قیام سید حسنی

خروج و قیام فردی به نام حسنی، یکی از نشانه‌های مشهور دربارۀ ظهور به شمار می‌رود؛ امّا احادیثی که دربارۀ آن وجود دارد، از نظر سند یا منبع، اشکال دارند و تنها روایت صحیح آن در روضۀ کافی است که آن هم از نظر محتوا قابل قبول نیست. در این حدیث، از امام صادق(ع) دربارۀ فَرَج سؤال شد و ایشان فرمود: وقتی فرزندان عبّاس با هم اختلاف کنند و سلطنت آنان سست شود، شامی و یمانی ظهور می‌کنند و حسنی به حرکت در‌می‌آید و صاحب الأمر از مدینه به مکّه می‌آید... و از خداوند اجازۀ ظهور می‌طلبد. آن گاه برخی از موالی او این خبر را برای حسنی می‌برند و او بر خروج، پیش‌دستی می‌کند؛ امّا اهل مکّه، او را می‌کُشند و سرش را برای شامی می‌فرستند. در این زمان، صاحب الأمر آشکار می‌شود و مردم با او بیعت می‌کنند . اگر چه ممکن است که از نظر سند، بر این حدیث، اشکالی وارد نباشد، ولی در آن از اختلاف بنی عبّاس سخن گفته شده که مجموع حدیث را با مشکل رو به رو می‌کند و عبارت هم به گونه‌ای نیست که بتوان گفت مقصود امام، فاصله‌ای طولانی بین اختلاف بنی عبّاس و ظهور حسنی است. از طرفی، تصوّر برگشت حکومت عبّاسیان یا تشکیل حکومتی به نام آنان در آخر الزمان بر هیچ دلیل و قرینۀ درستی استوار نیست. اشکال دوم، ابهاماتی است که در این حدیث به چشم می‌خورد. این که مهدی پس از آمدن از مدینه به مکّه، تازه اجازۀ ظهور بخواهد و این که حسنی در برابر مهدی برای قیام، پیش‌دستی کند، مطالبی قابل تأمّل است. کشته شدن حسنی به دست اهل مکّه و فرستادن سر او برای شامی هم مطلبی است که در احادیث دیگر وجود ندارد. ضمن این که به نظر می‌رسد که فرستادن سر مقتول، مربوط به تاریخ صدر اسلام است، نه آخر الزمان که ارتباط به گونۀ دیگری تصویر شده است. احادیث دیگری نیز دربارۀ سیّد حسنی و قیام او وجود دارند که آنها نیز معمولاً با اشکالات محتوایی مواجه‌اند. این پیشینه دربارۀ احادیث مربوط به حسنی و مهم‌تر از این، ضعف منبع و سند و متن این احادیث، چنین نتیجه می‌دهد که قیام حسنی قبل از ظهور، چیزی نیست که بتوان به شیؤۀ علمی، آن را اثبات کرد. بنابراین، شاید بتوان گفت که مقصود از سیّد حسنی –در تنها روایت معتبری که بدان اشاره شده-، همان نفْس زکیّه است..

مباحث مرتبط

1. بحران معنویت؛
2. وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار؛
3. ظهور دجال؛
4. وقوع مصائب؛
5. خروج سفیانی؛
6. ظهور منجی بزرگ بشر؛
7. نزول عیسی (ع)؛
8. خروج جنبنده‌ای از زمین؛
9. هجوم یأجوج و مأجوج؛
10. رجعت؛
11. صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان.

جستارهای وابسته

• امام مهدی (ع)
• موعودباوری
• فارقلیط
• پارکلیت
• ماشیح
• سوشیانس
• سوشینت
• هوشیدر
• هوشیدرماه
• میتریا
• آرماگدون
• ظهور امام مهدی (ع)
• نشانه‌های ظهور
• خروج منبعث سوم
• جیش الغضب
• حکومت امام زمان (ع)
• فتنه‌های شیطان در زمان ظهور امام مهدی (ع)
• بی ارزش شدن خون مردم
• تدریجی بودن نشانه‌های ظهور امام مهدی (ع)
• گسسته شدن پیوند خویشاوندی
• شکسته شدن حرمت انسان
• جدا شدن مردم بر اثر بلا و گرفتاری
• رویارویی امام مهدی (ع) با جاهلان
• ترس و اضطراب همگانی
• سختی پیش از ظهور امام مهدی (ع)

منابع

• [دانش‌نامه امام مهدی ج۷]