شر در فقه سیاسی
مقدمه
خیر: چیزی که در او نفع و اثر نیک و صلاح باشد و شرّ: چیزی که بر آن ضرر و اثر بد و سوء و فساد مترتب باشد[۲].
وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ
[۳].
شرّ بر خلاف خیر، ذاتی و تکوینی نیست و به عمل و نیت خارج از ذات تعلق می‌گیرد و عارضی است؛ لذا غالباً در قرآن کریم شرّ صفت اعمال و نیّات انسانی است: وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ[۴].[۵].
در قرآن کریم سِجِّينٍ کتاب جامع برای هر شرّی است و اعمال فجره یعنی شیاطین، فاسقین و کفار در آن ثبت است كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ [۶].[۷] و مقابل آن عِلِّيِّينَ کتاب جامع برای خیرات است: كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ[۸]
برخی سِجِّينٍ را قضا و حکم الهی در مورد اعمال فجّار می‌دانند که قضای محتوم الهی است و جزای فجار بر اساس آن شکل می‌گیرد[۹].
شرّ جامع همه ضد ارزش‌ها در فرهنگ قرآنی است؛ در مقابل "خیر" که جامع همه نیکی‌ها و ارزش‌های جامعه قرآنی است.[۱۰]
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۱۶.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.
- ↑ «و هر کس همسنگ ذره‌ای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۸.
- ↑ «و از بدی تاریکی شباهنگامی که فرا رسد و از بدی زنان افسونگر دمنده در گره‌ها و از بدی رشک‌آورنده هنگامی که به رشک خیزد» سوره فلق، آیه ۳-۵.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.
- ↑ «نه چنین است، کارنامه بدکاران در «سجّین» است، و تو چه دانی که «سجّین» چیست؟ کارنامه‌ای است نگاشته» سوره مطففین، آیه ۷-۹.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۳۰، ص۱۱۹.
- ↑ «نه چنین است؛ کارنامه نیکان در «علّیین» است و تو چه دانی که «علّیین» چیست؟ کارنامه‌ای است نگاشته، که مقرّبان (درگاه خداوند) در آن می‌نگرند» سوره مطففین، آیه ۱۸-۲۱.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۲۳۲.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۶۱-۳۶۲.