از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / کلیات عصر ظهور
تعداد پاسخ۳ پاسخ

از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

ابراهیم امینی

آیت الله ابراهیم امینی، در کتاب «دادگستر جهان» در این‌باره گفته است:

«چنانکه معلوم شد، ما به وجود یک مهدی بی‌نام و نشان و مجهول الهویه‌ای عقیده نداریم تا در تطبیقش به فردی در اشتباه واقع شویم. بلکه پیغمبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع)، که اصل وجود مهدی را خبر داده‌اند، آن وجود مقدس را کاملا تعریف و توصیف نموده هرگونه ابهام و اجمالی را برطرف ساخته‌اند، که خلاصه‌اش از این قرار است: نام مهدی، محمد و کنیه‌اش ابو القاسم است. مادرش کنیزی به نام نرجس و صیقل و سوسن بوده است. از بنی هاشم و فرزندان زهرا و از اولاد امام حسین و فرزند بلافصل امام حسن عسکری است. در سال ۲۵۶ یا ۲۵۵ در شهر سامره تولد یافته است. دارای دو غیبت است، یکی کوتاه و دیگری طویل. غیبت دوم به قدری طولانی می‌گردد که بسیاری از مردم در اصل وجودش تردید می‌کنند، عمرش بسیار طولانی می‌گردد. آغاز دعوت و ظهورش از مکه شروع می‌شود. با شمشیر و جنگ نهضت می‌کند و تمام ستمکاران و مشرکین را قتل‌عام می‌نماید. تمام اهل کتاب و مسلمین تسلیمش می‌شوند. یک دولت اسلامی و جهانی در سرتاسر زمین تشکیل می‌دهد، ظلم و بیدادگری را ریشه‌کن نموده دادگری و عدالت را جهانگیر می‌کند. اسلام را دین عمومی و در ترویج و توسعه آن کوشش می‌نماید و.... مسلمین در انتظار ظهور چنین شخصی بسر می‌برند.

از اتفاقات جالب اینکه: سید علی محمد شیرازی هنگامی که هنوز هوای‌ مهدویت و قائمیت به سرش نزده بود، کتابی تألیف نمود بنام "تفسیر سوره کوثر" و در آن کتاب احادیثی درباره مهدی موعود نقل کرد که هیچ‌یک از آنها با مهدویت خودش سازگار نیست و این موضوع بعدا برای خودش و اتباعش دردسر و اشکالاتی تولید نمود.

در کتاب مذکور می‌نویسد: "موسی بن جعفر بغدادی روایت نموده که از حضرت امام حسن عسکری (ع) شنیدم که می‌فرمود: گویا شما را می‌بینم که بعد از من در جانشینم اختلاف نموده‌اید لکن آگاه باشید که هرکس به تمام امام‌های بعد از رسول خدا (ص) اقرار نماید ولی فرزند مرا منکر شود، مانند کسی است که همه پیغمبران را قبول کند اما نبوت محمد (ص) را انکار نماید. و هرکس رسول خدا (ص) را منکر شود مثل کسی است که تمام پیمبران را انکار کرده باشد. زیرا اطاعت آخرین فرد ما مثل اطاعت اولین فرد ماست و منکر آخرین فرد ما مثل منکر اولین فرد ماست. بدانید که: فرزندم غیبتی خواهد داشت که تمام مردم، جز کسانی که خدا نگهداریشان کند، در شک واقع می‌شوند[۲].

امام رضا (ع) به دعبل فرمود: امام بعد از من فرزندم محمد است بعد از محمد فرزندش علی به امامت می‌رسد و بعد از علی فرزندش حسن امام خواهد بود و بعد از حسن فرزندش حجت و قائم است که در ایام غیبت باید در انتظارش بود و هنگام ظهور باید اطاعتش نمود. اگر از عمر دنیا روزی هم بیش باقی نمانده باشد، خدا آن را طولانی می‌گرداند تا اینکه قائم نهضت کند و دنیا را پر از عدل و داد نماید چنانکه از ظلم و جور پر شده است. اما اینکه کی خروج می‌کند پس آن، خبر دادن از وقت ظهور است در صورتی که پدرانم از علی روایت کرده‌اند که به پیغمبر عرض شد: یا رسول الله قائم از اولاد تو کی خروج می‌کند؟ حضرت در پاسخ فرمود: مثل خروج قائم، مثل قیامت است که وقتش را جز خدا کسی آشکار نمی‌سازد، زیرا در آسمان و زمین بسی گران و سنگین است و ناگهان فرا می‌رسد[۳].

چنانکه ملاحظه می‌فرمایید در این دو حدیث، به چند مطلب تصریح شده است. اول، قائم و مهدی موعود فرزند بلافصل امام حسن عسکری است. دوم، دارای غیبتی است بسیار طولانی. سوم، وقتی ظاهر شد زمین را پر از عدل و داد می‌کند. چهارم، برای ظهورش نمی‌توان وقتی تعیین کرد.

  • اعتراف به وجود امام غائب‌ سید علی محمد شیرازی، در چند جای تفسیر سوره کوثر به وجود امام غائب اعتراف نموده آثار و علائمش را نوشته است: در یک جا می‌نویسد: "در وجود امام غائب شکی نیست. زیرا اگر او وجود نداشته باشد دیگری هم وجود نخواهد داشت و امرش مانند خورشید آسمان، روشن است. زیرا لازمه شک در وجودش انکار قدرت خداست و هرکس در وجود خدا شک کند کافر است.- تا اینکه می‌نویسد- اما نزد مسلمین و مؤمنین فرقه دوازده‌امامی، روز ولادتش اثبات شده است- روح من و هرکس در ملکوت امر و خلق وجود دارد فدای آنجناب گردد- و غیبت صغرای او و معجزات آن ایام و علامات سفیرانش نیز بر ایشان به اثبات رسیده است".

در جای دیگر همان کتاب نوشته است: "او خلف صالح است. کنیه‌اش ابو القاسم می‌باشد و اوست قائم بامر الله و حجت بر خلق خدا و باقیمانده آل الله و مهدی که مردم را به امور مخفی هدایت می‌نماید. ولی من دوست ندارم که نامش را ببرم مگر به همان جور که امام از وی نام برده است یعنی م ح م د، و نصوصی در این‌باره از ناحیه مقدسه صادر شده است. خود امام در توقیع شریف فرموده: "هرکس در مجمع عمومی مرا نام ببرد لعنت خدا بر او باد".

در جای دیگر همان کتاب نوشته است: "برای حضرت ولی عصر دو غیبت‌ است. در غیبت صغری وکلاء و نواب مورد اعتماد و مقربی داشته است. ایام غیبت صغری، هفتاد و چهار سال و چند روزی طول کشید. نواب آنجناب (روحی فداه) عبارتند از عثمان بن سعید عمری و فرزندش محمد بن عثمان و حسین بن روح و علی بن محمد سمری".

در جای دیگر می‌نویسد: "روزی در مسجد الحرام، در جانب رکن یمانی مشغول نماز بودم، جوان فربه و زیبایی را دیدم که با کمال خضوع مشغول طواف بود و عمامه سفیدی بر سر و عبای پشمی دربر داشت و بهیئت تجار فارس بود. بین من و او چند قدمی بیش فاصله نبود، ناگهان به خیال من خطور کرد که شاید صاحب الامر باشد اما خجالت کشیدم نزدیکش بروم. وقتی از نماز فارغ شدم او را ندیدم، لکن درعین‌حال، یقین ندارم که او صاحب الامر بوده است".

مقتضای این حدیث و امثالش این است که ائمه اطهار هرگز وقت ظهور را تعیین نکرده‌اند و تعیین‌کنندگان را تکذیب نموده‌اند. لکن اتباع سید علی محمد این تصریحات را نادیده گرفته و برخلاف نص صریح پیشوای خودشان، در کتب جستجو نموده‌اند و حدیث ضعیف ابو لبید مخزومی را یافته و با توجیهات و تأویلات بسیار، سنه ظهور سید علی محمد را از آن استنباط کرده‌اند.

کتاب‌هایی که در رد این فرقه نگاشته شده است حدیث ابو لبید را مورد بحث قرار داده اشکالات بسیاری بدان کرده‌اند. اگر ما بخواهیم در آن مباحث وارد شویم از مقصد دور می‌گردیم. لذا طالبین تحقیق را بکتب ردیه حواله می‌دهیم و فعلا به همین نکته اکتفا می‌کنیم که بر طبق حدیث ابو بصیر که سید علی محمد نیز به صحت آن اعتراف دارد و در کتاب خویش ثبت نموده است، هر حدیثی که سنه ظهور قائم را تعیین کرده باشد باید مردود شود و تمسک بآن جائز نیست، چه حدیث ابی لبید باشد چه غیر آن.

حدیث ذیل نیز در تفسیر سوره کوثر نقل شده است: امام صادق (ع) در حدیث مفصلی فرمود: "غیبت قائم ما نیز مورد انکار امت واقع می‌گردد. یکی بدون اطلاع می‌گوید: امام اصلا متولد نشده است. دیگری می‌گوید: به دنیا آمده ولی مرده است. دیگری کافر می‌شود و می‌گوید: امام یازدهم اصلا اولاد نداشته است. دیگری به واسطه گفتارش ایجاد تفرقه می‌کند و از دوازده امام تجاوز نموده و آنها را سیزده یا زیادتر می‌داند و دیگری خدای را عصیان ورزیده می‌گوید: روح قائم در بدن شخص دیگری تکلم می‌کند"[۵].

پیروانش چه می‌گویند؟ باوجود این تصریحاتی که سید علی محمد در تفسیر کوثر نموده و ما بخشی از آن را از باب نمونه نقل کردیم، نمی‌دانم پیروانش چه عقیده‌ای دارند؟ اگر او را مهدی موعود و قائم می‌دانند، این موضوع علاوه بر اینکه با روایات اهل بیت سازش ندارد، با تصریحات خودش نیز مخالف است زیرا او امام زمان و قائم را فرزند بلافصل امام حسن عسکری (ع) و بنام "م ح م د" و کنیه ابو القاسم معرفی نموده و غیبت صغری و کبری را برایش ضروری دانسته و نام نواب چهارگانه‌اش را ذکر نموده و گفته است جوانی را در مسجد الحرام دیدم و احتمال دادم که امام زمان باشد ولی یقین نداشتم.

اگر می‌گویند: روح امام زمان در سید علی محمد حلول نموده و مظهر قائم است این عقیده نیز باطل است، زیرا اولا این قول به تناسخ و حلول است و بطلان تناسخ و حلول در علوم ثابت گشته است، ثانیا عقیده مذکور با حدیثی که خود سید علی محمد از حضرت صادق (ع) روایت نموده سازش ندارد، زیرا امام صادق در آن حدیث فرمود: دسته‌ای از مردم عصیان می‌ورزند و می‌گویند: روح قائم‌ در بدن شخص دیگری تکلم می‌کند.

  • از نسبت پیغمبری و بابیت تبری جسته‌: اگر او را پیغمبر یا باب می‌پندارند خودش بدین نسبت راضی نبوده قائلینش را تکفیر کرده است. در تفسیر کوثر می‌نویسد: "کسانیکه بگویند: ذکر اسم ربک- خودش- ادعای وحی و قرآن نموده کافرند، و کسانیکه بگویند ذکر اسم ربک ادعای بابیت حضرت بقیة الله را کرده کافرند، خدایا شاهد باش که: هرکس ادعای خدایی یا ولایت کند یا مدعی قرآن و وحی باشد یا کم و زیادی در دین تو بکند کافر است و من از وی بیزارم. تو شاهدی که من هرگز ادعای بابیت نکرده‌ام"[۶].

سید علی محمد هنگامی که بنوشتن تفسیر کوثر اشتغال داشت ادعائی در سر نداشت. فقط خودش را دانشمند لایقی می‌پنداشت و از اینکه خویش را خانه‌نشین و علما را مصدر کار می‌دید رنج می‌برد. در جایی می‌نویسد: "خدا بر من منت نهاده قلبم را نورانی نمود. دوست دارم دین خدا را به همان‌طوری که در قرآن نازل شده و اخبار اهل بیت بر آن دلالت دارد، اظهار کنم".

او از نسبت‌های ناروایی که درباره‌اش داده می‌شد ناراحت بود و از آنها برائت می‌جست. لکن بعدا برایش روشن شد که حماقت مردم بیش از حد تصور است نه تنها هرچه را بگوید قبول می‌کنند بلکه قدری هم بدان اضافه می‌کنند، آنگاه هوس قائمیت در مغزش وارد شد و ادعایش را علنی نمود»[۷].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب‌الله طاهری در کتاب «سیمای آفتاب» در این‌باره گفته‌است:

«با مطالعه کتاب‌های که در مورد وجود نازنین امام عصر (ع) نوشته شده، روشن می‌شود که ما به وجود یک مهدی کلی مجهول الهویه‌ای معتقد نیستیم تا در تطبیقش با فردی در اشتباه واقع شویم، بلکه پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) علاوه‌ بر خبر دادن به اصل وجود حضرت مهدی او را با تمام مشخصات برای ما توصیف کرده‌اند، به گونه‌ای که هیچ نوع ابهام و اجمالی باقی نمانده تا منشأ اشتباه شود و توصیف حضرت به طور خلاصه این است: "نام او محمد و کنیه‌اش ابوالقاسم است و مادرش بهترین کنیزان به نام نرجس، سوسن و صیقل بوده است و از لحاظ نسبت از بنی‌هاشم و از فرزندان زهرا و علی (ع) و از اولاد امام حسین و فرزند بلافصل امام عسکری است که در سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ در شهر سامرا متولد شده و دارای دو غیبت است یکی کوتاه و دیگری طویل و غیبت دوم او به قدری طولانی می‌گردد که اکثریت مردم به تردید و شبهه می‌افتند و می‌گویند اگر زنده بود می‌بایست تا الان بیاید. آغاز دعوتش از مکه شروع می‌شود و قیامش با جنگ و شمشیر است و تمام ستمکاران را قاتل عام می‌کند و تمام اهل کتاب تسلیمش می‌شوند، دولت واحد عدل جهانی تشکیل می‌دهد، ظلم و بیدادگری را ریشه‌کن نموده و دادگری و عدالت را جهان‌گیر می‌کند، اسلام را دین عمومی و در ترویج و توسعه آن کوشش می‌نماید و ... و سرانجام مسلمانان منتظر ظهور چنین شخصی هستند".

اینک سؤال این است که از صدر اسلام تاکنون کسانی بنام مهدی موعود قیام کرده‌اند از محمد حنفیه که طایفه کیسانیه او را همان مهدی موعود می‌دانند و محمد بن عبدالله بن الحسن معروف به نفس زکیه و مهدی عباسی از خلفای بنی عباس گرفته تا سید علی محمد شیرازی در قرن اخیر، کدامشان واجد این صفاتند؟کدامشان غیبت طولانی داشته و پس از غیبت ظاهر شده‌اند؟ کدامشان حکومت واحد جهانی اسلام تشکیل داده‌اند و کدامشان اهل کتاب تسلیمشان شده‌اند؟ کدامیک از انها ظلم و بیدادگری را از روی زمین برچیده‌اند؟ نه تنها چنین نکرده‌اند بعضیها خود از ستمگران بودند، مانند مهدی عباسی و بعضیها جزء عمال و نوکران استعماری و ستمگران بودند، مانند سید علی محمد باب. بنابراین، آن مهدی موعودی که ما انتظار او را می‌کشیم وقتی ظهور کند، به روشنی قابل شناسایی است و ظهور او باعث تحویل در عالم است و آنانکه تاکنون ظهور کرده‌اند، نه تنها دست ستمگری را قطع نکرده‌اند، بلکه خود سبب ظلم و بیدادگری بودند. البته ما منکر سوءاستفاده از مقام عالی مهدویت نیستیم، چنانکه از مقام منیع و ربوبیت و مقام رفیع نبوت نیز سوءاستفاده‌هایی شده است، پس از این ما هستیم که باید امام زمان را با تمام اوصاف مشخص شده از طرف پیامبر (ص) و ائمه (ع) بشناسیم تا فریب دجالان و دجال صفتان را نخوریم و به هر صدایی از حلقوم هر کسی بیرون آمده، گوش فرا ندهیم و هر دستوری را به بنام دستور مهدی موعود اطاعت نکنیم.

حاصل آنکه کسانی که تاکنون به نام مهدی موعود ظهور کرده‌اند، هیچ کدام واجد اوصاف مهدی واقعی نبوده‌اند، لذا ما تردیدی نداریم که هنوز مهدی فاطمه ظهور نکرده و ما همیشه منتظر ظهور او هستیم و از خدای منان می‌طلبیم که ما در شناسایی او او اطاعت از فرامین او و شهادت در رکاب او توفیق مناسب را عنایت فرماید»[۸].
۲. آقای رضوانی؛
آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است: «ما به مهدی موعود شخصی معتقدیم نه نوعی، یعنی به ظهور شخصی به نام مهدی (ع) فرزند امام حسن عسکری (ع) با خصوصیات ظاهری و باطنی اعتقاد داریم، و لذا هیچ گاه در تطبیق آن اشتباه نخواهیم کرد، خصوصاً آنکه معجزه نیز مؤیّد و مثبت وجود او است. و امامان از اهل بیت (ع) نیز هر کدام خصوصیات او را ذکر نموده‌اند. البته ما منکر سوء استفاده از مفهوم عالی مهدویت نیستیم، چنان که از مقام منیع ربوبیّت و مقام نبوت نیز سوء استفاده‌هایی شده است. وظیفه ما است که امام زمان (ع) را با تمام اوصاف مشخّص شده از طرف پیامبر و امامان (ع) بشناسیم تا فریب مدّعیان دروغین مهدویت را نخوریم»[۹].

پرسش‌های وابسته

  1. در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های عصر ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. آیا امام مهدی در سال فرد ظهور می‌کند؟ (پرسش)
  4. در روایات چه توصیف‌هایی برای سال ظهور ذکر شده است؟ (پرسش)
  5. حضور امام مهدی میان مردم و امرار معاش آن حضرت چگونه است؟ (پرسش)
  6. چه کسانی از پیامبران الهی با امام مهدی همراه می‏‌شوند؟ (پرسش)
    1. آیا حضرت الیاس هنگام ظهور امام مهدی در کنار او خواهد بود؟ (پرسش)
  7. امام مهدی بعد از ظهور چه نوع لباسی می‌پوشد؟ (پرسش)
  8. وضعیت افتاء و مرجعیت در جهان تشیع بعد از ظهور امام مهدی چگونه خواهد شد؟ (پرسش)
  9. محل زندگی امام مهدی بعد از ظهورشان کجا خواهد بود؟ (پرسش)
  10. امام علی زمان بعد از ظهور را چگونه ترسیم کرده است؟ (پرسش)
  11. حادثه دهکده افیق چه ارتباطی با ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  12. آیا بعد از ظهور امام مهدی نیز عالم برزخ وجود دارد یا خیر؟ (پرسش)
  13. آیا اجرای انقلاب جهانی توسط یک فرد (امام مهدی) ممکن است؟ (پرسش)
  14. آیا انگشتر حضرت سلیمان نزد امام مهدی است؟ (پرسش)
  15. نقش نگین انگشتر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  16. ایام الله چه روزهایی است؟ (پرسش)
  17. امام مهدی بعد از خروج در کوفه چه کارهایی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  18. آیا از زنان هنگام ظهور امام مهدی زنده می‌شوند؟ (پرسش)
  19. چه کسانی هنگام ظهور از همراهان امام مهدی هستند؟ (پرسش)
  20. سن امام مهدی هنگام ظهور چقدر است؟ (پرسش)
  21. در عصر ظهور امام مهدی شیعیان چه جایگاهی دارند؟ (پرسش)
  22. آیا هنگام ظهور جنیان امام مهدی را یاری می کنند؟ (پرسش)
  23. چه کسانی شاهد خروج امام مهدی هستند؟ (پرسش)
  24. نخستین رویارویی امام مهدی با چه کسی است؟ (پرسش)
  25. شیوه داوری و قضاوت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  26. مردمان چه سرزمین‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)
  27. امام مهدی با چه طوایفی به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
  28. مرکبی که جبرئیل در آستانه ظهور برای امام مهدی می‌آورد چیست؟ (پرسش)
  29. امام مهدی وقتی که می‌‏آید اولین کاری که می‌‏کند چیست؟ (پرسش)
  30. آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروت‏مندان را علی‌‏رغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم می‏‌کند؟ (پرسش)
  31. هنگام ظهور امام مهدی چه کسانی از پیامبران امامان و دیگر افراد ایشان را همراهی می‌‏کنند؟ (پرسش)
  32. چرا امام حسین حضرت عیسی و حضرت خضر در زمان ظهور امام مهدی می‌‏آیند؟ (پرسش)
  33. کشور امام مهدی کدام است؟ آیا ایران کشور امام مهدی است؟ (پرسش)
  34. کشور ایران تا قبل از ظهور چگونه باید باشد؟ (پرسش)
  35. روایتی که می‌‏‏فرماید: مردی از قم مردم را به سوی خدا دعوت می‌‏کند نسبت به چه کسی می‌‏‏باشد؟ (پرسش)
  36. حضور ایرانیان در دوره ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  37. آیا ایرانیان در دوران غیبت و ظهور امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
  38. آیا در زمان ظهور حضرت آیت الله خامنه‌‏ای رهبر ایران است؟ (پرسش)
  39. کشور عزیزمان ایران چندمین کشوری است که امام مهدی در آن ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
  40. چرا امام مهدی ظهور می‏‌کند؟ (پرسش)
  41. وضعیت شیعه در عصر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  42. آس به چه معناست و چه ارتباطی به ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  43. آیا ظهور امام مهدی با قیامت همراه است؟ (پرسش)
  44. علت این‏که ظهور امام مهدی را روز قیامت یا یوم المحشر می‌‏خوانند چیست؟ (پرسش)
  45. چگونه می‌‏توان پس از ظهور امام مهدی به مکه رفت؟ (پرسش)
  46. چرا امامان قبل از امام مهدی برای تشکیل حکومت قیام مسلحانه انجام ندادند ولی امام مهدی این کار را انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  47. چگونه امام مهدی در عصری که فساد و تباهی همه عالم را فراگرفته و جز عده کمی بر اصول خود باقی نمانده‏‌اند ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
  48. آیا امام مهدی عصا هم دارند؟ (پرسش)
  49. آیا امام زمان از وسائل ارتباط جمعی استفاده می‌کنند یا به گونه‌ای دیگر پیام خود را به مردم می‌رسانند؟ (پرسش)
  50. امام مهدی برای برآوردن نیازهای زندگی خود و یارانش در دوران قیام چه کار خواهد کرد؟ (پرسش)
  51. آیا امام مهدی هنگام ظهور بر سر قبر مادرش فاطمه حاضر می‌‏شود و آن را به مردم نشان می‌‏دهد؟ (پرسش)
  52. آیا صحیح است که مدعیان اسلام و ایمان هنگام ظهور حضرت با مشاهده اسلام راستینی که حضرت برای مسلمین می‌‏آورد با ایشان مخالفت می‌‏کنند؟ (پرسش)
  53. در قرآن آمده است که ابلیس از خداوند تا روز قیامت مهلت خواست اما خداوند فرمود الی یوم الوقت المعلوم منظور از آن کدام روز و وقت است؟ (پرسش)
  54. وضعیت کشاورزی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  55. وضعیت مسکن در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  56. وضعیت بیکاری در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  57. امام مهدی در آستانه مبارزه خود از کدام یک از امدادهای الهی برخوردار است؟ (پرسش)
  58. آیا دین ما همان دینی است که پیامبر آورده و امام مهدی به آن معتقد است و آیا در طول زمان تحریف نشده است؟ (پرسش)
  59. علت ترس بعضی افراد از ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  60. چگونه می‌توان فهمید شخص ظهور کرده امام مهدی است؟ (پرسش)
  61. درباره ظهور امام مهدی چه استدلال عقلی یا آیات و روایاتی وجود دارد؟ (پرسش)
  62. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
  63. امام مهدی چگونه از زمان مناسب ظهور خود آگاهی می‏‌یابد؟ (پرسش)
  64. آیا ممکن است امام مهدی را در شکل و قیافه شخص دیگری ببینیم؟ (پرسش)
  65. آیا فعالیت‌های غرب در روند ظهور تأثیری دارد؟ اصولاً غربیان چه نقشی در جریان ظهور امام مهدی دارند؟ (پرسش)
  66. امام مهدی با چه هیئتی ظهور می‌کند؟ (پرسش)
  67. در روایت آمده است امام مهدی چهار مسجد را تخریب می‌کند آن مساجد کدامند و چرا تخریب می‌شوند؟ (پرسش)
  68. اولین شخص بیعت کننده با امام مهدی چه کسی است؟ (پرسش)
  69. بیعت جبرئیل با امام مهدی چه معنایی دارد؟ (پرسش)
  70. رهاورد بیعت جبرئیل هنگام ظهور با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  71. شیوه بیعت امام مهدی با اصحابش چگونه است؟ (پرسش)
  72. شرایط بیعت با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  73. در زمان ظهور آیا انسان به محض کوچک‌ترین اشتباه و خطا مجازات می‌شود؟ اصولاً امام مهدی درباره چه گناهانی اقدام به مجازات می‌کند؟ (پرسش)
  74. صدای حضرت در زمان ظهور چگونه به گوش همه می‌رسد؟ (پرسش)
  75. چه کسانی مقابل حضرت ایستاده با او به مبارزه مسلحانه بر می‌خیزند؟ (پرسش)
  76. آیا زمان ظهور از وسایل پیشرفته استفاده می‌شود؟ (پرسش)
  77. آیا با ظهور امام مهدی همه انسان‌های کافر کشته خواهند شد و فقط یاران واقعی آن حضرت باقی می‌مانند؟ (پرسش)
  78. آیا صحیح است که در عصر ظهور پستی و بلندی‌های زمین رفع شده بعد مسافت مانع دید نخواهد شد؟ (پرسش)
  79. امام مهدی هنگام ظهور با چه موانع و مشکلاتی روبه رو خواهد شد؟ (پرسش)
  80. ظهور امام مهدی در چه روزی است؟ (پرسش)
  81. آیا امام مهدی سوار بر ابر می‌شود؟ (پرسش)
  82. نظر اهل سنت در مورد ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  83. در روز ظهور امام مهدی چگونه خود را به جهانیان و اطرافیان معرفی می‏‌کند؟ (پرسش)
  84. آیا در عصر ظهور حضرت حجت باید تمام جهان مسلمان باشند؟ (پرسش)
  85. باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  86. کارگزاران دولت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  87. برپایه روایات یکی از وقایع بعد از ظهور انتقام امام مهدی از دو خلیفه اول است؛ در ابن باره توضیح دهید؟ (پرسش)
  88. چرا حضرت در مکه ظهور می‌کند؟ (پرسش)
  89. ظهور امام مهدی چه رابطه‏‌ای با قیامت دارد و زندگی مردم در دوران ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  90. این‏که امام مهدی در نخستین اقدام از یاران خود بیعت می‌‏گیرد به چه معناست؟ (پرسش)
  91. این‏که از جبرئیل نخستین بیعت ‏کننده امام مهدی است به چه معناست؟ (پرسش)
  92. چه کسانی هنگام ظهور امام مهدی زنده می‏‌شوند؟ (پرسش)
  93. ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیش‌‏درآمد ظهور کبرا شمرده می‌‏شود؟ (پرسش)
  94. آیا صحیح است که می‏‌گویند اگر سیصد و سیزده نفر یاور حضرت داشته باشند ظهور می‌‏کنند؟ (پرسش)
  95. امام مهدی در ظاهر با چه سنی ظهور می‏‌کنند؟ (پرسش)
  96. خصوصیات جسمی امام مهدی هنگام ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  97. یکی از باورهای شیعه این است که در عصر ظهور امام مهدی انسان‌هایی دوباره زنده خواهند شد آیا این حقیقت دارد؟ (پرسش)
  98. اول کسی که با امام مهدی‏ بیعت می‌‏کند چه کسی است؟ (پرسش)
  99. امام مهدی کجا ظهور می‏‌کند و آیا از همان ابتدا دست به قیام می‌‏زند؟ چرا و چه موقع به شهر قم و کوه خضر خواهد آمد؟ (پرسش)
  100. هنگام ظهور امام مهدی صدای آسمانی چگونه شنیده می‏‌شود؟ (پرسش)
  101. در عصر ظهور کدامین مذهب حاکم است؟ (پرسش)
  102. آیا جبرئیل بعد از وفات رسول خدا عهد کرده که بر زمین نازل نشود؟ (پرسش)
  103. مقصود از اصلاح امر امام مهدی در یک شب چیست؟ (پرسش)
  104. غلبه بر جهان با یاران اندک چگونه ممکن است؟ (پرسش)
  105. آیا پیروزی امام مهدی‏ بر مخالفان و گسترش حکومتش همراه با اعجاز است؟ (پرسش)
  106. آیا قاتلان و کشندگان امام حسین به دست امام مهدی کشته خواهند شد؟ (پرسش)
  107. مطابق روایات شیعه قتل‏‌ها در چه وقتی خواهد بود؟ (پرسش)
  108. شیوه و رفتار امام مهدی با ظالمان و دشمنان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  109. آیا بیشتر قتل‌‏ها که توسط امام مهدی انجام می‌‏گیرد از مسلمانان است؟ (پرسش)
  110. اینکه امام مهدی‏ هنگام ‏ظهور بر عرب شدید است به چه معناست؟ (پرسش)
  111. آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌‏کند؟ (پرسش)
  112. آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌‏کند؟ (پرسش)
  113. باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  114. آیا در دولت امام مهدی جز مسلمان روی زمین باقی نمی‌‏ماند؟ (پرسش)
  115. آیا در عصر ظهور زندگی بشر سامان می‌‏یابد؟ (پرسش)
  116. سرلوحه برنامه‌‏های امام مهدی‏ چیست؟ (پرسش)
  117. امام مهدی‏ در تقسیم اموال چگونه رفتار خواهد کرد؟ (پرسش)
  118. وضعیت مردم در عصر ظهور از حیث رفاه اقتصادی چگونه است؟ (پرسش)
  119. کثرت اموال در عصر ظهور از چه راهی حاصل می‌‏شود؟ (پرسش)
  120. در عصر ظهور وضع مساجد چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  121. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور مسجد الحرام و مسجد النبی را تغییر خواهد داد؟ (پرسش)
  122. بین ظهور امام مهدی و برپایی قیامت چه مقدار فاصله است؟ (پرسش)
  123. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور تکنولوژی کنونی را گسترش می‌‏دهد؟ (پرسش)
  124. چگونه یک فرد می‌‏تواند عهده‏‌دار یک تحول بسیار بزرگ گردد؟ (پرسش)
  125. از آنجایی که می دانم امام مهدی انسان های بد را به سزای اعمال شان می رساند آیا باید از ایشان بترسم چون احتمال است من هم جزو آنها باشم؟ (پرسش)
  126. در روز ظهور امام مهدی چگونه خود را به جهانیان و اطرافیان معرفی می‌‏کند؟ (پرسش)
  127. آیا در عصر ظهور حضرت حجت باید تمام جهان مسلمان باشند؟ (پرسش)
  128. آیا هنگامی که امام مهدی ظهور می‏‌کنند تجهیزات امروزی به همین شکل باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
  129. بعضی می‏‌گویند وقتی که امام مهدی ظهور می‌‏فرمایند خیلی از علماء به مخالفت با ایشان برمی‏‌خیزند آیا سند روایی دارد؟ (پرسش)
  130. ظهور امام مهدی چه رابطه‏ای با قیامت دارد و زندگی مردم در دوران ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  131. ظرفیت کلی برای ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  132. کارگزاران دولت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  133. باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  134. خداوند متعال چه عنایتی به جهت پیروزی امام مهدی هنگام ظهور انجام خواهد داد؟ (پرسش)
  135. بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش)
  136. مطابق قواعد مدت حیات بشریت بعد از ظهور چه مقداری باید باشد؟ (پرسش)
  137. چرا هنگام شنیدن نام امام مهدی بلند می‌‏شوند؟ (پرسش)
  138. آیا درست است که پیرزنی امام مهدی را شهید می‌‏کند و آیا پیرزن از افراد مدینه فاضله امام است؟ (پرسش)
  139. چگونه یک فرد می‏‌تواند عهده‏ دار یک تحول بسیار بزرگ گردد؟ (پرسش)
  140. چه کسانی در هنگام قیام امام مهدی از قبر خود برانگیخته می‌‏شوند؟ (پرسش)
  141. چه تحولاتی در زمان امام مهدی رخ می‏‌دهد؟ (پرسش)
  142. چه کسانی هنگام ظهور زنده می‌‏شوند؟ (پرسش)
  143. آیا ایرانیان در دوران غیبت و ظهور امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
  144. امام مهدی از چه کسانی انتقام می‏‌گیرد؟ (پرسش)
  145. چه نشانه‌هایی از پیامبران در امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  146. آیا میراث پیامبران نزد امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  147. وضعیت جهان در آستانه ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  148. سرنوشت حضرت عیسی در زمان ظهور امام مهدی چگونه رقم می‌خورد؟ (پرسش)
  149. امام مهدی هنگام ظهور به چه زبانی صحبت می‌کنند؟ (پرسش)
  150. امام مهدی هنگام ظهور چه میراثی از انبیاء را به همراه دارد؟ (پرسش)
  151. اولین ملاقات امام مهدی با یاران پس از ظهور در کجاست؟ (پرسش)
  152. کیفیت اعلام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  153. امام مهدی پس از ظهور چه اصلاحاتی در مکه انجام می‌دهند؟ (پرسش)
  154. پس از ظهور امام مهدی چه حوادثی در کوفه اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)

پانویس

  1. کتاب تلخیص تاریخ نبیل زرندی، ص ۱۳۵ تا ۱۳۸.
  2. "موسی بن جعفر البغدادی قال سمعت ابا محمد الحسن بن علی یقول: کانی بکم و قد اختلفتم فی الخلف منی: اما ان المقر بالائمة بعد رسول الله المنکر لولدی کمن اقر بجمیع انبیاء الله و رسله ثم انکر نبوة محمد رسول الله، و المنکر لرسول الله کمن انکر جمیع الانبیاء لان طاعة آخرنا کطاعة اولنا و المنکر لاخرنا کالمنکر لاولنا، اما ان لولدی غیبة یرتاب فیه الناس الا من عصمه الله"؛ تفسیر سوره کوثر.
  3. "قال علی بن موسی فی حدیث الی ان قال: یا دعبل! الامام بعدی محمد ابنی و بعد محمد ابنه علی و بعد علی ابنه الحسن و بعد الحسن ابنه الحجة القائم المنتظر فی غیبته السمطاع فی ظهوره؛ لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطول الله ذلک حتی یخرج فیملاءها عدلا کما ملئت جورا، و امامتی، فاخبار عن الوقت و لقد حدثنی ابی عن ابیه عن آبائه عن علی ان النبی قیل له یا رسول الله متی یخرج القائم من ذریتک؟ فقال مثله مثل الساعة لا یجلیها لوقتها الا هو ثقلت فی السموات و الارض لا یأتیکم الابغتة"؛ تفسیر سوره کوثر.
  4. "ابو بصیر عن ابیعبد الله (ع) قال قلت: جعلت فداک متی خروج القائم؟ فقال یا ابا محمد انا اهل بیت لا نوقت و قد قال محمد کذب الوقاتون"؛ تفسیر سوره کوثر.
  5. "قال الصادق (ع) فی حدیث مفصل الی ان قال: کذلک غیبة القائم فان الامة تنکرها فمن قائل بغیر هدی بانه لم یولد و قائل بانه ولد و مات و قائل یکفر بقوله ان حادیعشرنا کان عقیما و قائل یمزق بقوله ان یتعدی الی ثلاث عشر فصاعدا و قائل یعص الله بقوله ان روح القائم تنطق فی هیکل غیره"؛ تفسیر سوره کوثر.
  6. "و لقد کفر الذین قالوا ان ذکر اسم ربک ادعی الوحی و القرآن. و لقد کفر الذین قالوا ان ذکر اسم ربک قال اننی باب بقیة الله و اشهد ان الذی ادعی ربوبیتک او ولایتک او ادعی القرآن و الوحی بمثل ما حرمت للناس او ینقص شیئا من دینک او یزید فقد کفر و انا بری‌ء منه و انک شاهد بانی ما ادعیت بابیة المنصوص"؛ تفسیر سوره کوثر.
  7. امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۳۳۱-۳۳۷.
  8. طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۳۹۴-۳۹۶.
  9. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۴۷.