امامت‌پدیا:درباره

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Wasity (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۹ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۰۱ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

آیت‌الله محسن اراکی (مؤسس)

دانشنامهٔ مجازی امامت و ولایت، نخستین دانشنامهٔ جامع و مستند برای استفاده عموم مردم که به تبیین، توضیح و تفسیر تمامی مدخل‏‌ها و اصطلاحات مرتبط با مقولهٔ امامت و ولایت و همهٔ مباحث مربوط به سیره معصومان، رخدادهای تاریخی، نویسندگان و شخصیت‏‌های اسلامی، منابع علمی و فرهنگی، دستاوردهای هنری و دیگر موضوعات وابسته به این رشته می‌پردازد.

این دانشنامه، در مراحل اولیهٔ خود - با توکل بر خدای تبارک و تعالى و تلاش‌های مستمر عده‌ای از پژوهشکران حوزهٔ علمیهٔ قم - آغاز گردید و پایه‌گذاری شورای علمی و پژوهشی متشکل از برخی استادان برجستهٔ حوزهٔ علمیه در حال شکل‌گیری است.

این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت است و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی سامان می‌یابد.

ضرورت بحث امامت و ولایت

امامت و ولایت از جمله مباحث علمی و از اصول عقاید مسلمانان است و تمام فرقه‌‏های اسلامی، با برداشت‏‌های کم و بیش متفاوت، اصل این مسئله را قبول دارند. ساختار نظام فکری و اندیشهٔ اسلامیِ مبتنی بر اصل ولایت ائمهٔ معصومین - که شعبه‏‌ای از ولایت الهی شمرده می‌شود - عرصه‏‌ای است سرشار از مباحث و نکته‏‌های کلامی (اعتقادی)، فقهی، حقوقی، اخلاقی و... . واکاوی و بازشناسی این مقولهٔ مهم، از وظایف پژوهشگران مسلمان - اعم از شیعه و سنی - است، تا برای پرسش‏‌های هر عصر، پاسخ‏‌هایی مناسب بیان گردد.

با توجه به ظرفیت عظیم این اصل بنیادین معرفتی و کاربردی و نیز فراز و نشیب‏‌های حیات اعتقادی، سیاسی و اجتماعی امت اسلامی، تلاش‏‌های تحقیقی و پژوهشی فراوانی که در این حوزه صورت‏ گرفته، کافی نبوده و همچنان این عرصه نیازمند انجام فعالیت‏‌های شایسته و بایسته است. از این‌ رو مدت‏‌هاست که ضرورت تدوین دانشنامه‏‌ای مجازی در موضوع «امامت» و «ولایت» احساس می‏‌شود؛ دانشنامه‏‌ای که تبیین‏‌کنندهٔ تمامی مباحث مرتبط با این مقوله بوده و منبعی جامع، مستند، بروز و دردسترس باشد.

پژوهش و مطالعهٔ علمی و مستند، بازشناسی، بازگویی و بیان ابعاد دامنه‏‌دار مباحث مرتبط با امامت و ولایت، ضرورتی روشن و انکارناپذیر است و برای اهل نظر، به ویژه با در نظر گرفتن شرایط معاصر جهان اسلام، نیازی به استدلال ندارد.

بی‌‏گمان، کشف حقایق و درک عظمت آثار وجودی امام، نیازمند تحقیقات عمیق، دقیق، فراگیر، همراه با همت بلند و تلاش مستمر و غور در منابع گوناگون معارف اسلام است که تنها پس از گذراندن این مراحل می‏‌توان برای عموم مردم، نکته‏‌های ناب و مباحث درخور استفاده گزینش کرد و در اختیار همگان گذاشت.

متولیان امر اشاعهٔ دانش و فرهنگ اسلامی در جامعه تردیدی ندارند، با وجود هزاران کتاب و نشریهٔ کوچک و بزرگ، قدیم و جدید، هنوز قاطبهٔ جامعهٔ مسلمین - اعم از نخبگان و شهروندان عادی - از امامت‏‌شناسی و ولایت‏‌شناسی لازم برخوردار نبوده و غبارهای بسیاری از چهرهٔ مطالب علمی و معرفتی زدوده نشده ‏است؛ به همین دلیل، اختلاف افکنی‏‌ها بین مسلمین رواج فزون‏‌تری به خود گرفته است.

ضرورت دانشنامه‌‏نویسی در حوزهٔ امامت و ولایت

عصر حاضر، زمانۀ اطلاعات فشرده، پرهیز از زیاده‏‌گویى، صرف حداقل وقت و بهره‏‌گیرى حداکثری از آن و لاجرم استفاده از زبان ساده، فصیح و نیز کلمات و عبارات کوتاه و گویاست. در این دوره، در حوزه‌هاى علوم و فنون، مقالهٔ تخصصى جایگاه سابق کتاب را گرفته است و نشریات تخصصى، اکنون وظیفه‌اى جز انتقال اطلاعات ندارند. بی گمان، در حوزهٔ امامت و ولايت آثار و پژوهش‌های فراوانی با حجم‌ها و سطوح مخاطبان متفاوت در طول تاریخ نگاشته و منتشر شده است؛ که این انبوه اطلاعات پراکنده با علایق و سلایق گوناگون نیازمند مطالعه و بازآفرینی است.

اگر این رسالت به صورت صحیحی انجام نشود، اطلاعات، ارزش کاربردی نخواهند داشت‌ و اطلاع‌رسانی در خدمت دانش‌ نخواهد‌ بود؛ چرا که‌ دانش‌ در‌ واقع ترکیبی سازمان‌یافته از اطلاعات‌ است.‌ اطلاعات غیرمنظم نمی‌تواند در معرفت و یا ساخت ذهنی افراد تأثیر‌ بگذارد‌ و در آن تحول و کمالی‌ به وجود آورد.

هر جویندهٔ اطلاعات خاص، با مرور چند واژۀ مربوط به آن رشته که کنار هم قرار گرفته یا به گونه‌اى با هم ترکیب شده‌اند، بى‌درنگ در مى‌یابد که بحث اصلى بر سر چیست و در کجا می‌تواند گمشدهٔ خویش را بیابد. این کلیدواژه‌ها که مى‌توان آنها را به صورت‌هاى گوناگون تنظیم و ارائه کرد، فشرده‌ترین صورت چکیده‌هاى خلاصه‌شده است که در مواردى جاى کتاب را گرفته و حامل حداکثر اطلاعات با حداقل ضایعات محسوب می‌شود.

ضرورت مجازی‌بودن دانشنامه

امروزه جهان علم، با سرعت شگفت‌آورى رو به گسترش است. هر ساله قریب به دو میلیون مقالهٔ علمى و فنى نوشته و در بیش از ۱۷۰ هزار مجلهٔ معتبر چاپ می‌شود. با توجه به نقش اطلاعات علمى در پیشرفت دانش و فناورى و رشد و توسعه یک جامعه، اهمیت دستیابى پژوهشگران، متخصصان، مؤلفین، مدرسین و دانشجویان به اطلاعات روزآمد بیشتر می‌شود و این امر به ویژه در حوزهٔ امامت و ولایت، نمود بیشتری می‌یابد. در این راستا، با ظهور رسانه های الکترونیکى پیشرفته در گردآورى و توزیع اطلاعات، کتابخانه ها و سایر مراکز مرجع‌نگاری، منابع اطلاعاتی خود را در رایانه‌ها ذخیره کرده و آن را در دسترس مراجعان می‌گذارند. علاوه بر آن، با اتصال به شبکه‌هایی مانند اینترنت به ارائهٔ خدمات وسیع‌تر می‌پردازند. بنابراین جویندگان اطلاعات با ارتقای سواد اطلاعاتی خود می‌توانند در هر زمان و مکان، از این اطلاعات استفاده نمایند. وجود منبعی جامع در فضای مجازی، جهت تعالی سطح دانش متخصصان، دانشجویان و علاقه‌مندان به حوزهٔ امامت و ولایت به نحوی که آنان را از رجوع به کتب منتشره و سایت‌های اینترنتی متفرقه و نیز جستجوی طولانی در اینترنت بی نیاز سازد، ضروری به نظر می‌رسد.

مزایای دانشنامه‌های الکترونیکی

  1. دسترسی از راه دور؛
  2. پشتیبانی با امکانات چندرسانه‌ای؛
  3. امکان جستجو؛
  4. دسترسی همزمان کاربران متعدد به نسخه‌ای واحد؛
  5. دسته‌بندی مطالب برای مخاطبان؛
  6. به‌هنگام‌سازی سریع؛
  7. هزینهٔ کم؛
  8. پیوندپذیری مطالب؛
  9. نیاز کمتر به کارکنان.

اهداف این دانشنامه

هدف بنیادین این دانشنامه ارائه جستارهای علمی فرهنگی و آموزشی در موضوعات مرتبط با امامت و ولایت با کیفیت مناسب است با این امید که اهداف زیر نیز محقق شوند:

  1. تبیین مستند و پویا از معارف اسلامی مرتبط با اصل اعتقادی امامت براساس آموزه‌های قرآن، عترت و اندیشه‌های بلند بزرگان علوم اسلامی با بیان ساده، متقن برای معرفی و ارتقای فرهنگ و باورهای دینی جامعه.
  2. نگاه ژرف و تخصصى به همه موضوعات امامت و ولایت با حفظ روان بودن متن؛
  3. باز‌آرایی انبوه اطلاعات عرضه شده در موضوع امامت با رویکرد توجه به نیازهای معاصر؛
  4. انعکاس برجسته‌ترین دیدگاه‌هاى علمى در هر موضوع و نقد و بررسى آنها با رعایت انصاف و اصل بى‌طرفى علمی؛
  5. توسعه و تحکیم آموزه‌های اسلامی موجود در کتابخانه‌ها در برنامه ای مدون طی مراحل تعریف شده؛
  6. عنایت و اهتمام به جدیدترین دستاوردهاى علمى در هر موضوع مورد بحث این دانشنامه؛
  7. پاسخ‌گویی روشمند، علمی و مناسب به شبهات و پرسشهای مطرح در عرصه ملی و بین‌المللی در زمینه امامت.