بحث:ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
نویسنده: آقای قاضی زاده
پاسخ جامع
- بر اساس استدلالهای عقلی میتوان ثابت کرد، انتظار برای ظهور امام زمان(ع) ضروری و واجب است. در ذیل به برخی از این استدلالها اشاره میشود:
- نقض غرض: از دیدگاه عقل، نظام حاکم بر هستی، نظامی حکیمانه و احسن و با رویکردی روشن و مطلوب است و اگر این نظام به هدف غایی خود که همان روشن بودن آینده براساس هدف آفرینش است نرسد لازمه اش اعتقاد به این مطلب است که نظام آفرینش بازیچه ای بیش نیست، در اینجاست که انتظار از نگاه منطقی خودش را نشان میدهد[۱]. به عبارتی انسان اگر بخواهد دچار چنین نقضی نسبت به هدف آفرینش نشود باید منتظر روزی باشد که این نظام حکیمانه به تمامه در عالم اجرایی شود زیرا انتظار نکشیدن برای آن روز نقض این هدف مقدس است و نقض غرض از نظر عقلی مردود است، زیرا انسان موجودی است دارای نعمت عقل و شعور و هیچ وقت نباید کارهایی که مانع از رسیدن به هدف افرینش میشود از جمله منتظر نبودن برای تحقق نظام حکیمانه از او سر بزند[۲].
- انتظار مقدمه و راهگشایی برای حکومت عدل و ایجاد عدالت است و چون حُسن عدل، امری عقلی است، باید مقدمۀ فراهم شدنش که همان انتظار برای عدالت است هم امری عقلی باشد[۳].
- عدم امید و انتظار موجب یأس و ناامیدی میشود و مضرّات و مفاسدی در ابعاد فردی و اجتماعی به دنبال دارد، مانند:
- احساس پوچی و فروپاشی نظام زندگی: گرفتن "انتظار" به معنای ناامیدی شخص از آینده، نوعی بدبینی است که نظام زندگی را از هم میپاشد؛ یعنی در واقع یأس و ناامیدی است که منجر به شکست میشود. انسان هنگامی شکست خورده است که باور نماید شکست خورده است؛ زیرا شکست از درون و از طرز تفکر و اراده شخص شروع میشود و لذا اسلام با یأس مبارزه کرده است و آن را در حکم کفر قرار داده است. پس نه تنها نمیتوان منتظر نبود بلکه برای پیشرفت مقدم انتظار قرار گرفت[۴].
- حل شدن در مفاسد: کسی که مأیوس است در مفاسد و آلودگیهای محیط و یا اجتماع حل میشود، هنگامی که فساد جامعه را فرا میگیرد، و اکثریت یا جمع کثیری را به آلودگی میکشاند، گاهی افراد پاک در یک بن بست سخت روانی قرار میگیرند، بن بستی که از یأس از اصلاح سرچشمه میگیرد؛ زیرا کسی که احساس کند کار از کار گذشته و امیدی برای اصلاح نیست و کوشش برای پاک نگه داشتن خویش بیهوده است به تدریج به سوی فساد و همرنگی با محیط کشیده میشود و عدم همراهی با جماعت را موجب رسوائی میداند. تنها چیزی که بشر را امیدوار میکند و نمیگذارد از محیط فاسد ضربه بخورد و فاسد شود، امید به اصلاح نهایی است[۵].