شعیب بن صالح

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

از مواردی که به عنوان نشانه ظهور در برخی روایات بیان شده خروج شخصی به نام شعیب بن صالح است که طلایه‌دار و فرمانده نظامی پرچم‌های سیاهی است که از ناحیه شرق و یا خراسان برای یاری حضرت فراخوانده می‌شوند. حرکت او برای مقابله با لشکر سفیانی به سمت کوفه است. برخی فرمانده سیاسی این پرچم‌های سیاه را خراسانی و فرمانده نظامی آن را به عهده شعیب بن صالح می‌دانند.

مقدمه

یکی از نشانه‏‌های ظهور حضرت ولی عصر (ع) قیام مردی‏ به نام شعیب بن صالح است. شعیب بن صالح جوانی است گندم‌گون، لاغر، با ریش کم‌پشت، صاحب بصیرت و یقین که پیش از ظهور امام مهدی (ع) در میان ایرانیان، ظاهر شده و نقش رهبر نظامی را در حرکت ظهور آن حضرت ایفا می‌کند. همچنین قیام شعیب بن صالح همانند قیام خراسانی با هدف مقابله با جریان ستمگر سفیانی انجام می‌گیرد[۱].

احتمالات دربارۀ قیام شعیب بن صالح

احتمالاتی در مورد شعیب بن صالح وجود دارد که وی را اهل نیشابور یا سمرقند می‌داند، اما بیشتر روایات می‌گوید او اهل ری است و با قبیله بنی تمیم نسبتی دارد و یا اینکه از یکی از بخش‌های بنی تمیم به نام محروم است و یا وی غلامی از بنی تمیم است؛ همچنین روایتی می‌گوید، فاصله میان خروج شعیب و سپردن زمام امور به مهدی (ع) هفتاد و دو ماه است، در این صورت، ظاهر شدن خراسانی و شعیب، شش سال قبل از ظهور حضرت مهدی (ع) خواهد بود. برخی می گویند این قیام، اندکی قبل از ظهور به وقوع می‌پیوندد و به ظهور امام مهدی (ع) می‌انجامد. همچنین احتمال دارد جهت حفظ‍‌ و ایمنی، نام او مستعار باشد تا وعدۀ الهی محقق شود. در واقع امکان دارد نام او و نام پدرش مشابه شعیب و صالح و یا به معنای این دو باشد[۲].

شعیب بن صالح و پرچم های سیاه

بنابر برخی از احتمالات قیام شعیب بن صالح همان حرکت پرچم‌های سیاهی است که از خراسان حرکت می‌کند و در آن قیام فرماندهی سیاسی با خراسانی و فرماندهی نظامی با شعیب بن صالح است. مضمون روایات[۳] آن است که پیش از ظهور حضرت مهدی (ع) در منطقۀ خراسان[۴]، انقلابی برپا می‌شود و مردم در حالی که پرچم‌های سیاه به اهتزاز در آورده‌اند، به حرکت در می‌آیند. ظاهراً، پدیدار شدن این نشانه در آستانۀ ظهور و یا اندکی پیش از آن است، به گونه‌ای که در زمان ظهور، حضرت مهدی (ع) آنان را به سوی خویش فرا می‌خواند. و برخی یاران ایشان همراه آن پرچم‌‏های سیاه خواهند بود. این پرچم‌های زمینه‌ساز، از خراسان خارج می‌شود و به سوی عراق پیش می‌رود تا مانع پیشروی موج سفیانی به سمت حجاز و مکه شود، زیرا سفیانی هنگامی که در کوفه اردوگاه می‌زند، شروع به کشتن و آواره کردن خاندان محمد می‌کند. این پرچم‌ها از ویژگی‌های خاص و استعدادها و توانایی‌های بالا و امکانات زیادی برخوردار هستند؛ چه از نظر رهبری سیاسی که خراسانی رهبر سیاسی آن است و چه از نظر فرماندهی نظامی که بر عهده شعیب بن صالح است. این پرچم‌ها به سمت کوفه حرکت می‌کنند تا مانع گسترش موج سپاه سفیانی شوند. پس از این پیروزی، پرچم‌های سیاه از طریق فرستاده‌ای با مهدی (ع) بیعت می‌کنند[۵].

روایات دربارۀ قیام شعیب بن صالح

چند روایت در مورد قیام شعیب بن صالح وجود دارد مانند:

  1. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «وقتی سفیانی، با ۳۶۰ سواره به کوفه بیاید و دست به غارت اموال بزند، در این هنگام پرچمی از مشرق ظاهر می‌شود و طلایه‌دار آن شخصی است از بنی تمیم که به وی شعیب بن صالح گویند»[۶].[۷]
  2. امام زین العابدین (ع) فرمود: «بعد از خروج عوف سلمی در تکریت عراق، خروج شعیب بن صالح است از سمرقند»[۸].[۹]

نتیجه‌گیری

در نتیجه از نشانه‏‌های ظهور حضرت ولی عصر (ع) خروج مردی‏ به نام شعیب بن صالح است. هرچند که احتمالاتی در مورد مکان خروج و اصلیت آن وجود دارد[۱۰].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
  2. علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
  3. علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
    1. علائم و نشانه‏‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      1. آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      6. آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
    2. نشانه‏‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
      1. آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
      6. آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      9. آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      10. آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      11. آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      12. آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      13. آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      14. آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      15. آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      16. آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      17. آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      18. آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      19. آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      20. آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      21. آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      22. آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر می‌شود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      23. آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      24. آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      25. آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      26. آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      27. آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      28. آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      29. آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      30. آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      31. آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      32. آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      33. آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  4. علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
  5. علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
  6. علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
  7. در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
    1. مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    2. مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    3. مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    4. مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    5. مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    6. مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    7. مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    8. مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
    9. مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  8. منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
  9. مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  10. آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  11. فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  12. چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
  13. موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
  14. نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
  15. آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسان‌های بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
  16. آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف می‌شود؟ (پرسش)
  17. آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
  18. آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
  19. آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
  20. آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
  21. آیا طوفان‏‌ها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌‏دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
  22. اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
  23. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏‌ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
  24. آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
  25. آیا تعبیر از آیت الله خامنه‏‌ای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
  26. از آن‏جا که دجال قبل از امام مهدی می‏‌آید آیا می‏‌توانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
  27. امام مهدی از چه راهی متوجه می‏‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
  28. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
  29. تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
  30. جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
  31. پدیده‏‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کدام‏اند؟ (پرسش)
  32. آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز می‌‌شود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
  33. آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
  34. استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
  35. ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
  36. در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  37. آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
  38. چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
  39. آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
  40. نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  41. ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  42. چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)

منابع

پانویس

  1. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۰۸ ـ ۲۰۹؛ صمدی، قنبر علی، اصحاب و یاران مهدی، ص ۱۴۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲ ص ۱۷۱؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۶۰ ـ ۱۶۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۳۳.
  2. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۰۸ ـ ۲۰۹؛ صمدی، قنبر علی، اصحاب و یاران مهدی، ص ۱۴۷؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۶۰ ـ ۱۶۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۳۳.
  3. ینابیع المودة، ص ۴۳۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۷؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبت، ص ۴۵۲.
  4. خراسان قدیم: قسمت ‌های زیادی از ایران، افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان
  5. ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۹۴؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۹۶ـ ۲۹۸؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۳۶ ـ ۱۳۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۳۱ـ۲۳۷.
  6. «... إِذَا خَرَجَ السُّفْيَانِيُّ فِي سِتِّينَ وَ ثَلَثِمِائَةِ رَاكِبٍ... وَ يَنْجُرُونَ إِلَى الْكُوفَةِ، فينهبونها، فَعِنْدَ ذَلِكَ تَخْرُجُ رَايَةٌ مِنَ الْمَشْرِقِ يَقُودُهَا رَجُلٌ مِنْ بَنِي تَمِيمٍ يُقَالُ لَهُ: شُعَيبَ بن صَالِحِ»، سیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۹۸.
  7. ر.ک: زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲ ص ۱۷۱.
  8. «ثُمَ‏ یَكُونُ‏ خُرُوجُ‏ شُعَیْبِ‏ بْنِ‏ صَالِحٍ‏ مِنْ‏ سَمَرْقَنْدَ ثُمَ‏ یَخْرُجُ‏ السُّفْیَانِی»، طوسی، الغیبه، ص۴۴۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۱۳.
  9. ر.ک: صمدی، قنبر علی، اصحاب و یاران مهدی، ص ۱۴۷؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۰۸ ـ ۲۰۹
  10. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۰۸ ـ ۲۰۹؛ صمدی، قنبر علی، اصحاب و یاران مهدی، ص ۱۴۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲ ص ۱۷۱؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص۱۶۰ ـ ۱۶۳.