تدلیه

مقدمه

تدلیه: به‌طمع‌ انداختن^[۱] و از بالا به زیر کشیدن. اصل آن "دلی" به معنای نزدیکی و قرب چیزی به سهولت و آسانی^[۲] و انداختن به پایین و فرو افتادن^[۳]. "دَلو" سطلی است که با آن از چاه آب می‌کشند^[۴].
﴿فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا﴾^[۵]، ﴿وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا﴾^[۶].
آیه ﴿فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا﴾^[۷] به قصه شیطان و حضرت آدم و حوّا در بهشت اشاره دارد که شیطان آدم را به طمع افکند و موجب هبوط او شد.
در باب افعال "اِدلاء" به معنای "دنو"^[۸] و "تقرّب‌ جستن" آمده است. در آیه شریفه ﴿وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ﴾^[۹] خدای تعالی از دادن مال (رشوه) به داور و قاضی برای نزدیک‌شدن به آنان جهت صدور حکم به نفع صاحب مال به‌شدت نهی فرموده است. در این اصطلاح (تدلوا) کنایه لطیفی بر مفهوم فوق وجود دارد^[۱۰]^[۱۱].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۲۹۳.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹.
↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۶۹.
↑ «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.
↑ «و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.
↑ «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۱۷.
↑ «و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۵۲.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۷۶.

[1] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.

[2] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۲۹۳.

[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹.

[4] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۶۹.

[5] «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.

[6] «و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.

[7] «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.

[8] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۱۷.

[9] «و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.

[10] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۵۲.

[11] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۷۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]