احتضار
مقدمه
واژه «احتضار»، مصدر ثلاثی مزید از باب افتعال و از ریشه «ح ض ر» و از نظر لغوی به‌معنای غایب نبودن [۱] و در اصطلاح، به‌معنای جان کندن [۲] و حضور مرگ است [۳] و مراد از حضور مرگ (انتقال از دنیا به آخرت) حضور اسباب و مقدمات آن می‌باشد؛[۴] به‌گونه‌ای که شخص، چیزهای غیر مادّی مانند فرشته مرگ را ببیند و از زندگی دنیایی ناامید شده، به مرگ خویش اطمینان یابد. [۵] عرب حاضر شدن سبب مرگ را کنایه از مسبّب می‌داند. [۶] به شخص در حال احتضار، «محتضَر» و «محضور» گفته می‌شود. [۷] ناگفته نماند که اصطلاح احتضار، مربوط به مرگ تدریجی بوده، درباره مرگ دفعی، به‌کار نمی‌رود؛ البتّه دفعی بودن مرگ، دلیل خوب یا بد بودن شخص نیست. طبق حدیثی، مرگ دفعی تخفیف و راحتی برای مؤمن، و گرفتاری و غضب برای کافر است؛[۸] زیرا مؤمن با توبه، استغفار و وصیت، خود را آماده مرگ و در یک لحظه جانش را به خداوند تسلیم می‌کند؛ ولی کافر این آمادگی را ندارد. [۹]
احتضار در قرآن کریم
روی‌دادهای زمان احتضار
رسیدن جان به گلو
ناامیدی از شفای محتضر
یقین محتضر به جدایی
جمع شدن ساق‌ها
ظهور فرشتگان در زمان احتضار
شداید احتضار
احتضار پایان مهلت پذیرش توبه
درخواست تأخیر مرگ و بازگشت به دنیا
اعتراف ستم گران بر ضد خویشتن
اتصال احتضار به عذاب یا آسایش پس از مرگ
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ القاموس المحیط، ج۱، ص۵۳۴.
- ↑ جواهرالکلام، ج۴، ص۵؛ الدرالمنثور، ج۲، ص۴۶۰؛ المصباح، ص۱۴۰.
- ↑ القاموس‌المحیط، ج۱، ص۵۳۵؛ اقرب‌الموارد، ج۱، ص۶۶۷.
- ↑ مجمع‌البیان، ج۳، ص۳۷؛ الکاشف، ج۷، ص۳۳۴ـ۳۳۵؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۱۷۳.
- ↑ مجمع‌البیان، ج۳، ص۳۷.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۱۷۳.
- ↑ المصباح، ص۱۴۰؛ تاج العروس، ج۶، ص۲۹۱.
- ↑ من لا‌یحضره الفقیه، ج۱، ص۱۵۱.
- ↑ تفسیر موضوعی، ج۵، ص۲۱.