مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)

مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی
مدخل اصلی	فتن و ملاحم
تعداد پاسخ	۳ پاسخ

مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان

حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

• «"ملاحم"، جمع "ملحمه" به معنای جنگ، کشتار و حادثه پرکشتار است. "فِتَن" جمع "فتنه" و از ریشه "فتن" به معنای امتحان و آزمودن است. این واژه به طور معمول، درباره آن دسته از آزمون‌هایی به کار می‌رود که با تلخی و سختی همراه است.

در قرآن کریم، این واژه علاوه بر این معنا، برای بستن راه و بازگرداندن از مسیر حق، افتادن در معاصی و نفاق، اشتباه گرفتن و تشخیص ندادن حق از باطل، گمراهی، کشتار و اسارت، تفرقه و اختلاف میان مردم و... به کار رفته است.

این دو واژه به‌ویژه در منابع اهل سنت فراوان به کار رفته است. "ملاحم" بیانگر رخدادهای خونینی است که در آخرین دوره زندگی انسان بر زمین و آستانه رستاخیز بزرگ پدید می‌آید. و مقصود از "فتن" در اصطلاح، آزمایش‌های بزرگی است که در دوران یاد شده، رخ می‌نماید. این دو واژه گاهی در کنار هم و گاهی به صورت مستقل به کار می‌رود. اهمیت و جایگاه این بحث به گونه‌ای است که در اصلی‌ترین منابع روایی اهل سنت، فراوان مورد اشاره قرار گرفته است. در این آثار به روایاتی از پیامبر (ص) اشاره شده که از به پدید آمدن آشوب‌ها، فتنه‌ها و حتی جایگاه فرود آمدن فتنه‌ها خبر داده شده است. اهل سنت به جهت اهمیت این روایات، بخشی از کتاب‌های خود را، به روایات پرشماری از آن اختصاص داده و هر یک از این دو واژه و یا ترکیب آنها را عنوان آثار فراوانی قرار داده‌اند. این آثار، به طور عمده روایاتی را در بر دارد که از جنگ‌های بزرگ و آزمایش‌های سخت، در دوره آخرالزمان سخن به میان آورده است».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین مهدی‌پور؛

علی اکبر مهدی‌پور حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر مهدی‌پور، در کتاب «در آستانه ظهور» در این‌باره گفته است: «نشانه‌های ظهور که در اصطلاح ملاحم و فتن نامیده می‌شوند، همانند دیگر احادیث غیبی رسول اکرم (ص) و ائمه هدی (ع) از سرچشمه زلال قرآن و عترت نشأت گرفته، در مجامع حدیثی ثبت شده، چون دانه‌های تسبیح با نظم و ترتیب خاصی، در بستر زمان تحقق یافته، صحت و استواری سخنان پیشوایان را برای همگان روشن و مبرهن می‌سازد. احادیث مربوط به ملاحم و فتن بسیار گسترده است، با شهادت پیامبر، ماجرای فدک، گزینش خلیفه و تهاجم به خانه وحی آغاز شده، از روی کار آمدن معاویه‌ها، حجاج‌ها، مغول‌ها... سخن گفته، از شهادت سالار شهیدان و دیگر شهدای راه فضیلت، چون: عمار یاسر، حجر بن عدی، میثم تمار، سعد معاذ، عمرو بن حمق و... به روشنی خبر داده است. احادیث ملاحم و فتن، خروج قرامطه، سقوط بنی عباس، فتح استانبول، اشغال عراق و افغانستان را توسط سرکرده کفار در برگرفته، رخدادهای جهان را تا هنگامه ظهور و انفجار نور به نمایش گذاشته است. در کتب پایه و مرجع، فصل‌هایی چون: فتن، ملاحم و علائم ظهور به نقل این احادیث اختصاص یافته است. در منابع اهل سنت نیز ابواب: فتن، ملاحم و اشراط الساعه به این احادیث اختصاص دارد. در این رابطه کتاب‌های مستقل فراوانی تألیف شده که نشانه‌های ظهور را بالخصوص مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند، که به شماری از آنها در اینجا اشاره می‌کنیم: الفتن از ابوعبدالله نعیم حماد مروزی. الفتن از ابوعلی، حنبل بن اسحاق بن حنبل شیبانی. الملاحم از حافظ احمد بن جعفر بن محمد، مشهور به ابن المنادی. التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن از ابوالقاسم رضی الدین، علی بن موسی، مشهور به: سید ابن طاووس. نهایه البدایه و النهایه فی الملاحم و الفتن از حافظ ابوالفداء، اسماعیل بن کثیر دمشقی. الإشاعه لأشراط الساعه از محمد بن عبدالرسول حسینی شهر زوری، مشهور به: "برزنجی". بشاره الاسلام فی علامات المهدی (ع) از سید مصطفی آل سید حیدر کاظمی. نوائب الدهور فی علائم الظهور از سید حسن میرجهانی. اشراط الساعه از یوسف بن عبدالله بن یوسف الوابل (معاصر). معجم الملاحم و الفتن از سید محمود دهسرخی (معاصر). بسیاری از کتب پایه و مرجع به نشانه‌های ظهور و دیگر مسائل مهدویت در کشاکش روزگار از بین رفته و قسمت اعظم آنها به هنگام تهاجم مخالفان به کتابخانه‌های شیعیان طعمه حریق شده است. کهن‌ترین اثر بر جای مانده از اوایل قرن سوم، کتاب ارزشمند: الفتن تألیف: نعیم بن حماد مروزی می‌باشد. اهمیت ویژه این کتاب در این است که مؤلف آن ۲۶ سال پیش از تولد حضرت ولی عصر (ع) دیده از جهان فروبسته است و خود از محدثان مشهور زمان خود بود، که بخاری در صحیح خود از او روایت کرده است و بسیاری از علمای رجال بر صداقت و وثاقت او تأکید کرده اند، و تعدادی از نسخه‌های خطی آن تا زمان ما محفوظ مانده است. از دیگر ویژگی‌های این کتاب جامعیت آن است که بیش از ۲۰۰۰ حدیث پیرامون فتن، ملاحم و نشانه‌های ظهور در بردارد، در حالی که مثلا در فتنِ ابوعلی ۱۳۶ حدیث و در ملاحم ابن منادی ۳۱۲ حدیث آمده است. سید ابن طاووس ۳۰۸ حدیث از فتن مروزی را برگزیده، به پیوست ۱۱۵ حدیث از فتن سلیلی و ۹۳ حدیث از فتن زکریا بن یحیی بزاز، در کتابی گرد آورده و آن را التشریف بالمنن نام نهاده است. در میان کتاب‌هایی که در این زمینه توسط معاصران به رشته تحریر درآمده، کتاب‌های زیر گسترده‌ترین آنها می‌باشد: نوائب الدهور، از مرحوم میرجهانی، شامل ۵۵۵ حدیث. علامات المهدی المنتظر، از شیخ مهدی فتلاوی، شامل ۵۲۵ حدیث. یأتی علی الناس زمان، از سید محمود دهسرخی، شامل ۹۲۰ مدخل. معجم الملاحم و الفتن، از وی، شامل ۱۸۰۰ سرفصل. روی این بیان جای تردید نیست که شمار نشانه‌های ظهور از مرز ۲۰۰۰ می‌گذرد، که بیشترین آنها تحقق یافته و تعداد اندکی از آنها باقی مانده است. همه این نشانه‌ها چون دانه‌های تسبیح با نظم خاصی در گذر زمان روی می‌دهند، تا موجب تقویت ایمان و تحکیم اعتقاد باورداران شده، هرگز دچار شک و تردید نشوند و در راهی که برگزیده‌اند ثابت و استوار بمانند. ولی این نشانه‌ها هرگز نزدیک شدن هنگامه ظهور را به صورت روشن و شفاف بیان نمی‌کنند».

۲. مجتبی تونه‌ای؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «توجه مسلمانان به روایات فتنه و آشوب‌ها، به حدی بود که در نزد بعضی از آنان به اخبار حضرت مهدی (ع) و ظهور آن بزرگوار غلبه پیدا نمود. از این‌رو گردآورندگان مجموعه‌های روایی، باب‌ها و فصل‌هایی را تحت عنوان "فتن" -آشوب‌ها- یا "ملاحم و فتن" -پیش‌آمدها و آشوب‌ها- تدوین نموده‌اند. کلمه ملاحم به معنی جنگ‌ها و رویدادهای مهمی است که پیامبر اسلام (ص) وقوع آن‌ها را خبر داده است. لذا عده‌ای از راویان و دانشمندان اسلامی کتاب‌های خاصی به نام "الفتن و الملاحم" و مانند آن تالیف نموده و روایات واردشده در این زمینه را در آن کتاب‌ها گرد آورده‌اند؛ مانند: "ملاحم و فتن" ابن طاووس، یا "فتن و ملاحم"، حافظ‍‌ نعیم ابن حماد مروزی. کتاب‌شناس بزرگ شیعی، مرحوم آقا بزرگ تهرانی از بیش از سی مورد کتاب که با عناوینی نظیر "فتن و ملاحم" نوشته شده‌اند، یاد کرده است».

پرسش‌های وابسته

1. علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
2. علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
3. علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
   1. علائم و نشانه‏‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      1. آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      6. آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
   2. نشانه‏‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
      1. آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
      6. آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      9. آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      10. آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      11. آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      12. آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      13. آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      14. آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      15. آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      16. آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      17. آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      18. آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      19. آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      20. آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      21. آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      22. آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر می‌شود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      23. آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      24. آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      25. آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      26. آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      27. آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      28. آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      29. آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      30. آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      31. آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      32. آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      33. آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
4. علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
5. علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
6. علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
7. در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
   1. مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   2. مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   3. مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   4. مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   5. مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   6. مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   7. مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   8. مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   9. مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
8. منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
9. مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
10. آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
11. فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
12. چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
13. موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
14. نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
15. آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسان‌های بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
16. آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف می‌شود؟ (پرسش)
17. آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
18. آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
19. آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
20. آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
21. آیا طوفان‏‌ها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌‏دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
22. اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
23. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏‌ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
24. آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
25. آیا تعبیر از آیت الله خامنه‏‌ای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
26. از آن‏جا که دجال قبل از امام مهدی می‏‌آید آیا می‏‌توانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
27. امام مهدی از چه راهی متوجه می‏‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
28. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
29. تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
30. جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
31. پدیده‏‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کدام‏اند؟ (پرسش)
32. آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز می‌‌شود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
33. آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
34. استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
35. ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
36. در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
37. آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
38. چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
39. آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
40. نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
41. ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
42. چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.