ری

ری شهری کنار تهران است که به واسطه قدمتش به شیخ البلاد شهرت داشته است. ری نیز دارای مکتب حدیثی همانند قم بود و محدثان و راویان احادیث اهل بیت مانند: سهل بن زیاد آدمی، محمد بن یعقوب کلینی و ... در آن حضور داشتند. قبر حضرت عبد العظیم حسنی در این شهر است.

مقدمه

ری شهری معروف، کنار تهران است که در قدیم، بسیار آباد بوده و به واسطه قدمتش به شیخ البلاد شهرت داشته است. منسوب به آن را رازی گویند. صاحب معجم البلدان می‌گوید: در حدیث آمده که ری یکی از دروازه‌های زمین است که تجارت مردم به آن منتهی می‌شود^[۱].

مکتب علمی ری مکتبی نوپا و شدیداً تحت‌تأثیر مکتب قم بود. عدم سابقه علمی و نزدیک بودن به شهر قم که مرکز اصلی علوم اهل بیت در ایران بود، این امر را کاملا توجیه می‌کند؛ لذا ری نیز دارای مکتب حدیثی همانند قم بود و محدثان و راویان احادیث اهل بیت و پیشگامان علم و دانش بودند. از نخستین این محدثان می‌توان از سهل بن زیاد آدمی نام برد که از اصحاب امام عسکری(ع) و دارای کتاب‌هایی بود. همچنین محمد بن حسّان رازی مؤلف کتاب ثواب القرآن که از سعد بن عبدالله و محمد بن یحیی عطار راویان قمی، روایت می‌کرد.

گذشته از محدثان متقدم مکتب ری بایستی از ابن قبّه رازی از معدود متکلمان این شهر نام ببریم. اما شخصیت برجسته مکتب ری محمد بن یعقوب کلینی (متوفی ٣٢٩ق) است. او شیخ شیعیان در ری بود و احادیث وی از همه قابل اعتمادتر و مطمئن‌تر است. مشایخ او اکثرا محدثان قمی بودند. او دارای تألیفات متعددی بود که مهم‌ترین آنها کتاب الکافی است که آن را در طی بیست سال نوشت. این کتاب که نخستین کتاب از کتب اربعه شیعه است، مهمترین موسوعه روایی است که در عصر غیبت صغری نوشته شد.

از گفتار کلینی در مقدمه کتابش چنین برمی‌آید که او این کتاب را به درخواست یکی از دوستانش نوشته که از جهالت مردم نسبت به امور دینی و پرداختن به امور دنیوی و فاصله گرفتن از علم و اهل علم شکایت کرده و از وی خواسته بود تا کتابی بنویسد که در علوم دینی کامل و کافی باشد. کلینی کتاب دیگری به نام الرسائل داشت. همچنین کتابی در رد قرامطه نوشت. او اواخر عمرش را در بغداد گذرانید و در سال ٣٢٩ ق در بغداد درگذشت.

علی بن محمد بن ابراهیم رازی کلینی معروف به علاّن که دایی شیخ کلینی بود کتابی درباره امام مهدی(ع) به نام اخبار القائم نوشته بود. گویا وی در عصر غیبت روابط‍‌ نزدیکی با ناحیه مقدسه داشت^[۲].^[۳]

ری در عصر ظهور

در روایتی دیگر فرمودند: مردی چهار شانه و گندم‌گون از ری قیام می‌‌کند که غلام بنی‌تمیم است. نام او شعیب بن صالحاست^[۴]. روایت شده: در آخرالزمان مردی آشوب‌گر در ری خواهند آمد و دیلمیان برایشان یورش برند و در کنار دروازه تهران که به سوی کوهستان می‌‌رود، به حدی مردم به قتل می‌‌رسند که خدا می‌داند! در کنار آن دروازه هشت نفر از بنی‌هاشم ادعای خلافت می‌‌کند و اقامه نماز می‌‌کند، مردی بزرگ که اسم او همنام یکی از پیامبران است، در دربند گرفتار می‌‌شود. او را چهل روز محاصره می‌‌کنند و سپس او را دستگیر می‌‌کنند و به قتل می‌‌رسانند، آنگاه سفیانی به حکومت می‌‌رسد و بلایی بزرگ بر ساکنان ری می‌‌رسد و قحطی و گرانی بر آنان مستولی می‌‌شود^[۵].

امام صادق (ع) در ضمن حدیثی فرمود: در ری هشتاد هزار نفر در نیم‌روز سرهایشان از تن جدا می‌‌گردد که هشتاد نفر از آنها از اولاد فلان قبیله‌اند و همگی شایستگی خلافت را نیز دارند و آنها را عجم خواهد کشت^[۶].^[۷]

حاکمان ری

چندین نفر در دوران حضرت علی (ع) بر اصفهان حکومت کرده‌اند که عبارت‌اند از:

مخنف بن سلیم ازدی: مخنف از اصحاب رسول خدا (ص)^[۸] و در زمرۀ شیعیان و یاران مخلص امیرالمؤمنین (ع) درآمد. حضرت حکومت اصفهان، همدان و ری^[۹] و نیز جمع‌آوری صدقات قبیله بکر بن وائل را به وی واگذار کرد^[۱۰].^[۱۱]
یزید بن قیس ارحبی: او مردی عاقل و از نیروهای دلاور سپاه امیرالمؤمنین (ع) بود. وی از جانب حضرت علی (ع) والی مدائن شد و سپس به ولایت ری، همدان و اصفهان منصوب گردید^[۱۲].^[۱۳]
یزید بن حجیه تیمی: او از نیروهای سواره‌نظام و از یاران امیرالمؤمنین (ع) بود و امیرالمؤمنین (ع) او را به فرمانداری ری و دستبی^[۱۴] گمارد. اما وی در موقع فرمانداریش بر دستبی و ری خیانت کرد و از اموال بیت‌المال سرقت نمود، لذا حضرت او را به کوفه احضار کرد و به زندان انداخت اما از دست زندان‌بان گریخت و به معاویه پیوست^[۱۵].

پرسش مستقیم

ری در آخرالزمان چه تحولاتی پیدا می‌کند؟ (پرسش)

منابع

پانویس

↑ معارف و معاریف، ج ۵، ص۷۴۱.
↑ نشریه موعود، شماره ۳۳، ص۶۵.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۷۲، حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۳۲۷-۳۲۸.
↑ ر.ک: شعیب بن صالح.
↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۲۶۵.
↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص۳۱۰ و روضه کافی، ص۱۹۸.
↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۳۲۷-۳۲۸.
↑ ر.ک: تهذیب التهذیب، ج۸ ص۹۳؛ اسدالغابه، ج۴، ص۳۳۹؛ طبقات الکبری، ج۶، ص۳۵؛ تاریخ کبیر، ج۸، ص۵۲.
↑ ر.ک: اسدالغابه، ج۴، ص۳۳۹؛ تهذیب التهذیب، ج۸، ص۹۳؛ رجال طوسی، ص۵۸، ش۱۲.
↑ بحارالانوار، ج۹۶، ص۸۵؛ نهج البلاغه، نامه ۲۶.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۲۷۹-۱۲۸۰؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۷۰-۴۷۱.
↑ رجال طوسی، ص۶۲، ش۶.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۴۲-۱۴۴۳؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۸۰-۴۸۱.
↑ دستی شهر بزرگی میان ری و همدان است.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۴۱؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۹۶-۴۹۷.

[1] معارف و معاریف، ج ۵، ص۷۴۱.

[2] نشریه موعود، شماره ۳۳، ص۶۵.

[3] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۷۲، حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۳۲۷-۳۲۸.

[4] ر.ک: شعیب بن صالح.

[5] سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۲۶۵.

[6] سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص۳۱۰ و روضه کافی، ص۱۹۸.

[7] حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۳۲۷-۳۲۸.

[8] ر.ک: تهذیب التهذیب، ج۸ ص۹۳؛ اسدالغابه، ج۴، ص۳۳۹؛ طبقات الکبری، ج۶، ص۳۵؛ تاریخ کبیر، ج۸، ص۵۲.

[9] ر.ک: اسدالغابه، ج۴، ص۳۳۹؛ تهذیب التهذیب، ج۸، ص۹۳؛ رجال طوسی، ص۵۸، ش۱۲.

[10] بحارالانوار، ج۹۶، ص۸۵؛ نهج البلاغه، نامه ۲۶.

[11] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۲۷۹-۱۲۸۰؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۷۰-۴۷۱.

[12] رجال طوسی، ص۶۲، ش۶.

[13] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۴۲-۱۴۴۳؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۸۰-۴۸۱.

[14] دستی شهر بزرگی میان ری و همدان است.

[15] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۴۱؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۹۶-۴۹۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]