ابوالدنیا
مقدمه
به نقل ابن حجر[۱]، مُطَیَّن، ابوجعفر محمد بن عبدالله بن سلیمان محضرمی، در کتاب خود الصحابه، ابوالدنیا را به استناد روایت غسل جمعه، صحابی دانسته است. این روایت به دو گونه از ابوالدنیا نقل شده است که در پذیرش یکی از آن دو اختلاف است. عطاء بن سائب از ابوالدنیا نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمود:« مِنْ آتَى الْجُمُعَةِ فلیغتسل »؛ هشام بن عمار - از راویان دمشق - نیز با توجه به این روایت صحابی بودن ابوالدنیا را تأیید کرده و بغوی نیز این مطلب را از هشام بن عمار - راوی کثیر الروایه، امام جماعت مسجد جامع دمشق - نقل کرده است. ابن منده، متن روایت نقل شده از ابوالدنیا را «غُسْلُ اَلْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ »؛ دانسته[۲]، ولی ابونعیم روایت پیشین را خطا، و روایت دوم را صحیح برشمرده است[۳]. سخن ابونعیم در حالی است که حدیث « مِنْ آتَى الْجُمُعَةِ فلیغتسل »؛ از طریق بریده[۴] عایشه[۵] عبدالله بن زبیر[۶] عبدالله بن عمر[۷] انس بن مالک[۸] و ابوهریره[۹] از رسول خدا(ص) نقل شده است. دارقطنی[۱۰] و برخی دیگر گفته‌اند: ابوالدنیا شناخته شده نیست و روایت یاد شده را محمد بن بکر برسانی از طریق عمر بن عطا از ابوالدرداء نقل کرده و به احتمال نزدیک به یقین، ابوالدرداء به ابوالدنیا تصحیف شده است[۱۱]. دولابی[۱۲] نیز به هشام بن عمار که روایت غسل جمعه را از ابوالدنیا نقل کرده، نسبت خطا داده است؛ چنان که ذهبی[۱۳] هم نقل آن را از طریق ابو الدنیا خطا و صحیح آن را از ابوالدرداء دانسته است. در احادیث اهل حمص نیز حدیث یاد شده از طریق ابوالدرداء نقل شده است[۱۴]. از ابوحاتم رازی پرسیدند: آیا از ابوالدنیا حدیثی را که از رسول خدا(ص) نقل کرده باشد، سراغ داری؟ گفت: نه از ابو الدنیا و نه از ابوالآخره چنین حدیثی را سراغ ندارم[۱۵]. نتیجه اینکه روایت، از ابوالدرداء است که به ابوالدنیا تصحیف شده است.[۱۶]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۰۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۹۵؛ ابن حجر، ج۸، ص۳۹۰.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۸۳؛ ابن حجر، ج۷، ص۱۰۳.
- ↑ هیثمی، ج۲، ص۱۷۳.
- ↑ هیثمی، ج۲، ص۱۷۳؛ مبارکفوری، ج۲، ص۵۰۷.
- ↑ هیثمی، ج۲، ص۱۷۳.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۲، ص۳؛ نسائی، ج۱، ص۵۲۱؛ ابن حبان، ج۴، ص۲۶.
- ↑ خطیب بغدادی، ج۲، ص۳۹۳.
- ↑ ابن ماکولا، ج۷، ص۴۰۷.
- ↑ دارقطنی، ج۶، ص۲۰۸.
- ↑ ابن عدی، ج۵، ص۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۱۰۳.
- ↑ دولابی، ج۱، ص۴۹.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۶۳.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۰۳.
- ↑ ابن عدی، ج۵، ص۷.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «ابوالدنیا»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۷۹.