راه ندارد ؛ در حالی که علم مفهومی ممکن است نادرست و خلاف واقع باشد ؛ در این صورت ، جهل مرکّب خواهد بود، نه علم. اینکه برخی خیال نموده اند هر کمالی که اکتسابی نیست ، ارزش نمی باشد و موجب فضیلت نمی شود ، پنداری است باطل و بی منطق. اگر چنین باشد ، نمی توان گفت عاقل بر دیوانه رجحان وجودی دارد یا انسان بر حیوان فضیلت دارد یا حیوان از گیاه و جماد برتر است. در حالی که عقل آدمی بداهتاً برتری ها را ادراک می کند و برای برتری های موهبتی ارزش قائل است و آن را مدح می کند. http://www.pasokhgoo.ir/node/29483

پاسخ

بحث ایشان دارای علم دفعی هستند و قایل محدودیتی قابل پاسخ اند در این پایان نامه http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%BA%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D8%A6%D9%85%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)

پاسخ

این مجموعه: http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%A7_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%BA%DB%8C%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85_%D8%A8%D9%87_%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%81%D8%B9%DB%8C_%DB%8C%D8%A7_%D8%AA%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AC%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF%D8%9F_(%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4) و http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%A7_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85_%D8%A8%D9%87_%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%81%D8%B9%DB%8C_%DB%8C%D8%A7_%D8%AA%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AC%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF%D8%9F_(%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4)

پاسخ

روایات الف باب مشتمل بر نکات متعددی است مانند: از این روایات روشن می شود، تعلیم به صورت دفعی بوده و پیامبر(صلی الله علیه و آله) همۀ علوم را به علی(علیه السلام) به خاطر وراثت آموزش داده است. ایشان در بیماری پایان عمرشان، علی(علیه السلام) را فراخواند و در مدت کوتاه هزار حدیث و یا هزار باب و در از دانش را به آن بزرگوار آموخت که هر کدام از آن‌ها خود هزار در را می‌گشاید:[۲۰] «يَفْتَحُ كُلُّ حَدِيثٍ أَلْفَ بَاب»[۲۱] http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81_%D8%A8%D8%A7%D8%A8