نبوت

نبوت گرفتن خبر از جانب خداوند برای هدایت مردم و اصلاح معاش و معاد آنان است.

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نبوت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

واژه‌شناسی لغوی

نبی یا از "نبأ" به معنای خبر است ^[۱] یا از "نَباوه" به معنای ارتفاع و شرافت. ^[۲] در صورت اول معنای نبی خبردهنده، خبر داده شده یا خبردار است و در صورت دوم به معنای رفیع و بلند مرتبه. ^[۳] بنابراین، نبی کسی است که خداوند به او خبر داده، یا کسی است که از جانب خداوند خبر می‌دهد ^[۴] و شریف‌تر و بلند مرتبه‌تر از سایر انسان‌هاست ^[۵].

نبوت در اصطلاح

بررسی تاریخ زندگی بشر نشان می‌دهد که همواره گروهی به نام پیامبران و رسولان اعلام کرده‌اند که از جانب خداوند متعال به سوی مردم آمده‌اند تا تعالیم و فرامین آسمانی را به ایشان ابلاغ نمایند. در واکنش به این دعوت‌ها، گروهی به آنان ایمان آورده و از آموزه‌ها و ارشادهای آنان بهره‌مند شده‌اند و عده‌ای نیز نسبت به این مسئله راه انکار را در پیش گرفته‌اند. از این رو مبحثی تحت عنوان نبوت در کنار سایر اصول اعتقادی شکل گرفته است.

نبوت در اصطلاح متکلمان: متکلمان امامیه، با استفاده از حسن و قبح ذاتی و عقلی و با کمک صفات الهی همچون عدل و حکمت و لطف الهی، به تعریف نبوت و ضرورت بعثت پیامبران پرداختند. مجموع این تعاریف دارای سع عنصر اصلی است: 1ـ نبی، از طرف خداوند است. 2ـ مأموریت به اصلاح امور مردم و هدایت‌گری آنان است. 3ـ برای اثبات خود از روش اعجاز کمک گرفته اند. ^[۶].
نبوت در اصطلاح فیلسوفان: فلاسفه معتقدند، وقتی تمام قوای حسی و خیالی و عقلی انسان رشد کرد، قابلیت ارتباط با ملائکه و امکان دریافت وحی و توانایی صدور معجزه را پیدا می‌کند. در واقع وحی الهی، فعل الهی و تفضلی است به پیامبران، از آن جهت که رشد هستی شناختی داشته و قابلیت دریافت آنرا داشته باشند ^[۷].
نبوت در اصطلاح عارفان: اصطلاحاتی در عرفان مطرح است که شناخت آنها در تبیین نبوت مؤثر است. نبوت، مقام ظهور خلافت و ولایت است و ولایت، مقام بطون ثبوت است. مقام نبوت، دو قسم تعریف و تشریع دارد. نبوت تعریف افزون بر تبلیغ احکام، تأدیب به اخلاق، تعلیم به حکمت و قیامِ به سیاست است، این قسم از نبوت را رسالت نیز می‌گویند.

اقسام نبوت

در یک تقسیم نبوت به: (۱): نبوت مطلق؛ (۲): نبوت مقید تقسیم می شود.
در تقسیمی دیگر نبوت به: (۱): نبوت عامه؛ (۲): نبوت خاصه تقسیم می شود.
در تقسیمی دیگر نبوت به: (۱): نبوت تشريعى كه در آن پیامبران از جانب خداوند شريعت خاصى را به بشر عرضه مى كنند؛ (۲): نبوت تبلیغی که در آن پيامبران وظيفه تبليغ و ترويج همان شريعتى را كه پيامبر تشريعى آورده است به عهده دارند تقسیم می شود.

ضرورت نبوت

به دلیل آنکه انسان ها به صورت معمولی به معارف فراعادی دسترسی ندارند لذا انسان هایی باید باشند تا این معارف را از خداوند دریافت کرده و به مردم برسانند، یعنی براساس حکمت الهی، باید رسولانی مبعوث شوند تا راه صحیح و کامل سعادت را در اختیار انسان قرار دهند. ^[۸]. برای این کار لازم است افرادی معصوم این مهم را برعهده بگیرند و در صورت لزوم، مجری احکام الهی باشد.^[۹].

از جمله ضرورت های نبوت موارد زیر را می توان نام برد:

ضرورت وحیانی؛
ضرورت کلامی؛
ضرورت فلسفی؛
ضرورت عرفانی.

اهداف نبوت (حکمت بعثت)

کارکردهای نبوت

شئون نبوت

مهم‌ترین شئون پیامبر عبارتند از:

مرجعیت دینی: شناخت باورها و امور اخلاقی و حقوقی، امری ضروری برای سعادت انسان است و پیامبر بهترین مرجع در این امور است لذا معنا ندارد با وجود پیامبر، معارف دینی را از دیگران بگیریم.
زعامت سیاسی "وضع و اجرا قوانین": وضع و اجرای قوانین اجتماعی متناسب با مبانی دینی، نقشی اساسی در سعادت انسان دارد. اولاً غیر پیامبر و معصوم از شناخت کمتری نسبت به قانون الهی و نحوه اجرای مطلوب آن برخوردار است و ثانیاً غیر پیامبر و معصوم به دلیل تأثیرپذیری از هوای نفس و شیطان، ممکن است مخالف شناخت حقیقی خویش عمل کند. پس حق ولایت سیاسی برای پیامبر معصوم است یا کسی که از او اجازه دارد ^[۱۰].

تکثر نبوت

منابع

جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع نبوت

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ کتاب العین، ج۸، ص۳۸۲؛ لسان العرب، ج۱، ص۱۶۲.
↑ لسان العرب، ج۱، ص۱۶۳ و ج۱۵، ص۳۰۲.
↑ الفروق اللغویة، ص۵۳، معانی الاخبار، ص۱۱۴.
↑ کتاب العین، ج۸، ص۳۸۲؛ لسان العرب، ج۱، ص۱۶۲ و ۱۶۳.
↑ مجمع البحرین، ج۱، ص۴۰۵؛ لسان العرب، ج۱۵، ص۰۲؛ تاج العروس، ج۲۰، ص۲۱۳.
↑ کلام نوین اسلامی، ص ۳۷-۳۹.
↑ کلام نوین اسلامی، ص ۴۰ و ۴۱.
↑ الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۲۴.
↑ الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۴۰ و ۱۴۱.
↑ الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۳۰ و ۱۳۱.

[1] کتاب العین، ج۸، ص۳۸۲؛ لسان العرب، ج۱، ص۱۶۲.

[2] لسان العرب، ج۱، ص۱۶۳ و ج۱۵، ص۳۰۲.

[3] الفروق اللغویة، ص۵۳، معانی الاخبار، ص۱۱۴.

[4] کتاب العین، ج۸، ص۳۸۲؛ لسان العرب، ج۱، ص۱۶۲ و ۱۶۳.

[5] مجمع البحرین، ج۱، ص۴۰۵؛ لسان العرب، ج۱۵، ص۰۲؛ تاج العروس، ج۲۰، ص۲۱۳.

[6] کلام نوین اسلامی، ص ۳۷-۳۹.

[7] کلام نوین اسلامی، ص ۴۰ و ۴۱.

[8] الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۲۴.

[9] الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۴۰ و ۱۴۱.

[10] الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۳۰ و ۱۳۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]