مقدمه

وی از تیره بنی ضبعه، از قبیله ربیعه است[۱]. در نام پدر او به «زید»[۲] و «یزید»[۳] اختلاف است. برخی نام او را یزید و نام پدرش را «بشیر» گفته‌اند[۴]؛ چنان که ابن حجر مدخل «یزید بن بشیر» را به «بشیر بن یزید» ارجاع داده است [۵]. مشهور، بشیر بن زید است و به اشتباه نوعی قلب صورت گرفته است. به همین دلیل، برخی صحابه نویسان یک یا دو مدخل با نام‌های بشیر بن زید ضبعی (ابن حجر بخش چهارم توهمات) و بشیر بن یزید ضبعی (بخش اول) آورده‌اند[۶].

روایتی که مبنای صحابی بودن اوست، چنین است که بشیر از رسول خدا (ص) درباره روز ذی قار (از روزهای مشهور دوران جاهلیت است که میان سپاه کسری و بکر بن وائل اتفاق افتاد) روایتی نقل کرد که فرمود: «امروز عرب، پادشاهی عجم را به کاستی کشاند»[۷]. برخی با ادعای مرسل بودن روایت، او را تابعی دانسته‌اند[۸]. با توجه به روایتی که خواهد آمد، او از صحابه است. وی روایتی از رسول خدا (ص) نقل کرده است که به فاطمه زهرا (ع) می‌فرمود: «در ذبح قربانی‌ات حاضر باش که همانا نخستین قطره خونی که ریخته می‌شود، خداوند هر گناهی را از تو می‌پوشاند» [۹]. به هر روی گفته شده است که وی جاهلیت را درک کرد[۱۰]. طوسی[۱۱] و تفرشی[۱۲] او را از یاران امیرمؤمنان علی (ع) شمرده‌اند. بشیر از ابن عباس[۱۳] و حضرت علی (ع) روایت نقل کرده است[۱۴]. اشهب ضبعی راوی اوست[۱۵][۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. سمعانی، ج۴، ص۸.
  2. ابن سعد، ج۷، ص۵۴؛ طوسی، ص۵۸؛ ذهبی، ج۱، ص۵۳؛ تفرشی، ج۱، ص۲۸۵.
  3. بخاری، ج۲، ص۱۰۵؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۵۷؛ طوسی، ص۲۸.
  4. بخاری، ج۲، ص۱۰۵؛ ابن حجر، ج۶، ص۵۴۸.
  5. ابن حجر، ج۶، ص۵۴۸.
  6. ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۵۷؛ ذهبی، ج۱، ص۵۳ و ۵۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۴۴۶ و ۴۸۳.
  7. ابن سعد، ج۷، ص۵۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۴۴۷.
  8. ابن حبان، ج۴، ص۷۰؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۷۴ و ج۳، ص۱۷۵.
  9. برقی، ج۱، ص۶۷.
  10. ابن سعد، ج۷، ص۷۷؛ بخاری، ج۲، ص۱۰۵؛ ابن حبان، ج۴، ص۷۰؛ طبرانی، ج۲، ص۴۶؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۸۰؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۵۷.
  11. طوسی، ص۵۸.
  12. تفرشی، ج۱، ص۲۸۵ و ۲۸۷.
  13. ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۷۴.
  14. ابن حبان، ج۴، ص۷۱.
  15. ابن سعد، ج۷، ص۷۷؛ بخاری، ج۲، ص۱۰۵؛ طبرانی، ج۲، ص۴۶؛ ذهبی، ج۱، ص۵۳.
  16. مرادی‌نسب، حسین، مقاله «بشیر بن زید ضبعی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۲۴۷-۲۴۸.