امام‌زاده در فقه اسلامی

مقدمه

«امام‌زاده» فرزند بدون واسطه یا با واسطه امام(ع).

زیارت قبر امام‌زادگانی که در مسیر ولایت و محبت اهل بیت(ع) بوده‌اند، از آن جهت که تعظیم شعائر دینی و گرامیداشت امامان(ع) به شمار می‌رود مستحب، و بی‌حرمتی، تحقیر و اهانت به آنان حرام است. زیارت برخی امام زادگان، مانند حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در ری و حضرت فاطمه معصومه(س) در قم مورد تأکید ویژه قرار گرفته است[۱].

ورود جنب، حائض و نفساء به حرم امام‌زاده، در صورتی که موجب هتک حرمت نگردد و مسجد نباشد، جایز است[۲].

به تصریح برخی فقها، انتقال میّت از محل فوت او، به نزد قبور امام زادگانی که پیرو امامان(ع) بوده‌اند، همچون انتقال به مشاهد مشرّفه ائمّه(ع)، مستحب است[۳].

ساختن و مرمّت قبور نیکان و امام زادگانِ در خط ولایت، همچون بنا و تعمیر روضه منوّر امامان(ع)، مستحب است[۴] و نذرها و وقف‌های صورت گرفته برای حرم ایشان، باید به مصارف حرم، از قبیل تعمیرات، فرش کردن، روشنایی، زائران نیازمند و خادمان ایشان برسد و در صورت وقف یا نذر برای خصوص امام‌زاده، بدون تعیین مورد مصرف، در مطلق خیرات صرف و ثواب آن به امام زاده هدیه می‌شود[۵].

تخریب آثار بر جای مانده از قبرهایی که بر اثر گذشت زمان طولانی، بدن میّت در آنها از بین رفته، جایز است، جز قبور عالمان، صالحان و امام زادگان، به‌ویژه در صورتی که قبر آنان زیارتگاه مؤمنان باشد[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. جواهر الکلام، ج ۱۳، ص۳۴۸ ـ ۳۵۱.
  2. العروة الوثقی، ج ۱، ص۲۸۶، ۳۳۷ و ۳۶۴؛ مهذب‌ الاحکام، ج ۳، ص۲۲۲.
  3. جواهرالکلام، ج ۴، ص۳۴۸.
  4. مستند الشیعة، ج ۳، ص۲۸۲؛ مصباح الفقیه، ج ۵، ص۴۲۸.
  5. توضیح المسائل مراجع، ج ۲، ص۶۱۸ ـ ۶۱۹ م ۲۶۶۲ و ۲۶۶۳؛ العروة الوثقی [تکملة]،ج ۲، ص۲۲۵.
  6. العروة الوثقی، ج ۱، ص۴۵۳.
  7. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، ص ۶۸۲ - ۶۸۳.