ثعلبة بن ودیعه انصاری
مقدمه
برخی وی را از زمره مسلمانانی دانسته‌اند که بدون عذر در غزوه تبوک شرکت نکردند.[۱] آورده‌اند که او پس از آگاهی از نزول آیات در مذمّت مخالفان، از کار خود پشیمان شد و به همراه چند تن خود را به ستون‌های مسجدالنبی بستند و عهد کردند تا پذیرش توبه خویش از جانب خدا به همان حال بمانند.[۲] گویند: پیامبر(ص) پس از بازگشت از تبوک و اطلاع از اقدام آنها، از پذیرش توبه ایشان سر باز زد؛ امّا با نزول آیه ﴿وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾[۳]، پیامبر(ص) به مسجد رفت و قبولی توبه ثعلبه و همراهانش را به آنها مژده داد [۴] و بند از دست و پای آنها برگرفت.
پس از آن ثعلبه و همفکرانش اموال خود را به پیامبر(ص) بخشیدند تا در راه خدا صدقه دهد و گفتند: این همان اموالی است که مانع شرکت ما در جنگ شد؛ امّا آن حضرت ابتدا نپذیرفت و فرمود: در این باره دستوری ندارم. در این هنگام آیه ﴿خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ﴾[۵]، ﴿أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ﴾[۶] نازل شد و در پی آن پیامبر(ص) یک سوم اموال ایشان را پذیرفت و بقیّه را به آنها باز گرداند.[۷] از فرجام وی اطلاعی در دست نیست.[۸]
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ معرفة الصحابه، ج ۱، ص ۲؛ تجرید اسماء الصحابه، ج ۱، ص ۶۹.
- ↑ اسدالغابه، ج ۱، ص ۲۴۵؛ الاصابه، ج ۱، ص ۵۲۳؛ الدرالمنثور، ج ۴، ص ۲۷۸.
- ↑ «و دیگرانی هستند که به گناه خویش اعتراف دارند؛ کردار پسندیده‌ای را با کار ناپسندی دیگر آمیخته‌اند باشد که خداوند از آنان در گذرد که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۱۰۲.
- ↑ تفسیر ابو حمزه ثمالی، ص ۱۹۲؛ مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۰۱؛ معرفة الصحابه، ج ۱، ص ۲.
- ↑ «از دارایی‌های آنان زکاتی بردار که با آن آنها را پاک می‌داری و پاکیزه می‌گردانی و برای آنها (به نیکی) دعا کن که دعای تو (مایه) آرامش آنان است و خداوند شنوایی داناست» سوره توبه، آیه ۱۰۳.
- ↑ «آیا ندانسته‌اند: خداوند است که از بندگانش توبه را می‌پذیرد و زکات‌ها را دریافت می‌دارد و خداوند است که توبه‌پذیر بخشاینده است؟!» سوره توبه، آیه ۱۰۴.
- ↑ مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۰۱.
- ↑ سادات، سید احمد، مقاله «ثعلبة بن ودیعه انصاری»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۹.