اضطراب خاطر

مقدمه

این صفت ناپسند اخلاقی، همچون بلائی بزرگ، دامن برخی انسان‌ها را می‌گیرد، آنان را همچون کشتی‌ای متلاطم که در معرض غرق شدن است، در اقیانوس جهان به چپ و راست می‌کشاند و لحظه‌ای آرامش را بر آنان روا نمی‌دارد؛ از این‌رو هر لحظه اندوهی وحشت‌زا بر آنان حکمفرما شده ثمره‌ای از درخت حیات خود جز از ضعف نفس و ضعف اعصاب و بی‌ارادگی نخواهند چید^[۱].
اینچنین کسان، چون نشاط خود را از دست داده در زندگی در پی برآوردن مقصودی نخواهند بود، در جامعه همچون عضوی زائد این سو و آن سو می‌شوند، تا سرانجام رخت از زندگی بریسته به دیار دیگر شوند.
در مقابل صفت اضطراب خاطر، اطمینان آن قرار دارد؛ همانگونه که اطمینان و آرامش خاطر نیز در سایه‌سار ایمان رشد خواهد کرد. توضیح آنکه آیه شریفه: وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ ^[۲]. بخوبی نشان می‌دهد که طمأنینه و آرامش قلب، در گرو ایمان و تقوی بوده؛ در نتیجه اضطراب خاطر نیز در گرو فسق و بدکرداری خواهد بود. آری! از این آیه نمی‌توان استفاده نمود که تنها علّت پدید آمدن اضطراب خاطر، فسق و یا کفر است؛ امّا دخالت این دو در آن ثمره شوم را، به‌راحتی می‌توان برداشت نمود^[۳].
آیه شریفه: وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ ^[۴]، نیز با استفاده از اسلوب تشبیه معقول به محسوس - که دریافتن آن برای اذهان آدمیان آسان‌تر می‌باشد- نشان می‌دهد که مشرک، مانند کسی که از آسمان فرو افتاده و بازیچه مرغان شده، و یا باد او را بی‌اختیار از این سو به آن سو می‌برد، در اضطراب خاطر بوده هیچ آرامشی نخواهد داشت^[۵].

منابع

مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۲

پانویس

↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۰.
↑ و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟ آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند؛ سوره انعام، آیه: ۸۱ - ۸۲.
↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۱.
↑ «و هر کس به خداوند شرک ورزد چنان است که از آسمان فرو افتد و پرندگان او را بربایند یا باد او را به جایی دور اندازد» سوره حج، آیه ۳۱.
↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۱.

[1] مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۰.

[2] و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟ آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند؛ سوره انعام، آیه: ۸۱ - ۸۲.

[3] مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۱.

[4] «و هر کس به خداوند شرک ورزد چنان است که از آسمان فرو افتد و پرندگان او را بربایند یا باد او را به جایی دور اندازد» سوره حج، آیه ۳۱.

[5] مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]