اغر بن یسار مزنی
مقدمه
وی از تیره مُزَینه از قبیله مضر از معد بن عدنان بود[۱]. البته در مزنی یا جهنی بودن او اختلاف است. برخی منابع منکر مزنی بودن وی شده او را از تیره جهینه دانسته‌اند[۲] و جهینه از قضاعه است[۳]. اما ابن حجر[۴] آن را نپذیرفته و آن دو را یکی دانسته، گرچه مزنی بودن او را ترجیح داده است. صحابه‌نگاران براساس روایات نقل شده، از عناوین «اغر بن یسار مزنی»، «اغر غفاری»، «اغر جنهی» و «اغر» یاد کرده‌اند اما در اینکه آنان یکی یا چند نفرند به شدت اختلاف است. بیشتر منابع، «اغر مزنی» و «اغر جهنی» را همان «اغر بن یسار مزنی» می‌دانند[۵] و برای اغر غفاری مدخل جداگانه آورده‌اند[۶].
بنابراین به نظر می‌رسد می‌‌توان اغر مزنی و اغر جهنی را یک صحابی و اغر غفاری را صحابی دیگری دانست. در برخی منابع نام پدر اغر عبدالله آمده است[۷]. اغر از مهاجران[۸] و از اصحاب صفه شمرده شده[۹] و از او در شمار اصحابی که در کوفه سکونت گزیدند یاد شده است[۱۰]، اما او را بصری نیز می‌خوانند[۱۱].
درباره اغر آمده است که ابوبرده (پسر ابوموسی اشعری) گوید: من بر یکی از مهاجرین وارد شدم که تواضعش مرا به شگفتی واداشت[۱۲]. بنا بر نقلی، اغر از مردی از بنو عمرو بن عوف خرمایی طلب داشت و چون کارشان به اختلاف کشید اغر برای شکایت خدمت رسول خدا(ص) آمد و آن حضرت ابو بکر را برای گرفتن حقش همراه او فرستاد و آنان قرار ملاقات را در مسجد گذاشتند. چون آنان در مسجد بودند هر کس بر آنان می‌گذشت به آنان سلام می‌کرد. ابوبکر به اغر گفت مردم از سبقت در سلام اجر می‌برند پس نباید کسی در سلام کردن بر تو پیش افتد[۱۳]. در برخی از منابع[۱۴] این خبر مربوط به بحث معامله «سلم» قلمداد شده است و به نظر می‌رسد دو ماجرا بوده است در حالی که چنین نیست. چون در عربی «سلام» را به شکل «سلم» هم می‌نویسند. از یک خبر دو برداشت شده است و بعید است درباره یک داستان دو موضوع مطرح باشد. اغر یکی از راویان روایتی است که از هفتاد بار یا صد بار توبه رسول خدا(ص) در هر روز حکایت می‌کند[۱۵].
دو روایت دیگر یکی درباره قضای نماز وتر و دیگری در مورد خواندن سوره روم توسط رسول خدا(ص) در نماز صبح از کسانی به نام «اغر» وارد شده است که چون هر سه روایت - سه روایت مختلف - از سه راوی به نام «اغر» شهرت دارد، تشخیص این سه و نیز شناخت راویان آنها به غایت دشوار می‌نماید[۱۶].
از آنجا که اغر مزنی دارای سه حدیث است[۱۷] نیز می‌‌توان فهمید که بین نام‌های یاد شده خلط آشکاری صورت گرفته است. چون در مجموع، سه روایت از اصحابی با نام «أغر» نقل شده است که نمی‌توان هر سه حدیث را به یکی نسبت داد مگر آنکه مصداق این نام‌ها یکی باشند که احتمال دارد. البته ابن اثیر[۱۸]، تصریح کرده است که اگرچه ابونعیم هر سه اغر را یکی می‌داند اما به سبب تفاوت در نسبت و روایت و راوی آنان یکی نیستند. به هر حال برخی منابع همان خبر اغر مزنی که مربوط به قرائت سوره روم بود را از اغر غفاری هم نقل کرده‌اند که تشخیص آن دشوار است. از این رو و به سبب آنکه از اغر غفاری اطلاعی بیش از همین روایت در دست نیست و احتمال یکی بودن او با اغر مزنی وجود دارد ما نیز در اینجا آن دو را یکی قلمداد می‌کنیم.[۱۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن حزم، جمهره، ص۴۸۰.
- ↑ ابن قانع، ج۱، ص۵۰؛ نیز ر.ک: ابن حجر، تهذیب، ج۱، ص۳۱۸.
- ↑ ابن حزم، جمهره، ص۴۴۴ و ۴۸۶.
- ↑ تهذیب، ج۱، ص۳۱۸.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۲۸؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۳۲ و ۳۳۳؛ صفدی، ج۹، ص۲۹۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۴۹.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۲۸؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۹۲؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۵۹.
- ↑ ابن حجر، تقریب، ج۱، ص۸۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۴۹.
- ↑ ابونعیم، حلیة الأولیاء، ج۱، ص۳۴۹.
- ↑ خلیفة بن خیاط، ص۲۱۸؛ ابن حبان، ج۳، ص۱۵.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۰۸.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۲۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۴۸.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۲۶.
- ↑ ر.ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۴۸.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۱۹؛ بخاری، ج۲، ص۴۳؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ برای اطلاع از اختلاف در نام راویان و انتساب این روایات به اغر با نسبت‌های متفاوت، ر.ک: ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۹۲؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۳۲ و ۳۳۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۶۰ و ۲۶۱؛ مزی، ج۲، ص۳۰۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۴۹.
- ↑ ر.ک: ابن حزم، اسماء الصحابه، ص۲۵۸؛ ابن جوزی، ص۳۷۴.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۶۱.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «اغر بن یسار مزنی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۱۱.