در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟ (پرسش)

در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟
در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / کلیات عصر ظهور
تعداد پاسخ	۱ پاسخ
	v; t; e;

در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

آقای سید مجتبی السادة، در کتاب «شش ماه پایانی» در این‌باره گفته است:

«احادیثی که حوادث ایام نزدیک به ظهور را ترسیم و محدوده آن عصر را مشخص می‌کنند می‌توان به چهار دسته زیر دسته‌بندی کرد:

عصر ظهور: در برخی از احادیث شریفه ما ویژگی‌های کلی و عمومی ظهور به همراه اشاره‌ای به برخی جریانات مشخص آن زمان دیده می‌شود که از جمله آنها می‌توان به حدیثی که گفت‌وگوی آمیخته با ناباوری زیاد سلمان با حضرت رسول (ص) را در مراسم حج بیان می‌کند.
سال‌های ظهور: احادیثی که به بررسی سال‌های ظهور می‌پردازند، حوادث، اتفاقات و نشانه‌های بیشتری را بیان می‌کنند و گستره محدودتری را به تصویر می‌کشند که از جمله آنها همان علاماتی است که از کتاب ارشاد شیخ مفید در پایان بخش پیشگویی‌های ائمه‌(ع) آوردیم. در احادیث دیگر هم‌چنین آمده است: امام صادق‌ (ع) فرمودند: "زمانی که مردم در عرفات ایستاده‌اند، سواری که بر شتری تیزپا نشسته آنها را از مرگ خلیفه خبردار می‌کند و با مرگ او فرج آل محمد (ص) و همه مردم می‌رسد"^[۱]. ابو بصیر می‌گوید: از امام صادق‌ (ع) شنیدم که می‌فرمودند: "کسی که مرگ عبد الله را برای من ضمانت کند من هم ظهور قائم را برای او ضمانت می‌کنم. سپس فرمودند: وقتی عبد الله بمیرد مردم پس از او با کسی متحد نشوند! ان شاء الله و این جریان بدون آمدن‌ امامتان آرام نمی‌شود و حکومت و سلطنت سالانه و طولانی مدت از بین می‌رود، مدت سلطنت‌های پادشاهان به ماه و روز نمی‌کشد. پرسیدم: آیا این دوران طول می‌کشد؟ فرمودند: هرگز!"^[۲]. از امام باقر (ع) نقل شده که فرمودند: "وقتی بنی فلان به خاطر چیزی که میان آنهاست دچار اختلاف شدند منتظر فرج باشید و فرج شما جز با اختلاف بنی فلان محقق نمی‌شود. پس آنگاه که گرفتار اختلاف شدند چشم‌ انتظار صیحه‌ای در ماه رمضان و قیام قائم‌ (ع) باشید که خدا هرچه را بخواهد انجام می‌دهد. قائم قیام نمی‌کند و شما هم آنچه را عاشقش هستید، نخواهید دید تا وقتی بنی فلان بر سر آنچه در بینشان است مبتلا به اختلاف و درگیری شوند و وقتی چنین شد مردم به آنها (و حکومتشان) طمع می‌کنند و وحدت و یکپارچگی از بین می‌رود و سفیانی شورش می‌کند. سپس‌ ادامه دادند: بنی فلان بالاخره سلطنت خواهند کرد و پس از پادشاهی، آنها به اختلاف دچار می‌شوند و سلطنتشان به باد می‌رود و حکومتشان پراکنده و متشتت می‌شود."^[۳].
سال ظهور: در این قسمت احادیث به‌طور دقیق حوادثی را بیان می‌کنند؛ خصوصا در نیمه دوم سال که از شورش سفیانی در رجب شروع می‌شود و با ندای آسمانی در ماه رمضان و شهادت نفس زکیه در بیست و پنج ماه ذی الحجة ادامه می‌یابد و به ظهور نور مبارک حضرت مهدی (ع) در عاشورایی که با شنبه مصادف شده است ختم می‌شود.^[۴] این روایات علامت‌های حتمی ظهور را که مدتی پیش از آن واقعه عظیم واقع می‌شود، در برمی‌گیرد و از مسلماتی است که به آنها یقین داریم و معتقدیم در مورد آنها بداء (تقدیم و تأخیر ناشی از برخی علل) رخ نمی‌دهد. همه مؤمنان لازم است این نشانه‌ها را به خوبی بشناسند و کسانی را که به دروغ ادعای مهدویت می‌کنند با کمک آنها و به راحتی و با قاطعیت تکذیب کنند. پس از وقوع این علایم حتمی است که فرج مؤمنین می‌آید و خداوند تبارک و تعالی پریشانی را از دل‌های ایشان می‌زداید. تمامی ائمه‌ (ع) وقتی که از حضرت مهدی (ع) و نشانه‌های ظهور ایشان و نزدیکی قیامشان صحبت می‌کرده‌اند، در برخی موارد متذکر می‌شده‌اند که بعضی از این نشانه‌ها از حتمیات ظهور است، به طوری‌که اگر آنها محقق نشده باشند، حضرت مهدی (ع) ظهور نخواهند کرد به خواست خداوند، در طول کتاب این نشانه‌های پنجگانه را به مرور بررسی خواهیم کرد که اولین آنها در ماه رجب و آخرینشان در ماه محرم رخ خواهد داد.
نشانه‌های برپایی قیامت‌: این نشانه‌ها که عبارتند از خارج شدن جنبنده‌ای از زمین (دابة الارض) که با مردم صحبت می‌کند و طلوع خورشید از مغرب و آتشی که از عمق زمین خارج می‌شود و مردم را به سوی محشر و قیامت سوق می‌دهد و ... از جمله روایاتی که به تبیین آنها می‌پردازد، این حدیث است که حضرت امیر‌(ع) فرمودند که حضرت رسول (ص) می‌فرمودند: "ده چیز حتما پیش از قیامت خواهد آمد: سفیانی، دجال، دود، جنبنده (دابة)، خروج حضرت مهدی (ع) و طلوع خورشید از مغرب و فرود آمدن عیسی و فرو رفتن زمین در مشرق و فرو رفتن در جزیره العرب و آتشی که از اعماق زمین خارج می‌شود و مردم را به سوی محشر سوق می‌دهد"^[۵]»^[۶].

پرسش‌های وابسته

پانویس

↑ " بَيْنَا النَّاسُ وُقُوفٌ‏ بِعَرَفَاتٍ‏ إِذْ أَتَاهُمْ‏ رَاكِبٌ‏ عَلَى‏ نَاقَةٍ ذِعْلِبَةٍ يُخْبِرُهُمْ بِمَوْتِ خَلِيفَةٍ يَكُونُ عِنْدَ مَوْتِهِ فَرَجُ آلِ مُحَمَّدٍ ص وَ فَرَجُ النَّاسِ جَمِيعاً ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ الغیبة نعمانی، ص ۱۷۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۲۴۰؛ بشارة الاسلام، ص ۱۲۲.
↑ " مَنْ‏ يَضْمَنْ‏ لِي‏ مَوْتَ‏ عَبْدِ اللَّهِ‏ أَضْمَنْ لَهُ الْقَائِمَ ثُمَّ قَالَ إِذَا مَاتَ عَبْدُ اللَّهِ لَمْ يَجْتَمِعِ النَّاسُ بَعْدَهُ عَلَى أَحَدٍ وَ لَمْ يَتَنَاهَ هَذَا الْأَمْرُ دُونَ صَاحِبِكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ يَذْهَبُ مُلْكُ السِّنِينَ وَ يَصِيرُ مُلْكُ الشُّهُورِ وَ الْأَيَّامِ فَقُلْتُ يَطُولُ ذَلِكَ قَالَ كَلَّا‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الانوار ج ۵۲، ص ۲۱۰؛ بشارة الاسلام، ص ۱۲۳.
↑ " إِذَا اخْتَلَفَ‏ بَنُو فُلَانٍ‏ فِيمَا بَيْنَهُمْ‏ فَعِنْدَ ذَلِكَ فَانْتَظِرُوا الْفَرَجَ وَ لَيْسَ فَرَجُكُمْ إِلَّا فِي اخْتِلَافِ بَنِي فُلَانٍ فَإِذَا اخْتَلَفُوا فَتَوَقَّعُوا الصَّيْحَةَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ وَ خُرُوجَ الْقَائِمِ (ع)‏ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يَشاءُ وَ لَنْ يَخْرُجَ الْقَائِمُ وَ لَا تَرَوْنَ مَا تُحِبُّونَ حَتَّى يَخْتَلِفَ بَنُو فُلَانٍ فِيمَا بَيْنَهُمْ فَإِذَا كَانَ كَذَلِكَ طَمَعَ النَّاسُ فِيهِمْ وَ اخْتَلَفَتِ الْكَلِمَةُ وَ خَرَجَ السُّفْيَانِيُّ وَ قَالَ لَا بُدَّ لِبَنِي فُلَانٍ مِنْ أَنْ يَمْلِكُوا فَإِذَا مَلَكُوا ثُمَّ اخْتَلَفُوا تَفَرَّقَ مُلْكُهُمْ وَ تَشَتَّتَ أَمْرُهُمْ "؛ الغیبة نعمانی، ص ۱۷۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۲.
↑ بنابر برخی روایات که به مخدوش بودن آنها ضمن حوادث ماه محرم اشاره می‌شود. (م.)
↑ " قَبْلَ السَّاعَةِ لَا بُدَّ مِنْهَا السُّفْيَانِيُّ وَ الدَّجَّالُ وَ الدُّخَانُ وَ الدَّابَّةُ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَ نُزُولُ عِيسَى (ع) وَ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَ خَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ وَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ قَعْرِ عَدَنَ تَسُوقُ النَّاسَ إِلَى الْمَحْشَرِ"؛ الغیبة شیخ طوسی، ص ۲۶۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۹؛ بشارة الاسلام، ص ۱۴.
↑ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۵۵-۵۹.

[1] " بَيْنَا النَّاسُ وُقُوفٌ‏ بِعَرَفَاتٍ‏ إِذْ أَتَاهُمْ‏ رَاكِبٌ‏ عَلَى‏ نَاقَةٍ ذِعْلِبَةٍ يُخْبِرُهُمْ بِمَوْتِ خَلِيفَةٍ يَكُونُ عِنْدَ مَوْتِهِ فَرَجُ آلِ مُحَمَّدٍ ص وَ فَرَجُ النَّاسِ جَمِيعاً ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ الغیبة نعمانی، ص ۱۷۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۲۴۰؛ بشارة الاسلام، ص ۱۲۲.

[2] " مَنْ‏ يَضْمَنْ‏ لِي‏ مَوْتَ‏ عَبْدِ اللَّهِ‏ أَضْمَنْ لَهُ الْقَائِمَ ثُمَّ قَالَ إِذَا مَاتَ عَبْدُ اللَّهِ لَمْ يَجْتَمِعِ النَّاسُ بَعْدَهُ عَلَى أَحَدٍ وَ لَمْ يَتَنَاهَ هَذَا الْأَمْرُ دُونَ صَاحِبِكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ يَذْهَبُ مُلْكُ السِّنِينَ وَ يَصِيرُ مُلْكُ الشُّهُورِ وَ الْأَيَّامِ فَقُلْتُ يَطُولُ ذَلِكَ قَالَ كَلَّا‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الانوار ج ۵۲، ص ۲۱۰؛ بشارة الاسلام، ص ۱۲۳.

[3] " إِذَا اخْتَلَفَ‏ بَنُو فُلَانٍ‏ فِيمَا بَيْنَهُمْ‏ فَعِنْدَ ذَلِكَ فَانْتَظِرُوا الْفَرَجَ وَ لَيْسَ فَرَجُكُمْ إِلَّا فِي اخْتِلَافِ بَنِي فُلَانٍ فَإِذَا اخْتَلَفُوا فَتَوَقَّعُوا الصَّيْحَةَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ وَ خُرُوجَ الْقَائِمِ (ع)‏ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يَشاءُ وَ لَنْ يَخْرُجَ الْقَائِمُ وَ لَا تَرَوْنَ مَا تُحِبُّونَ حَتَّى يَخْتَلِفَ بَنُو فُلَانٍ فِيمَا بَيْنَهُمْ فَإِذَا كَانَ كَذَلِكَ طَمَعَ النَّاسُ فِيهِمْ وَ اخْتَلَفَتِ الْكَلِمَةُ وَ خَرَجَ السُّفْيَانِيُّ وَ قَالَ لَا بُدَّ لِبَنِي فُلَانٍ مِنْ أَنْ يَمْلِكُوا فَإِذَا مَلَكُوا ثُمَّ اخْتَلَفُوا تَفَرَّقَ مُلْكُهُمْ وَ تَشَتَّتَ أَمْرُهُمْ "؛ الغیبة نعمانی، ص ۱۷۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۲.

[4] بنابر برخی روایات که به مخدوش بودن آنها ضمن حوادث ماه محرم اشاره می‌شود. (م.)

[5] " قَبْلَ السَّاعَةِ لَا بُدَّ مِنْهَا السُّفْيَانِيُّ وَ الدَّجَّالُ وَ الدُّخَانُ وَ الدَّابَّةُ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَ نُزُولُ عِيسَى (ع) وَ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَ خَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ وَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ قَعْرِ عَدَنَ تَسُوقُ النَّاسَ إِلَى الْمَحْشَرِ"؛ الغیبة شیخ طوسی، ص ۲۶۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۹؛ بشارة الاسلام، ص ۱۴.

[6] الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۵۵-۵۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]