شعبة بن عمرو
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
شعبة بن عمرو از یهود مدینه[۱] و شاعر بود.[۲] در منابع از شعبه با نام‌هایی دیگر چون سعید بن عمرو،[۳] سعیه،[۴] سعیة بن عمرو[۵] و شعبه [۶] یاد شده است که احتمال تصحیف سعیه به شعبه و عمر به عمرو وجود دارد. جواد علی به تصحیف اشاره دارد و شعبه را تصحیف سعیه می‌داند و آن را از نام‌های یهود برمی‌شمرد.[۷]برخی منابع تفسیری شعبه را از یهودیانی دانسته‌اند که توفیق پیروی اسلام را یافتند.[۸] در منابع، زمان مسلمان شدن شعبه مشخص نشده است.
مفسران، در تفسیر برخی آیات از شعبة بن عمرو نام برده‌اند که می‌توان آنها را به دو دسته قسمت کرد [۹]:
آیات ناظر به دشمنی شعبه
آیات ناظر به اسلام آوردن شعبه
به نقل ضحاک، آیه ﴿وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ﴾[۱۰] در باره گروهی از یهودیان، مانند شعبة بن عمرو (سعیة بن عمرو)،[۱۱] عبدالله بن سلام و برخی دیگر نازل شده که به پیامبر(ص) ایمان آوردند[۱۲] در مقابل، قتاده و عکرمه نزول این آیه را در باره یاران پیامبر(ص)دانسته‌اند.[۱۳] بر پایه نقل برخی مفسران، شعبة بن عمرو [۱۴] (سعید بن عمرو)[۱۵] و شماری دیگر از یهودیان مسلمان شده نزد رسول خدا(ص)آمدند و از آن حضرت خواستند همچنان بر اساس تورات عمل کنند و روزهای شنبه را گرامی بدارند. در پاسخ آنان آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ﴾[۱۶] فرود آمد و آنان را به تسلیم محض در برابر خدا فراخواند و از وسوسه‌های شیطان برحذر داشت.[۱۷] شأن نزول دیگری نیز درباره آیه وجود دارد[۱۸].[۱۹]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مجمع البیان، ج۳، ص۲۹۹.
- ↑ روض الجنان، ج ۴، ص ۴۰۰؛ اعراب القرآن، ج ۱، ص ۵۴۴.
- ↑ تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸.
- ↑ مفحمات الاقران، ص۲۵.
- ↑ تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶.
- ↑ تفسیر منسوب به امام عسکری، ج۱، ص۹۲.
- ↑ المفصل، ج۱۲، ص۱۴۶، ۱۵۶.
- ↑ تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸؛ مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۴.
- ↑ ضیایی و سامانی، مقاله «شاس بن عدی»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۶.
- ↑ «و یهودیان و مسیحیان هرگز از تو خشنود نخواهند شد تا آنکه از آیین آنها پیروی کنی. بگو تنها رهنمود خداوند، رهنمود است و اگر تو پس از دانشی که بدان دست یافته‌ای از خواسته‌های آنان پیروی کنی از سوی خداوند هیچ یار و یاوری نخواهی داشت» سوره بقره، آیه ۱۲۰.
- ↑ تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶.
- ↑ تاج التراجم، ج۱، ص۱۵۰.
- ↑ تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶؛ مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۴؛ العجاب، ص۳۷۳.
- ↑ التکمیل و الاتمام، ص ۶۰.
- ↑ تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸.
- ↑ «ای مؤمنان! همگی به فرمانبرداری (خداوند) درآیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۰۸.
- ↑ جامع البیان، ج۲، ص۴۴۲؛ التکمیل و الاتمام، ص۶۰؛ الدر المنثور، ج۱، ص۲۴۱.
- ↑ کشف الاسرار، ج۱، ص۵۵۵؛ مبهمات القرآن، ج۲، ص ۲۰۹؛ العجاب، ص۳۳۸ - ۳۳۹.
- ↑ ضیایی و سامانی، مقاله «شاس بن عدی»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۶.